تمدن غرب ذاتاً افراطی است/ اعتدال در ذات «انقلاب اسلامی» است

موسی نجفی، رئیس خانه بیداری اسلامی اصفهان در یازدهمین نشست «دعوت به اندیشه» گفت: تمدن غربی ذاتا افراطی است؛ چرا که یک ساحتی وجودی انسان را فراموش کرده است.

به گزارش عطنا به نقل از مهر، یازدهمین نشست «دعوت به اندیشه»، پنج شنبه ۲۶ مرداد ماه در خانه بیداری اسلامی اصفهان برگزار شد. در این نشست که با حضور استاد اصغر طاهرزاده، دکتر موسی نجفی و دکتر محمد جواد صافیان برگزار شد، حاضرین و اساتید فصل یازدهم کتاب «خرد سیاسی در عصر توسعه نیافتگی» اثر دکتر رضا داوری اردکانی را به بحث گذاشتند.

موسی نجفی، رئیس خانه بیداری اسلامی اصفهان در این نشست گفت: هم اکنون بحث اعتدال در کشور مطرح است؛ اما هیچگاه بر سر اینکه این اعتدال از کجا مطرح می شود و منشأ آن کجا است، بحثی از سوی عنوان کنندگان آن مطرح نمی شود. به نظر بنده اعتدال نیز به مانند آزادی و عدالت در ذات انقلاب اسلامی است. نخستین بار نیز شهید مطهری در کتاب نهضت های اسلامی صد ساله اخیر با بیان دو گروه سلفی ها و کمالیسم ها، «آتاتورک» را به عنوان نماد تجدد افراطی و روح انقلاب اسلامی را به عنوان اعتدال و ما بین این دو گروه یاد می کند. سیاست مداران در واقع در مقام کاشف مفاهیمی مثل آزادی، عدالت و تقوا را کشف می کنند و گرنه این مفاهیم در ذات انقلاب اسلامی است.

نجفی افزود: دکتر داوری در این فصل افراط و تفریط را از منظر تجدد بحث می کند، اما اگر خود را در وضعیت تمدنی ببینیم، آنگاه نتایج دیگری نیز می توانیم بگیریم. البته دکتر داوری از هر دو منظر تجدد و تمدن به مقوله افراط و تفریط نظر می کنند. خود نظریه اعتدال تجدد، یک افراط است؛ مثل کشتارها و افراط غرب علیه مسلمانان. در تمدن اسلامی اگر یکی از علوم را برتر از بقیه بدانیم، دچار افراط شده ایم. مثل اینکه فلاسفه تنها فلسفه را علم برتر قلمداد کنند. تمدن غربی ذاتا افراطی است؛ چرا که یک ساحتی وجودی انسان را فراموش کرده است.

وی در پایان گفت: تاریخ راه فراری برای برخی صاحب نظران و اندیشمندان از سیاست است. چطور  می توانیم فلسفه غرب را به صورت عمیق بررسی و بخوانیم؛ وقتی دستگاه فکری نداریم و به زبان خودمان قوت نداده ایم. فارابی یک بار این کار را کرد ولی مانیز بایستی رو دستگاه فکری خود  فکر کنیم.

اصغر طاهر زاده، استاد عرفان و فلسفه اسلامی نیز در این نشست گفت: «فصل دوازهم این کتاب بحث هایی عمیقی درباره افراط، تفریط و اعتدال مطرح کرده است. طرح هایی که مذهبی ها برای اصلاح امور مطرح می کنند، به دلیل اینکه متوجه نیستند از غرب نشئت گرفته با افراط مواجه می شود. دکتر داوری در این فصل ما را به خاطر اینکه خوبی ها خود را کنار گذاشته و افراط و تفریط غرب را تکرار می کنیم، ملامت می کنند. اگر راه امیدی برای خود نگشاییم مجبور به افراط و تفریط هستیم.

نباید فیلسوف را از تاریخ جدا کرد

وی افزود: عقل تجدد چون مسایل خود را می شناسد، نسبت به خودش در تعادل است. اما چه شده که ما افراط و تفریط داریم؟ علت این است که مسئله خودمان را نمی دانیم. انقلاب اسلامی با وجود همه تنگناهای موجود راه و افق را برای ما گشوده است. در افراط و تفریط با معضل بزرگی روبرو هستیم، نمی توانیم با نگاهی کلی آن را برطرف کنیم.

وی در پایان سخنان خود گفت: فلسفه اگر آموختنی شود دیگر فلسفه نیست؛ ضربه ای که در فلسفه اسلامی خورده ایم همین است. نباید فیلسوف را از تاریخ آن جدا کرد که این مشکل را در فلسفه اسلامی داریم. فیلسوف را باید با مسئله و تاریخ آن دید.

محمد جواد صافیان، استاد فلسفه غرب و عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان نیز در این نشست گفت: کسی که می خواهد وارد عالم سیاست شود، آیا بایستی کارهای ممکن را انتخاب کند یا ایده آل ها را؟ افراط تنها در حوزه نظر مطرح نیست، بلکه در عمل می تواند یک جامعه یا حتی جهان را به سوی جهنم ببرد. نکته مهم دیگر اینکه اهل افراط و تفریط خود را اهل افراط و تفریط نمی داند. این افراد اهم و مهم را نیز تشخیص نمی دهند. اهل افراط نمی تواند در سیاست مبنا ایجاد کند به همین جهت در تاریخ بنای سیاست توسط اهل افراط گذاشته نشده است.

فلسفه باید زنده باشد

وی در ادامه گفت: تدریس فلسفه با فیلسوف بودن متفاوت است؛ فلسفه از درون وجود متفکر می جوشد. داوری فقط متخصص فلسفه نیست، وقتی داوری مقاله می نویسد، کسی که  مقاله وی را می خواند، متوجه می شود که این مقاله از تفکر  دکتر داوری نشئت می گیرد. فلسفه برای اینکه زنده باشد باید معطوف به عالم فیلسوف باشد. در خصوص انقلاب اسلامی گشایش برای ما ایجاد شده است، اما هم اکنون غرب زده هستیم. در خصوص اینکه چرا در وضعیت کنونی قرار داریم، نمی توانیم راحت هر گروهی رامتهم کنیم، بلکه لازم است غرب را خوب بشناسیم اگر سطحی غرب شناسی کنیم کم غربزده می شویم.