آغاز مذاکره تلگرام با دولت اندونزی برای رفع فیلتر

به دنبال اعلام خبر مسدودسازی شبکه پیام رسان موبایلی تلگرام در اندونزی، «پاول دورف» مدیرعامل تلگرام از تصمیمش برای ممانعت از فعالیت کانال‌های تلگرامی دارای محتوای تروریستی و حمایت از این گروه‌ها، عضوگیری و تبلیغات و... خبر داد.

به گزارش عطنا به نقل از روزنامه ایران، اندونزی، بزرگترین جمعیت مسلمانان جهان را در خود جای داده و فعالیت گروه‌های افراط‌ گرا و تروریستی از جمله داعش در آسیای جنوب شرقی و خاورمیانه، مقامات دولتی و امنیتی این کشور را نگران کرد و به همین دلیل هم روز جمعه 14جولای به منظور جلوگیری از هرگونه تبلیغ تروریستی و جذب نیرو از این کشور، نسخه وب تلگرام در اندونزی فیلتر شد.

هرچند هنوز نسخه موبایلی تلگرام در این کشور در حال فعالیت است ولی به «پاول دورف» اخطار داده شد در صورتی که فکری به حال کانال‌های مبلغ تروریست‌ها نکند، این نسخه هم فیلتر خواهد شد.

گام‌های تلگرام برای رضایت دولت اندونزی

پس از ایجاد محدودیت و اعمال فیلترینگ نسخه وب تلگرام در اندونزی، این موضوع به مذاق کاربران این شبکه پیام‌رسان موبایلی خوش نیامد و این گروه که البته تعداد آنها نیز کم نیست، اعتراض گسترده خود را در توئیتر و فیس بوک اعلام کرده و یادآور شدند از اینکه نمی‌توانند به دامنه web.telegram.org دسترسی داشته باشند رضایت ندارند و از دولت خواستند که هر چه زودتر این محدودیت برداشته شود.

گفتنی است اندونزی با جمعیت حدود 263میلیونی، نزدیک به 132میلیون کاربر اینترنت دارد که تعداد کاربران شبکه‌های اجتماعی آن به 106میلیون نفر می‌رسد و موضوع مهم‌تر اینکه تعداد کاربران شبکه‌های پیام رسان موبایلی اندونزی بیش از 92میلیون نفر است.

نگاهی گذرا به این آمار نشان می‌دهد که جمعیت کاربران تلگرام در این کشور، تعداد قابل ملاحظه‌ای است و به همین دلیل هم دولت اندونزی و همچنین «پاول دورف» راهکار تعامل را انتخاب کرده‌اند.

به دنبال مسدود شدن نسخه وب تلگرام در اندونزی،«پاول دورف» مدیرعامل این شبکه اجتماعی در واکنش به عمل دولت این کشور، در کانال تلگرام خود نوشت: از این عمل دولت اندونزی بسیار نگران شده‌ام و به همین دلیل گام‌هایی برای مسدودسازی کانال‌هایی مشخص که حاوی محتوای تروریستی است و توسط دولت اندونزی گزارش شود، خواهیم برداشت.

وی همچنین در اکانت توئیتر خود نیز نوشت: این خیلی عجیب است که ما تاکنون هیچ درخواستی از دولت اندونزی دریافت نکرده‌ایم ولی به ناگهان تلگرام در این کشور فیلتر می‌شود ولی ما حتماً پیگیری کرده و در این زمینه تصمیم‌های درستی می‌گیریم.

آخرین خبر درباره تصمیم تیم تلگرام برای تعامل با اندونزی هم این است که تلگرام اعلام کرده به دنبال نگرانی اندونزی، تیمی از مدیران آشنا با زبان و فرهنگ این کشور را به کار گرفته‌ تا در کنار کانال‌هایی که این کشور به تلگرام معرفی می‌کند، کانال‌های دارای محتوای تروریستی را با سرعت بیشتری شناسایی کنند و مشکل هرچه سریع‌تر رفع شود.

فیلتر 11 دامنه تلگرام در اندونزی

اما دلیل اینکه اندونزی بدون هیچ اخطار قبلی و شکایتی مشخص اقدام به فیلتر کردن تلگرام کرد چه بود؟ «جوکو ویدودو» رئیس جمهوری اندونزی دراین باره گفت: ما فعلاً بجز تلگرام با بقیه شبکه‌های اجتماعی مشکلی نداریم. ما می‌دانیم که کمپانی‌های مالک این شبکه‌های اجتماعی به تجارت خود نیاز دارند و نمی‌خواهیم مانعی بر سر کسب و کار آنها ایجاد کنیم ولی اعتقاد داریم که آنها هم باید همکاری بیشتری با ما داشته باشند تا مشکلات و تهدیدات امنیتی در اندونزی بشدت کاهش یابد.

اگر این مشکلات حل نشود معتقدیم که این فیلترها باید انجام شود چون بسیاری از این کانال‌ها در حال ترویج نفرت، آموزش طریقه ساخت بمب، عضوگیری برای گروه‌های تروریستی و... هستند. در همین راستا فعلاً 11 دامنه تلگرام یا DNS ازجمله t.me, telegram.me, telegram.org, core.telegram.org, desktop.telegram.org, و...فیلتر شده و چنانچه مشکل ما با تلگرام حل نشود نسخه موبایلی این اپلیکیشن را نیز فیلتر خواهیم کرد.

البته برخی نیز این عمل اندونزی را واکنش به حمله تروریستی دو ماه قبل یک مهاجم به دو پلیس در یک مسجد این کشور می‌دانند. هرچند ابتدا اعلام شد که این مهاجم از طریق تلگرام با همرزمانش ارتباط داشته و فرمان‌ها و دستورات جدید را دریافت می‌کرده ولی در نهایت مشخص شد وی هیچ ارتباطی با گروه تروریستی داعش نداشته ولی برخی محتواهای موجود در تلگرام از جمله تبلیغات داعش، وی را به این حمله تروریستی ترغیب کرده است.

همین موضوع دولت اندونزی را بسیار نگران تکرار چنین حوادثی کرده و از همان ابتدای امر مسدودسازی را در پیش گرفت که البته به نظر می‌رسد حالا دیگر مشکل بین تلگرام و این کشور در حال حل شدن است. تلگرام متأسفانه بسیار مورد توجه گروه تروریستی داعش قرار گرفته است و اعضای این گروه از چت روم‌های این پلتفرم برای انجام مکالمات خصوصی و ارتباط گرفتن محرمانه و امن با سایر اعضای گروه استفاده می‌کنند.

تلگرام نیز همچون واتس اپ دارای رمزگذاری بسیار امن است وحتی کمپانی‌های ایجاد‌کننده این پلتفرم‌ها نیز نمی‌توانند محتوای چت‌های خصوصی و پیام‌ها را ببینند ولی واقعیت این است که این پلتفرم قابلیت‌های مثبت فراوانی نیز دارد که نمی‌توان از آن چشم پوشی کرد. اندونزی تنها کشوری نیست که تاکنون با تلگرام و... مشکل داشته ومقامات امنیتی بسیاری از کشورهای دیگر نیز تاکنون از چنین اپلیکیشن‌هایی که فضایی امن برای ارتباط گرفتن تروریست‌ها مهیا کرده‌اند شکایت داشته‌اند. از این کشورها می‌توان به بریتانیا و استرالیا اشاره کرد که کمپانی‌های فناوری را مجبور کرده‌اند برای یافتن این تهدیدات تروریستی با آژانس‌های امنیتی آنها همکاری‌های گسترده‌تری داشته باشند.

فضای مجازی در ایران

در حالی که حتی پرجمعیت‌ترین کشور مسلمان جهان نیز راه تعامل با شبکه‌های اجتماعی محبوب و پرطرفدار در سراسر جهان را در پیش گرفته و احتمالاً با همکاری «پاول دورف»، این شبکه پیام رسان موبایلی در اندونزی بدون محدودیت به فعالیت خود ادامه خواهد داد، اما همچنان در برخی کشورها از جمله ایران هر روز کاربران منتظر شنیدن خبرهای تازه‌ای از تقابل با تلگرام هستند.

گفتنی است که وزارت ارتباطات و دولت یازدهم و شخص رئیس جمهوری تاکنون دغدغه باز بودن فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی را داشته‌اند چرا که اعتقاد دارند شبکه‌های اجتماعی اثرات مثبت بیشماری دارند و نباید تنها به دلیل برخی مشکلاتی که می‌توان با تعامل با آنها مقابله کرد، حرف از فیلترینگ و مسدودسازی به میان آورد.

از نمونه مشخص استفاده درست و مناسب از شبکه‌های اجتماعی همچون تلگرام می‌توان به دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری اشاره کرد تا جایی که در این دوره انتخابات، تبلیغات میدانی جای خود را به اینترنت و فضای مجازی دادند و شاهد بودیم که استفاده از همین ظرفیت بر میزان مشارکت مردم در رفتن به پای صندوق‌های رأی بسیار تأثیرگذار بود.

نمونه دیگر نیز آمار مشارکت بالای مردم در آخرین سرشماری نفوس و مسکن شهری و روستایی بود که شاید کسی گمان نمی‌کرد حتی در روستاها کاربران بیشماری از روش اینترنتی برای ارائه مشخصات خود استفاده کنند و به این ترتیب ایران در رده مناسبی از نظر این شاخصه قرار بگیرد. از سوی دیگر به گفته بسیاری از کارشناسان فعال در حوزه فاوا، شبکه‌های اجتماعی ازجمله تلگرام، اینستاگرام و... می‌توانند در اشتغالزایی نیز تأثیری باورنکردنی داشته باشند. 

به هرحال دولت یازدهم استقامت بالایی برای ممانعت از فیلتر شبکه‌های اجتماعی داشته  و برای اینکه این شبکه‌ها همچنان به روی کاربران باز باشد دست به هر تلاشی زده است تا آنجا که دولت تدبیر و امید حتی بحث انتقال سرورها را نیز به میان آورده است؛ کاری که گروه‌های مخالف باز بودن این شبکه‌های اجتماعی، بشدت بر انجام آن پافشاری داشتند اما گویا بتازگی نظر برخی از آنها تغییر کرده چرا که معتقد هستند حتی اگر سرورتلگرام به ایران هم بیاید باز نیز اتفاق خاصی نمی‌افتد.

با وجودی که هنوز دقیقاً مشخص نیست برخی مخالفان دولت چه رویه‌ای را می‌خواهند در پیش بگیرند، یک موضوع مسلم است و آن هم اینکه طبق برآوردها حالا دیگر فیلتر هیچ یک از شبکه‌های اجتماعی جواب نخواهد داد همان طور که گفته می‌شود با فیلتر شدن سرویس «وی‌چت»، تعداد کاربران این شبکه اجتماعی تغییر چندانی نداشته  و این بدین معناست که  فیلترینگ تنها کاربران را به سمت فیلترشکن‌ها هدایت می‌کند.