تصور غلط نسل قبلی از نسل بعدی یکی از علل شکاف نسلی است

استاد تمام رشته روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی دانشگاه علامه‌طباطبائی تصور غلط نسل قبلی از نسل بعدی را یکی از علل شکاف نسلی دانست و گفت: رفتار صحیح بزرگسالان نقشی کلیدی‌ در کاهش شکاف نسلی دارد، بزرگسالان باید شخصیت نوجوانان را به رسمیت بشناسند.

به گزارش عطنا، دهمین نشست از سلسله‌ نشست‌های «سه‌شنبه‌های مشاور‌ه‌ای» با عنوان «شکاف نسلی و عوامل آن» به همت انجمن مشاوره ایران، گروه مشاوره و انجمن علمی-دانشجویی مشاوره دانشگاه علامه‌طباطبائی با سخنرانی دکتر آتوسا کلانترهرمزی، مدیر گروه و استادیار رشته مشاوره دانشگاه علامه‌طباطبائی، دکتر کیومرث فرح‌بخش، دانشیار رشته مشاوره دانشگاه علامه‌طباطبائی و دکتر حمید علی‌زاده، استاد تمام رشته روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی دانشگاه علامه‌طباطبائی و با حضور دانشجویان و دیگر استادان مشاوره، سه‌شنبه، 28 فروردین‌ماه در دانشکده‌ روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه‌طباطبائی برگزار شد.

حمید علی‌زاده، استاد تمام رشته روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی دانشگاه علامه‌طباطبائی در ابتدای سخنان به سلسله نشست‌های «سه‌شنبه مشاوره‌ای» اشاره کرد و گفت: این سنت حسنه که روز‌‌های سه‌شنبه برگزار می‌شود، اقدامی بزرگ برای کاهش شکاف بین استاد و دانشجو است.

وی یکی از راه‌های شکاف بین استاد و دانشجو و در کل شکاف بین بالادست و پایین‌دست را تلاش برای کنار هم بودن‌ عنوان کرد و گفت: ما شاهد معضلی بزرگ در جامعه هستیم، به نظر می‌رسد بچه‌های ما به ویژه نوجوانان از یک دور‌ه‌ای، از پدر و مادر خود فاصله می‌گیرد، باید ببینیم چه عواملی در اینجا دخالت دارند که نوجوان دیگر زبان پدر و مادر را متوجه نمی‌شوند و برعکس، تا چه انداز‌ه ‌این فاصله طبیعی و چه مقدار غیر طبیعی است و چگونه از این شرایط چالش‌برانگیز بهترین بهره را ببریم؟

استاد روان‌شناسی دانشگاه علامه‌طباطبائی افزود: اگر این شکاف باقی بماند و برای پر کردن این فاصله اقدام نکنیم، معضلات خانوادگی و اجتماعی خیلی زیادی به جا خواهد ماند. درس بزرگی که از روان‌شناسی آدلر گرفتم این است که بزرگ‌ترین نیاز انسان، تعلق است، در شکاف نسل‌ها نیاز به تعلق برآورده نمی‌شود و فاصله در آن ایجاد می‌شود.

علی‌زاده با بیان اینکه شکاف فقط بین والدین و فرزندان نیست بلکه بین ارکان جامعه در همه ابعاد آن است که می‌تواند جامعه را در معرض خطر و حتی نابودی قرار دهد، گفت: ما در این زمینه سه سطح اختلاف، شکاف و گسست را داریم؛ نسل‌های قبلی قطعاً تجاربی دارند که نسل‌های جدید آن را ندارند، اگر نسل‌های جدید بخواهند این تجارب را نادیده بگیرند، به طور حتم آسیب جدی خواهند دید.

وی رشد، پیشرفت و قوام هر نسل‌ جدید را در گرو استفاده از تجارب نسل‌های گذشته خود دانست و گفت: نسل‌های قدیمی‌ باید بتوانند دانش و تجربه خود را به نسل‌های جدید انتقال دهند. نسل جدید وظیفه دارد وقتی تجارب نسل قبل را می‌گیرند از نو آن را پردازش کند و رشد و پرورش دهد، اگر چنین امری در جامعه صورت گیرد آن جامعه پیشرفت خواهد کرد.

استاد روان‌شناسی دانشگاه علامه‌طباطبائی افزود: اگر نسل جدید تمام دانش، تجارب، اندوخته، دست‌آورد‌‌ها و سنت‌های نسل قبل خود را بی‌ارزش کند و زیر سوال برد با مشکلات فراوانی روبه‌رو خواهد شد چرا که برای رسیدن به دست‌آورد‌‌های جدید باید مشکلات را از نو تجربه کند و نسل بعد هم به یقین با نسل خود این‌چنین برخورد خواهد کرد.

مشکل 4000 سالۀ شکاف نسلی

علی‌زاده با بیان اینکه بحث شکاف نسل‌ها الزاما به دهه 60  برنمی‌گردد، گفت: در متنی متعلق به 2000 سال قبل از میلاد مسیح خواندم که «...امروز نوجوانان دیگر مانند سابق به والدین خود احترام نمی‌گذارند...» یعنی حدود 4000 سال پیش چنین باوری وجود داشته است و این موضوع تقریبا در همه ادوار گذشته بوده است.

اگر نسل‌های جدید تجارب نسل‌های قبل خود را نادیده بگیرند، به طور حتم آسیب جدی می‌بینند.

وی با بیان اینکه باور غلطی که در مورد شکاف نسل‌ها وجود دارد گفت: گاهی در بحث شکاف بین‌نسلی اغراق می‌شود، شکاف نسل‌ها یک واقعیت است و اگر درمورد آن اغراق صورت گیرد خود به یک معضل بزرگ در جامعه تبدیل می‌شود. اگر به شکاف نسل‌ها یک رسمیت اغراق‌آمیز بدهیم یعنی تو حق داری به پدربزرگ و مادربزرگ خود احترام نگذاری، چون تو یک نسل دیگری هستی و این خیلی خطرناک است.

استاد روان‌شناسی دانشگاه علامه‌طباطبائی به توضیح چهار علت شکاف نسلی پرداخت و گفت: تکنولوژی جلو می‌رود و اگر والدین عقب بمانند، درک نمی‌کنند فرزندان آنها در چه دنیای هستند؛ موضوع دیگر بحث ارتباط است که در زبان و ادبیات تجلی پیدا می‌کند، اگر زبان تفاهم و هم‌زبانی نداشته باشیم شکاف نسلی صورت می‌گیرد؛ علت دیگر احساس ناامنی است، وجود احساس بالادست و پایین‌دست بین تمام اقشار جامعه خطرناک است. تصور غلط نسل قبلی از نسل بعدی یکی از علل شکاف نسلی است؛ علت دیگر تجربه‌های خاص نسلی است.

علی‌زاده با بیان اینکه نباید در مورد شکاف نسل‌ها اغراق کنیم، ریشه‌های ایجاد شکاف نسلی عمیق را در نوجوانی دانست و نگاه صحیح و مدیریت رابطه توسط بزرگسالان را بسیار مهم عنوان کرد و گفت: بزرگسالان باید بسیاری از واقعیت‌ها مثل اینکه نوجوان دیگر کودک نیست و بزرگسال است را بپذیرد، اگر شما نوجوان را از یک سنی به بعد بچه در نظر بگیرید از شما فاصله می‌گیرد، یعنی باید نوجوان را به رسمیت بشناسیم و با او دوست باشیم.

استاد تمام رشته روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی دانشگاه علامه‌طباطبائی در پایان با بیان اینکه باید زبان و ادبیات را به درستی به نسل بعد منتقل کنیم به ارائه راه‌حل پرداخت و گفت: نوجوانان را تصمیم‌گیری‌های جمعی شریک و به او احساس برابری با بزرگسالان منتقل کنید، در صورت وقوع مشکل برای حل مسئله با نوجوانان گفت‌و‌گو کرده و احساس استقلال نوجوانان و جوانان را و اینکه نسل جدید باید متفاوت فکر کند و پیش رود را درک کنید. همدلی خود را با نوجوانان افزایش دهید و از نوجوانان انتظارات معقول داشته باشید.