باید به دانشجویان اعتماد کرد/ نباید دغدغه دانشجو در حد نحوه و ساعت امتحان تنزل پیدا کند

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی در در نشست «سیاست‌گذاری اجتماعی؛ دانشگاه و تشکل‌های دانشجویی» اظهار کرد: تشکیل‌دهنده‌های تشکل‌های دانشجویی افراد مسئولیت‌پذیری هستند که بدون هیچ چشم‌داشتی به این تشکل‌ها وارد شده‌اند و به همین دلیل باید دست یاری به سمت آنها دراز کنیم و توجه داشته باشیم که تنوع فرهنگی جامعه امری مهم است و باید آن را در فضای عمل بسیار پر رنگ کنیم.

به گزارش عطنا، دکتر شیرین احمدنیا، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی در نشست «سیاست‌گذاری اجتماعی؛ دانشگاه و تشکل‌های دانشجویی» که سه‌شنبه، دوم خردادماه در سالن مطهری دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد، درباره بحث ضرورت حیات فعال تشکل‌های دانشجویی، به تحقیقات خود اشاره کرد و جامعه دانشگاهی را متوجه نقص در بین فضای نظریه‌پردازی و فضای عمل دانست.

احمدنیا گفت: دانشگاه می‌تواند فضا و بستر تعامل و همکاری دو سویه باشد و به همین دلیل باید ابتدا از خود آن شروع کرد، سپس به مفهوم دانشجوی ایده‌آل پرداخت و گفت: مفهوم دانشجو در همه‌جا از جمله ایران در طول زمان نوسان داشته است. به عنوان مثال، در گذشته زمانی که فردی دانشجو می‌شد از جایگاه و ارزش زیادی در بین دیگران برخوردار بود که این مفهوم نیز تا حدی تغییر کرده است.

احمدنیا با اشاره به مطالعات خود ادامه داد: در تحقیقاتم به این نتیجه رسیدم که تصویر جالبی از فضای حاکم و تجربه زیسته دانشجو وجود ندارد؛ ابعادی که در یافته‌های این تحقیقات برجسته شد، حاکی از ارتباط مادی، زوال اخلاق حرفه‌ای، سودجویی متقابل و رابطه ابزاری و تقلیل کیفیت تدریس و سرخوردگی از فضای درس و کار بود.

وی اضافه کرد: اگر ما بخواهیم در این زمینه بسترسازی کنیم تا دانشجو جایگاه خود را پیدا کند، باید نگاه نقادانه‌ای به فضای تجربه خود داشته باشیم.

این جامعه‌شناس با بیان اینکه دانشجو در شرایط حال دانشگاه نه مقصر، بلکه قربانی است، گفت: اگر بخواهیم تلاشی در جهت دست‌یابی به فضای مثبت انجام دهیم، باید فضای بی‌رغبتی و رخوت حاکم بر دانشگاه را تغییر دهیم تا بتوانیم تغییر را در انگیزه دانشجویان ایجاد کرده و کاری کنیم که آنها به ایده‌آل‌ها نزدیک شوند.

وی با بیان اینکه در حال حاضر بسیای از ارزش‌های دانشجویی جابه‌جا شده است، بیان کرد: باید تلاش خود را بر این محور بگذاریم که فضای پویایی را در دانشکده‌ها شکل دهیم، ولی متاسفانه بستری که در دانشگاه شده وجود دارد بستر ترس و نگرانی از فعالیت‌های دانشجویی است.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی گفت: دانشجو کسی است که باید از همه ما نسبت به وضعیت جامعه‌اش هوشیارتر باشد و به همین دلیل باید فضای پویش و فعالیت را برایش آماده کنیم و از دادن میدان عمل به آنها نترسیم.

وی تصریح کرد: من در تحقیقات اخیر خود متوجه شدم که در ده سال اخیر دانشجویان فنی و حرفه‌ای به رشته جامعه‌شناسی می‌آمدند که نشان از دغدغه‌های اجتماعی آنها داشت، آنها با گذشت چند سال که معتقد بودند برای ایجاد تغییر به این رشته آمده‌اند، ابراز می‌کردند اما اکنون دچار سرخوردگی شده و به جای تشویق، تحقیر و سرد شده‌اند.

دانشجو باید آگاه باشد که چه کسانی در حال تصمیم‌گیری هستند و محتوای تصمیم‌گیری چیست و در برنامه‌های موجود چه مواردی درج شده است و این برنامه‌ها چه نسبتی با جامعه و سمت‌وسوی پیشرفت جامعه دارد؛ زیرا سرمایه اجتماعی دانشجویان مسئولیت‌پذیری و جلب مشارکت آحاد جامعه است.

شیرین احمدنیا با بیان اینکه واقعیت‌های روز باید سرونخ‌هایی برای ایجاد تغییر شرایط باشد، گفت: نقد‌های از ابتدا توسط دانشجویان وجود داشت که استادان دانشگاه هیچ‌گونه اطلاعی از واقعیت‌های جامعه ندارند و تنها در فضای بسته درس به ارائه نظریه‌های موجود می‌پردازند و دانشجویان را برای اینکه در آینده بتوانند پاسخی برای مسائل جامعه باشند و در مقام اجرا تجربه‌های لازم خود را در سیاست‌گذاری‌ها پیاده کنند، آماده نکرده‌اند.

این جامعه‌شناس خاطرنشان کرد: به این دلایل است که ضرورت ایجاد فضای بهتر برای فعالیت‌های دانشجویی حس می‌شود و در این بین دانشگاه‌ها نیز باید اعتماد بیشتری به دانشجو داشته باشند و دانشجویی را تربیت کنند که در کنار تحصیل درست، نگاهی نیز به فضای جامعه داشته باشد تا بعد‌ها سیاست‌گذاری‌ها نیز بتوانند با فعالیت‌های و وضع موجود منطبق شوند.

وی با اشاره به تاثیر رسانه‌ها بر فعالیت‌های دانشجویی هم گفت: فضای کار رسانه‌ها معطوف به رسانه‌های سنتی نمی‌شود، بلکه امروزه می‌توان از فضاهای مجازی که دارای هزینه‌های کمتری هستند، نیز استفاده کرد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی ادامه داد: فعالیت در عرصه رسانه‌ها و نوشتن در آنها و واکنش به رویدادهای اجتماعی، نشان از فعالیت و پویایی فضای فعالیت دانشجویی است که نظریه‌پردازی‌ها را نیز با فضای واقعی جامعه نزدیک می‌کند.

وی با تاکید بر اینکه دانشجوها بایسته است به نقد و نظارت بپردازند، گفت: دانشجویان در کشورهای توسعه‌یافته، دارای فعالیت اجتماعی گسترده‌ای هستند، دانشجویان ما نیز بدون شناخت عینی و حضور در جامعه نمی‌توانند به تجربه شناخت جامعه برسند و تجربه مطلوب بین فضای دانشگاه و فضای واقعی را برقرار کنند.

این جامعه‌شناس تاکید کرد: دانشجویان باید به فراتر از این‌ها بروند، در حالی‌که الان دغدغه خیلی از دانشجویان فقط نحوه برگزاری امتحانات است و این نشان‌دهنده فضای غیر مطلوب موجود است.

وی با اشاره به اینکه همچنان امیدوار به خلاق شدن، پویایی، پرسشگری و هوشیاری دانشجویان است، گفت: دانشجو باید آگاه باشد که چه کسانی در حال تصمیم‌گیری هستند و محتوای تصمیم‌گیری چیست و در برنامه‌های موجود چه مواردی درج شده است و این برنامه‌ها چه نسبتی با جامعه و سمت‌وسوی پیشرفت جامعه دارد؛ زیرا سرمایه اجتماعی دانشجویان مسئولیت‌پذیری و جلب مشارکت آحاد جامعه است.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه در بسیاری از کشورهای توسعه یافته، فعالیت‌های داوطلبانه یک اصل تلقی می‌شود، گفت: در کشور ما این امر به ندرت اتفاق می‌افتد و این دقیقا همان چیزی است که ارتباط فضای نظری دانشگاه و عمل را به هم مرتبط می‌کند که در این بین نیز تشکل‌های دانشجویی می‌توانند زمینه این اتفاق‌های مثبت را فراهم کنند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی افزود: تشکیل‌دهنده‌های تشکل‌های دانشجویی افراد مسئولیت‌پذیری هستند که بدون هیچ چشم‌داشتی به این تشکل‌ها وارد شده‌اند و به همین دلیل باید دست یاری به سمت آنها دراز کنیم و توجه داشته باشیم که تنوع فرهنگی جامعه امری مهم است و باید آن را در فضای عمل بسیار پر رنگ کنیم.

وی با اشاره به اینکه برنامه‌های فوق برنامه را باید جدی گرفت، گفت: دانشجویان باید از حضور چهره‌های سیاسی و اجتماعی کشور در دانشگاه خود استفاده کنند و با پرسشگری، سوال‌ها و دغدغه‌های خود را مطرح کنند.

استاد جامعه‌شناسی دانشگاه علامه طباطبائی ادامه داد: ما باید کمک کنیم تا موانعی که بر سر راه تشکیل برنامه‌های علمی، فرهنگی، هنری و اجتماعی است را برطرف کنیم؛ ما باید یادمان باشد که فضای عمل دانشگاهی امن‌ترین فضا برای فعالیت جوانان است و باید دانشجویان را تشویق کنیم که در این فضای امن زیر نظارت و حمایت مسئولین به همکاری بپردازند تا تمرین مسئلیت پذیری، تعهد نسبت به جامعه  و پرسشگری و نقد سالم داشته باشند.

وی در پایان با اشاره به وظیفه دانشگاه در قبال دانشجویان، گفت: هدف ما باید ارتقای رفاه دانشجویی باشد و افراد در دانشگاه به تمرین کنشگری اجتماعی بپردازند و این تشکل‌های اجتماعی نیز می‌توانند افراد کلیدی اجتماعی و سیاسی را شناسایی کنند و با دعوت از آنها در دانشگاه موجبات ایجاد فضای پرسشگری دانشجویان را فراهم کنند.