امیر باقری: دانشجو باید کنشگر فعال باشد/ شکاف عمیق فضای دانشگاه و محیط کار

در فضایی که برخی را فقط برق سیاست می‌گیرد و برخی را هم برق هنر؛ دانشجویانی هستند که از بدو ورود به دانشگاه طالب علم هستند و ترجیح می‌دهند زمان‌های خالی آموزشی خود را به جای سپری کردن در فضای سبز دانشگاه یا کافی‌شاپ‌های شهر در انجمن‌های علمی بگذرانند.

به گزارش عطنا به نقل از ایسنا منطقه اصفهان، انجمن‌های علمی دانشگاه‌ها همیشه منشا کشف استعدادها، بروز خلاقیت و تراوش نشاط علمی بوده است؛ جایگاهی که دانشجویان در آن فعالیت گروهی و خودجوش را یاد می‌گیرند و با بهره‌گیری از توان علمی خود موجب شکوفایی فضای دانشگاه‌ها می‌شوند.

ارتقای فضای علمی دانشگاه نیازمند حمایت مالی و معنوی از این انجمن‌های به ظاهر کوچک است که در دل آنها شعله‌هایی از دانایی علمی نهفته است و تنها نیاز به یک جرقه دارد. خبرنگار علمی ایسنا منطقه اصفهان در در حاشیه آخر جلسه انجمن‌های علمی با مدیر کل فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم که در دانشگاه اصفهان برگزار شد در گفت‌و گو با دبیران شورای انجمن‌های علمی و مدیر کل فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم به بررسی وضعیت فعلی انجمن‌های علمی دانشگاه‌ها پرداخته است که در ذیل می‌خوانید:

حسین باقری، دبیر شورای دبیران انجمن‌های علمی-دانشجویی دانشگاه علامه طباطبائی در خصوص فعالیت‌های دانشجویان در انجمن‌های علمی گفت: پویایی دانشگاه وابسته به فعالیت تشکل‌ها به ویژه انجمن‌های علمی است. در سال‌های اخیر  دانشجویان بیشتر به فعالیتهای علمی می‌پردازند و این موجب شور و نشاط بیشتر محیط دانشگاه می‌شود.

وی افزود: شور و نشاط دانشگاه‌ها هر ساله رو به افزایش است و دانشجویان جدید الورود با شور و نشاط بیشتری به فعالیت‌های فوق برنامه می‌پردازند، اما انجمن‌های علمی  مورد کم لطفی هستند و مطمئنا مشکلات آنها به فضای دانشجویی منتقل شده و موجب می‌شود دانشجویانی که می‌خواهند وارد این فضا شوند و در این زمینه به فعالیت بپردازند شور و نشاط  قدیم را نداشته باشند.

دانشجو باید کنشگر فعال باشد

دبیر دبیران انجمن‌های علمی-دانشجویی دانشکده علوم ارتباطات در خصوص جلسه آخر انجمن‌های علمی با مدیر کل فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم که در دانشگاه اصفهان برگزار شد، گفت: در این نشست این مشکلات را عنوان کردیم یکی از این مشکلات بودجه است که  دست انجمن‌های علمی را بسته است.

وی ادامه داد: از جمله این مشکلات می‌توان به صدور مجوز برای برنامه‌های انجمن های علمی اشاره کرد که با دشواری های زیادی روبه‌ رو است همه این عوامل دست به دست هم می‌دهد تا رغبتی که در دانشجویان برای شرکت در فعالیت‌های داوطلبانه وجود داشت به میزان زیادی کاهش پیدا کند.

باقری با ابراز امیدواری نسبت به رفع این مشکلات توسط مسئولان دانشگاه‌ها، اظهار کرد: انجمن‌های علمی می‌توانند محیط دانشگاه را پویا، با نشاط و کنشگر کنند دانشجویان باید کنشگر باشند و این رسالت بر دوش انجمن‌های علمی است تا محیط دانشگاه را برای دانشجو مهیا کنند که در رشته‌ای که تحصیل می‌کند کنشگر فعال باشد.

وی تصریح کرد: امیدوارم این فضا بهتر و توجه بیشتری به انجمن‌های علمی شود. همانطور که به تشکل‌های دیگر توجه می‌شود. تشکل‌ها دانشگاه را سرپا نگه می‌دارند، اما  انجمن‌های علمی جایگاه خاصی دارند که باید با توجه به شان و منزلتشان با آنها برخورد و به مشکلاتشان رسیدگی شود.

وی گفت: تمرکز اصلی گردهمایی‌ها باید روی بررسی دغدغه‌های انجمن‌های علمی باشد و روندی حاکم شود که انجمن‌های علمی بتوانند دغدغه‌هایشان را حداقل یکبار در سال با مسئول وزارت علوم و مسئولان نهادهای دیگر مطرح کنند و این روند رو به روشد انجمن‌های علمی را شاهد باشیم.

دانشجوی کارشناسی ارشد رشته ارتباطات با اشاره به گردهمایی دبیران انجمن‌های علمی در دانشگاه اصفهان تصریح کرد: امسال دهمین سالی بود که این جلسه گردهمایی برگزار شد، اما خروجی درخور و شایسته‌ای نداشت. دغدغه ما همواره این بوده که با تصمیماتی که گرفته می‌شود شاهد تغییراتی باشیم.

باقری اظهار کرد: زمانی که دانشجویی وارد دانشگاه می‌شود قاعدتا وارد محیطی برای کسب علم شده است و رسالت اصلی دانشگاه آموزش و کسب علم از طرف دانشجو است. این رسالت نسبت به تمام رسالت‌های دانشگاه در اولویت است؛ تربیت و تخصص دادن به دانشجو از دیگر رسالت‌های دانشگاه است.

اختصاص یک امتیاز معنوی به انجمن‌های علمی

وی تصریح کرد: امروز انجمن های علمی به عنوان یک نهاد مستقل از تشکل‌های عقیدتی و سیاسی به این رسالت می‌پردازند. تخصص انجمن‌های علمی یعنی آموزش فعالیت دانشجوها در حوزه‌های علمی است. انتظار می‌رود که دانشجو پس از ورود به حوزه انجمن‌های علمی به نسبت سالهای حضورش پس از یک دوره فعالیت از طرف نهاد دانشگاه و وزارت علوم از امتیازاتی برخوردار شود که بتواند در بازار کار از آنها استفاده کند. امتیازها می‌تواند شامل حداقل چیزهایی باشد که دانشجویان امروز آن را مطالبه می‌کردند.

دبیر شورای دبیران انجمن‌های علمی-دانشجویی دانشگاه علامه طباطبائی در خصوص مطالبات دانشجویان فعال در انجمن‌های علمی اظهار کرد: دانشجویان امروز می‌خواهند حداقل  فعالیت‌های آنها در انجمن‌های علمی به عنوان یک رزومه باشد تا در دوره تحصیلات تکمیلی برای آنها امتیاز حساب شود.

وی با اشاره به اینکه این امتیاز از دو جهت اهمیت بسیاری دارد، گفت: این امتیاز هم به عنوان امتیازی برای هسته مرکزی انجمن های علمی است و دانشجویان جدیدالورود با توجه به این امتیاز در انجمن‌های علمی فعال می‌شوند و می‌درخشند. همچنین این امتیاز به پویایی دانشگاه در زمینه فعالیت‌های انجمن های علمی کمک خواهد کرد.

 باقری با اشاره به مطالبات دیگر انجمن های علمی ادامه داد: امتیازاتی از قبیل بن کتاب، بلیت جشنواره فیلم فجر و همچنین فعالیت‌های فرهنگی و علمی می‌تواند مزایای کوچکی برای دانشجویان فعال در انجمن های علمی باشد که متاسفانه در حال حاضر از این امتیازات خبری نیست.

شکاف عمیق فضای دانشگاه و محیط کار

دبیر شورای دبیران انجمن‌های علمی-دانشجویی دانشگاه علامه طباطبائی با اشاره به اینکه شکاف عمیقی بین فضای دانشگاه و محیط کار وجود دارد، تصریح کرد: متاسفانه فضای کاری بیرون از دانشگاه بنا به دلایلی میل به حمایت از دانشجوها و  فضای علمی را ندارند. این انتظار از دولت و بخش خصوصی می‌رود تا از دانشجویان رشته‌های مختلف برای ورود به بازار کار حمایت کنند.

باقری افزود: دانشجویانی فوق العاده مستعد و با سواد در دانشگاه داریم که  تمام تلاششان را کرده‌اند تا وارد بازار کار شوند، امامتاسفانه هیچ توجهی به این دانشجویان نمی‌شود و این مسئله در نهایت موجب سرکوب و بی رمقی دانشجو می‌شود. باید ازدانشجویان نخبه  و فرهیخته در زمینه‌های کاری استفاده شود. مخصوصا در رشته‌های انسانی این خلا بسیار زیاد به چشم می‌خورد، چرا که رشته انسانی هم بیرون از دانشگاه و هم درون دانشگاه از نظر مالی  مورد کم توجهی قرار گرفته است.

وی اظهار کرد: یکی از  مشکلات انجمن‌های علمی روند گرفتن مجوز برای برگزاری برخی برنامه‌ها است. ما نمیتوانیم در دانشگاه‌ها را ببندیم. دانشگاه باید محل گفت و گو باشد حتی با صدای مخالف. با ندادن مجوز و بستن در دانشگاه باعث رشد و تعالی افراد جامعه نمی‌شویم. دانشگاه باید به عنوان یک مرجع فکری در جامعه رسالت خود که روشنگری است را به نحو احسن انجام دهد.

دبیر شورای دبیران دانشگاه علامه طباطبایی تهران تصریح کرد: از دیگر مشکلات انجمن های علمی کمبود بودجه است. از 12 سال قبل اردوهای علمی را کم کردیم تا به جایی رسید که دانشگاه‌ها در سال بیش از دو بار اردوی علمی ندارند. اردوی علمی بحث خیلی مهمی برای دانشگاه‌ها است و شکاف بین داخل و خارج از دانشگاه‌ها را قدری کاهش می‌دهد.

انجمن های علمی بیشتر نقش ایثارگری دارند

همچنین سید محمد بلادی نژاد، دبیر اتحادیه انجمن‌های علمی معماری،  مرمت و شهرسازی در خصوص شور و نشاط دانشجویان در فعالیت‌های علمی اظهار کرد: بیشترین نشاط دانشجویان در انجمن‌های علمی است که بدون هیچ چشم‌داشت مادی و امکاناتی که به آنها تعلق بگیرد وارد عرصه انجمن‌های علمی می‌شوند.

وی افزود: دانشجویان فعال در انجمن‌های علمی تلاش زیادی می‌کنند و از زمان خودشان می‌زنند تا شور و حالی در دانشگاه به وجود بیاورند و حتی بعد از سپری شدن یک دوره با تمام خستگی‌ها و گاها ضررهای مالی باز هم تمایل به فعالیت در انجمن‌های علمی دارند.

این دانشجو دانشگاه کرمانشاه افزود: آمار نشان می‌دهد کسی که اولین دوره در انجمن علمی بوده به همان دور اول ختم نشده و در دوره‌های بعد در انجمن علمی حضور داشته و معمولا وارد ادوار و انتخابات انجمن‌های علمی می‌شود.

بلادی نژاد با اشاره به اینکه انجمن‌های علمی زیر نظر معاون فرهنگی فعالیت می‌کنند، تصریح کرد: اگر بخش فعالیت‌های فرهنگی را از دانشگاه حذف کنیم فضایی کاملا فرهنگی، رسمی و مدرسه‌ای می‌شود. انجمن‌های علمی به دلیل وسعت برنامه‌هایی که دارند بازوی اصلی فعالیت‌های فرهنگی دانشگاه‌ها هستند که در این زمینه بخش فرهنگی دانشگاه نیز از آنها حمایت می‌کند. طبیعتا دانشجویان دیدشان نسبت به دانشگاه جدا از دیدشان نسبت به مدرسه است و می‌آیند تا در فعالیت‌های جنبی شرکت کنند و در این مشارکت‌‌ها حضور داشته باشند. بخشی از این رقابت‌ها هیجانی و بخش دیگر علمی است از این جهت برنامه‌هایی که توسط انجمن های علمی برگزار می‌شود با استقبال خوبی رو به رو است.

وی تصریح کرد: در مجموع به دلیل اینکه انجمن های علمی از دل خود دانشجویان پدیدار شده‌اند و دید مدیریتی بالا به پایین در انها حاکم نیست با استقبال خوبی از طرف دانشجویان روبه رو می‌شود.

دبیر اتحادیه انجمن‌های علمی معماری، مرمت و شهرسازی در خصوص امتیازاتی که در انجمن‌های علمی وجود دارد، گفت: افرادی که در انجمن‌های علمی فعالیت دارند از طرف معاونت فرهنگی دانشگاه مدرکی را مبنی بر فعالیت در این انجمن علمی دریافت می‌کنند، اما یک امتیاز خاص محسوب نمی‌شود. انجمن های علمی بیشتر نقش ایثارگری دارند. اما در اتحادیه‌ها مدرکی زیر نظر وزارت علوم اعطا می‌شود که آن مدرک هم اعتباری برای بنیاد نخبگان ندارد و امتیاز ویژه‌ای محسوب نمی‌شود و صرفا برای شناختن افراد است. البته این طور هم نیست که بگوییم این گواهی‌ها اصلا به کار نمی آید، به هرجهت شناخته شدن در انجمن‌های علمی خود برند بزرگی است و افراد موفقی در انجمن‌های علمی مشغول به فعالیت هستند.

بلادی نژاد افزود: یکی از بزرگترین دغدغه افرادی که در انجمن‌های علمی به فعالیت می‌پردازند این است که با توجه به زمان و فعالیتی که در این انجمن‌ها دارند از امتیازاتی برخوردار شوند. بسیاری از دانشجویان برای فعالیت در این انجمن‌های علمی با کاهش معدل مواجه می‌شوند.

وزارت علوم این دولت فراجناحی کار می‌کند

وی با اشاره به اینکه انجمن های علمی بودجه خاصی  در وزارت علوم ندارند،گفت: اگرانجمن‌های علمی بخواهند فقط با بودجه اختصاص داده شده به خودشان برنامه اجرا کنند شاید بتوانند در طول ترم تنها یک برنامه اجرا کنند. به همین دلیل ناگزیر هستند که با صنعت در ارتباط باشند که البته با توجه به رشته تحصیلی این ارتباط به دشواری حاصل می‌شود. در رشته های فنی مهندسی ارتباط با اسپانسرها بسیار راحت تر است، اما در رشته‌های علوم انسانی ارتباط گرفتن با صنعت بسیار دشوارتر است.

بلادی نژاد با اشاره به جلسه سالیانه دبیران انجمن‌های علمی گفت: بزرگترین نکته مثبت این جلسات حضور افراد کنار هم است. زمانی که نمایندگان دانشگاه‌های کشور در انجمن های علمی را جمع می‌کنید بهترین انتقال تجربه اتفاق می افتد. رویکرد امروزه وزارت علوم رویکرد بسیار مقدس‌تری نسبت به ادوار قدیمی‌تر است و یک دید ملی با تفکرات ملی است که به جرات می‌توان گفت که به صورت فراجناحی و فراسیاسی کار می‌شود. امیدواریم با هر تغییراتی که به وجود می‌آید این مسیر از بین نرود. مسیر بسیار مسیر خوبی است و معتقدم هرچه بیشتر به این فعالیت‌ها میدان داده شود اهمیتش بارزتر خواهد بود.

تلاش می‌کنیم از فعالیت‌های جمعی دانشجویی حمایت کنیم

همچنین مدیر کل فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم در خصوص فعالیت‌های فرهنگی دانشگاه‌ها اظهار کرد: باتوجه به فعالیت‌های مختلفی که بر اساس تنوع سلیقه‌ها در دانشگاه‌ها پیش بینی شده که البته همه این فعالیت‌ها قانونمند است تلاش می‌شود که فضای پرشوی در دانشگاه‌ها برای فعالیت دانشجویان ایجاد شود.

فضل الله ایرجی کجوری با اشاره به تنوع این برنامه‌ها گفت: درصدد هستیم که اردوها را گسترش دهیم. زیرا معتقدیم که هرچقدر دانشجویان در فعالیت‌های علمی، فرهنگی و... بیشتر شرکت داشته باشند شاهد آسیب‌های کمتری در فضای دانشگاهی خواهیم بود.

وی در پاسخ به این پرسش که دانشجویان چقدر جذب این فعالیت‌ها می‌شوند، اظهار کرد: تعداد دانشجویانی که عضو این کانون‌ها و تشکلات زیاد نیست ولی بسیاری از دانشجویان مخاطبان این برنامه‌های دانشجویی هستند. گاهی در برخی از دانشگاه‌ها به قدری استقبال زیاد است که گاها با کمبود فضا مواجه می‌شوند.

ایرجی کجوری در پاسخ به این پرسش که چرا مدارکی از طرف وزارت علوم به شرکت کنندگان در دوره‌ها و کارگاه‌های تشکل‌های دانشجویی اعطا نمی‌شود، گفت: شرکت کنندگانی که برای دولت کار می‌کنند دریافت این مدرک موجب ارتقا شغلی آنها می‌شود، اما تاکنون پیش‌بینی برای دانشجویانی که برای ارتقا تحصیلی در این دوره‌ها شرکت می‌کنند نداشته‌ایم و این روالی است که باید در آیین نامه‌های حوزه تحصیلات تکمیلی پیش‌بینی شود و مربوط به حوزه وظایف معاونت‌های آموزشی است که مطمئنا آنها هم سنجش‌هایی را در نظر می‌گیرند.

وی در خصوص کمبود بودجه انجمن‌های علمی اظهار کرد: فعالیت‌های دانشجویی بسیار گسترده است. همچنین تعداد دانشجویان و دانشگاه‌ها نیز بسیار زیاد است. اکنون بیش از دو هزار واحد دانشگاهی در سطح کشور داریم و تعداد دانشجویان حدود چهار میلیون و 800 هزار نفر در سطح کشور است. بنابراین فعالیت‌های دانشجویی بسیار گسترده است و طبیعی است که مطالبات دانشجویی نیز به همین نسبت افزایش می‌یابد. ما بخشی از این مطالبات را می‌توانیم پاسخ دهیم، اما برخی از این مطالبات نیز پاسخ داده نمی‌شود، ولی عمدتا سعی میکنیم از فعالیت‌های جمعی دانشجویی حمایت کنیم.

مدیر کل فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم در پاسخ به این پرسش که در قبال زمانی که دانشجویان برای فعالیت‌های علمی می‌گذارند چه چیزی برای آنها در نظر گرفته‌اید، اظهار کرد: این فعالیت‌ها کاملا داوطلبانه است و خود دانشجویان انتخاب می‌کنند که در این زمینه‌ها فعالیت داشته باشند و حمایت به این معنا نیست که از صفر تا صد همه چیز را ما آماده کنیم. در زندگی دانشجویی نیز ممکن است تحصیلات شما رایگان باشد اما در بیرون از دانشگاه باید هزینه پرداخت کنید.

وی در خصوص ارتباط انجمن‌های علمی با صنایع اظهار کرد: بعضی از انجمن‌های علمی دانشگاه‌هایی که در شهرهای صنعتی و بزرگ مستقر هستند فرصت بیشتری برای ارتباط با بازار کار دارند و اتحادیه‌ها به طور مشخص این فرصت را بیشتر ایجاد می‌کنند چرا که به شکل منسجم‌تری با انجمن های علمی در ارتباط هستند. به عنوان نمونه اتحادیه عمران توانسته با دستگاه‌های دولتی و عمومی ارتباط برقرار کند. برخی از اتحادیه‌ها موفق به ایجاد ارتباط با بخش‌های مختلف معاونت علمی ریاست جمهوری شده‌اند و از رهگذر این ارتباط می‌توانند طرح‌ها و برنامه‌های مشترکی داشته باشند.

ایرجی کجوری در پاسخ به  این پرسش که شما چقدر زمینه این ارتباطات را برقرار می‌کنید؟گفت: بخشی از این ارتباطات به وسیله نامه نگاری از طرف ما صورت می‌گیرد. ماهم در ایجاد این ارتباطات سهیم هستیم و سازمان‌ها را مورد تشویق قرار می‌دهیم تا با انجمن‌های علمی ارتباط لازم را برقرار کنند. معمولا انجمن‌ها در مسابقات علمی از سازمان‌های بیرونی (به خصوص به عنوان اسپانسر) استفاده می‌کنند.

وی درخصوص فضای دانشگاه‌ها در آستانه انتخابات اظهار کرد: فضای انتخابات معمولا در بین دانشجویان فضای پر نشاطی است و فرصتی به وجود می‌آید تا صحبت‌های نقادانه که مد نظر دانشجویان است عنوان شود.کرسی‌های مناظره و مباحثه و تریبون‌های آزاد بیشتر فراهم شود و دانشجویان از این برنامه‌ها استقبال خوبی می‌کنند. دانشجویان در گرم کردن تنور انتخابات نقش بسزایی دارند.