صحبت‌های بی‌سابقه معاون پیشین وظیفه: سربازی یعنی درگیر کردن یک جوان بیش از 30 ماه بدون بهره‌وری

برخی حتی به خاطر نرفتن به سربازی به دانشگاه می‌روند و در یک رشته بی ربط تحصیل می‌کنند که این موضوع در هر حال موجب تحمیل هزینه کاذب می ‌شود و در مقابل نیز کسانی که به سربازی میروند از تحصیل محروم میشوند و شرایط سربازی به گونه ای پیش میرود که مشوقی برای تحصیل افراد پس از سربازی نیست.

معاون پیشین سازمان وظیفه عمومی ناجا در صحبت های بی سابقه با انتقاد از وضعیت فعلی سربازگیری در یگان های نظامی کشور با بیان اینکه دوران آموزشی سربازی متناسب با نیازهای نیروهای مسلح برگزار نمی‌شود، گفت: با ٥٠ درصد سربازان کنونی هم می‌شود نیاز نیروهای مسلح را برطرف کرد.

 محمدرضا اکبر حلوایی در همایش سربازی و راهکارهای عادلانه، با اشاره به برگزاری این همایش با بیان اینکه بنا دارد تا از منظری دیگربه بحث سربازی ورود کند، گفت: هر کشور برای جلوگیری از تهدید بیرونی لازم است تا قدرت بازدارندگی خود را حفظ کند، برخی با تجهیزات پیشرفته و تسهیلات، برخی با نیروی انسانی و بعضی تلفیقی از این دو منظر بسته به پیشرفتشان یا نیروی انسانی، با همین نگاه سربازی در کشور ما پیگیری می‌شود.

وی با بیان اینکه گرچه در شرایط امروز، استفاده از نیروی انسانی در جنگ ها قابل تامل است، گفت: سربازی یک موضوع تک بعدی نیست، اما به جنبه های دیگران آن کم‌تر نگاه می‌شود، گفت: در حوزه اقتصادی سربازی یعنی درگیر کردن یک جوان بیش از دوسال به طوری که سه یا چهار ماه قبل از سربازی و سه یا چهار ماه بعد از سربازی این جوان را درگیر می‌کنیم و یک نیروی مولد اقتصادی جوان و کارافرین را از محیط که در آن تاثیرگذار است به محیطی بدون بهره وری کافی منتقل می‌کنیم.

حلوایی با بیان اینکه نرفتن به سربازی تحصیلات را طولانی می‌کنند، گفت: برخی حتی به خاطر نرفتن به سربازی به دانشگاه می‌روند و در یک رشته بی ربط تحصیل می‌کنند که این موضوع در هر حال موجب تحمیل هزینه کاذب می ‌شود و در مقابل نیز کسانی که به سربازی میروند از تحصیل محروم می‌شوند و شرایط سربازی به گونه ای پیش میرود که مشوقی برای تحصیل افراد پس از سربازی نیست.

به گفته معاون سابق سازمان وظیفه عمومی ناجا، سربازی حتی در حوزه تامین امنیت هم هدفمند نیست، چرا که استراتژی مناسبی برای آن تعریف نکرده ایم و از سال ١٣٠٤ تا کنون تغییر اساسی در سربازی صورت نگرفته است و تنها زمان سربازی پس از انقلاب از ١٢ ماه الی ٢٨ ماه تغییر کرد.

حلوایی با بیان اینکه استراتژی تعریف شده ای هم برای یک سرباز وجود ندارد، ادامه داد: معلوم نیست که یک سرباز قبل و بعد از سربازی چه ویژگی هایی باید داشته باشد، این قانون علاوه بر اینکه الزامی و اجباریست، هیچگونه ابزار تشویقی هم در ان لحاظ نشده است، اهرم های تنبیه هم قوی نیستند، تنها امتیاری که به یک فرد سربازی رفته می‌دهیم این است که در سنوات بازنشستگی مدت سربازی آن را هم لحاظ کنیم.

وی ادامه داد: در عین خدمت هم سربازی امتیازی ندارد و نسبت به یک فرد معاف از خدمت عقب تر قرار می‌گیرد و هیچ امتیاز تشویقی نیست که جوانان به دلیل وجود آن برای رفتن به سربازی ترغیب شوند.

وی با اشاره به آمارهای ۳۰ سال گذشته، گفت: اعزام سربازان حدود ۶۴ درصد مشمولان سربازی بوده است، البته در سال هایی کمتر از ۵۰ درصد و در سال هایی بیش از ۱۰۰ درصد به خدمت اعزام کرده ایم. همچنین ۳۶ درصد باقی مانده به خدمت نمی‌روند و بنا برگفته مسولین وظیفه عمومی ۱۰ الی ۱۵ درصد غایب وجود دارد، پس نتیجه می‌گیریم که ۲۰ درصد این افراد هم معاف می‌شوند.

به گفته معاون پیشین سازمان وظیفه عمومی ناجا سربازی در ذهن برخی مسئولان مسئله ای است که وقتی میخواهیم به فردی امتیازی بزرگ دهیم او را از سربازی معاف می‌کنیم، مثلا معافیت ایثارگران، مدال آوران ورزشی و المپیاد علمی و ... پس با این نگاهی که وجود دارد این خدمت، مقدس تلقی نمی‌شود بلکه یک اقدام سخت است که هنگامی که میخواهیم به افراد امتیازی دهیم، معافیت از سربازی را به آنان اعطا می‌کنیم.

وی ادامه داد:‌ غایبین هم نسبت به کسی که به خدمت می‌رود در زندگی جلوتر می افتدندو هرچند نیز برای آنان تسهیلاتی مانند خرید خدمت، عفو یا جریمه مشمولان غایب و ... تصویب می‌شود که طبیعتا در این شرایط رغبتی برای رفتن به سربازی وجود ندارد.

دوران آموزشی اصلا متناسب با نیازهای نیروهای مسلح برگزار نمی‌شود
حلوایی با بیان اینکه دوران اموزشی اصلا متناسب با نیازهای نیروهای مسلح برگزار نمی‌شود، گفت: آموزش های سنتی در مراکز آموزشی متوسط رو به پایین است و از لحاظ کمییت تراکم، از لحاظ کیفیت مربیان تقریبا متوسط به پایین و استاندارد نبود مراکز آموزش به همراه محیط خشک نظامی و روابط عاطفی نامناسب، بکارگیری سربازان و ... تبعیض داریم و تفاوتی میان یک فردی که در شهر خودش تا بعدازظهر خدمت می‌کند و فردی که در مرز به صورت شبانه روزی خدمت میکند قائل نمیشویم. از سوی دیگر سربازی هزینه تحمیلی به خانواده ها هم هست چراکه هزینه رفت و آمد سرباز بر عهده خانواده است.

وی ادامه داد: یک سرباز وقتی از خدمت ترخیص می‌شود تاثیر مثبتی به همراه ندارد، احساس نمی‌کنند که سربازی چیزی به او اضافه کرده با همه این شرایط مدت زمان دوره خدمت را هم افزایش داده‌ایم و حتی فردی که به خدمت می‌رود با افزایش زمان تنبیه هم می‌شود، جبران نیامدن دیگران را به کسانی که به خدمت آمده اند تحمیل می‌کنیم.

وی با طرح این پرسش که سربازی قرار است چه اتفاقی را رقم بزند؟، گفت: در صورتی که در نیروهای مسلح بخواهیم از تکنولوژی استفاده کنیم سرباز به واسطه مدت زمان کوتاه خدمت نمی‌تواند به کار گرفته شود و از سوی دیگر به دلیل ملاحظات امنیتی هم سرباز کارآمد نیست، از سوی دیگر مدعی پیشرفت در تکنولوژی نظامی هستیم اما از سیستم دوربین مدار بسته استفاده نمیکنیم تا جوانان به عنوان سرباز برای پست نگهبانی استفاده نشود و حتی نارسایی های نیروی انسانی را هم ندارد.

وی با بیان اینکه متاسفانه سرباز را به عنوان نیروی کار ارزان قیمت نگاه می‌کنیم و از اتلاف آن نگران نیستیم، گفت: با ٥٠ درصد سربازان کنونی هم می‌شود نیاز نیروهای مسلح را برطرف کرد هزینه سربازی با وجود رقم بالا به چشم مسئولان همان نیروی کار ارزان است و فکر می‌کنیم استفاده از نیروی ارزان برای ما مفید است. من با اطمینان عرض میکنم در شرایط بحرانی نمی‌شود بر روی این سربازان حساب کرد چرا که روی انگیزه آنان و روحیاتشان کار خاصی انجام نشده است.

حلوایی با اذعان به اینکه اصلا شیوه فعلی سربازی را نمیپذیرم، گفت: هیج سربازی نیست که به او شغلی مشخص با وظایف مشخص به او سپرده باشند و هیج زمینه ای برای بروز استعداد، توانایی ها و قابلیت های کاری سربازان ایجاد نمی‌کنیم. تحصیلات داشتن برای سرباز به درجه های روی دوش او محدود میشود نه استفاده کارآمد.

حلوایی اضافه کرد: بحث من سربازی حرفه ای نیست باید سیستم نظامی ما سیستم حرفه ای پرور باشد و بحث دفاع ملی در قالب بسیج به صورت اموزش نظامی پیگیری شود.

منبع: دبیرخانه برگزاری همایش سربازی و راهکارهای عادلانه