اصرار دولت بر اجرای سیاست شکست خورده آزادسازی اقتصادی

استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی گفت: باید از تجربه مناطق آزاد درس بگیریم و اصرار دولت بر استمرار این سیاست شکست خورده با هیچ منطق اقتصادی همخوانی ندارد.

به گزارش عطنا، در حالی که دولت بر گسترش مناطق آزاد اقتصادی و تجاری اصرار دارد، فرشاد مؤمنی به ایلنا گفت: هنگامی که بحث مناطق آزاد مطرح می‌شد، صحبت از سکوی صادرات، جذب فناوری، هدایت سرمایه‌های داخلی و خارجی و انبوهی از این ایده‌ها به عنوان هدف مطرح می‌شد، اما اگر به نقدهایی که امثال بنده در همان زمان مطرح می‌کردیم، مراجعه کنید، مشاهده می‌کنید که حرف‌های ما هم از نظر اصول و مبانی همچنان همان حرف‌های گذشته است. با این تفاوت که در حال حاضر ما می‌توانیم به اعتبار این تجربه زیسته، نظام تصمیم‌گیری کشور را دعوت به تعقل و درایت کنیم.

یکی از اقتصادشناسان بزرگ توسعه که از کشور کره جنوبی است و صاحب کرسی اقتصاد توسعه و اقتصاد سیاسی در دانشگاه کمبریج است، به نام «هاجون چانگ» در یکی از آثار خود که حدوداً 6 سال پیش منتشر شد کار بدیع و فوق‌العاده‌ای انجام داد.

در مجموع مشاهده او حکایت از این داشت که در مقیاس جهان همواره در دوران‌هایی که آزادسازی اتفاق افتاده بود جهان شاهد رشد اقتصادی کمتر، توزیع ناعادلانه درآمدها و ثروت‌ها و تعداد بیشتر بحران‌های اقتصادی، اجتماعی و به ویژه بحران‌های بانکی بوده است.

وی اضافه کرد: آزادسازی گرچه می‌تواند برای اقتصاد و جمعیت، فجایعی را به همراه داشته باشد، اما برای یک اقلیتی چه در درون دولت و چه در بین بازیگران اقتصادی می‌تواند منافع کوتاه مدت قابل اعتنایی به همراه داشته باشد. در اینجا ما با یک مسئله جدید رو به رو هستیم و آن مسئله جدید هم این است که اینها در راستای منافع خود اقدام به دستکاری واقعیت‌ها می‌کنند، مسائل غیر مهم را مهم جلوه می‌دهند، واقعیت‌های محرز شده را پنهان می‌کنند و به شکل وارونه به نمایش می‌گذارند و روی سازه‌های ذهنی گروه‌های تصمیم‌گیر تأثیر می‌گذارند و بخشی از سود سرشار را صرف چنین کارهایی می‌کنند و کشور را گرفتار و مفلوک می‌کنند اما خودشان برخورداری‌های غیر عادی پیدا می‌کنند.

ما در عمل شاهد این هستیم که با وجود شکست سراسری فاجعه‌آمیز این طرح که هم فساد را در کشور ما افزایش داده و هم ناکارآمدی را افزایش داده است و مشوق واردات بوده است، بنیه تولیدی کشور را به شدت تضعیف کرده است و محمل و پوششی برای قاچاق و پولشویی بوده است. ولی باز وقتی که اصرارهای غیرعادی برای تکرار این تجربه شکست خورده وجود دارد.

وی درباره سیاست تعدیل اقتصادی دولت سازندگی گفت: آنچه اتفاق افتاد ایجاد ثروت نبود. بلکه فقر، فلاکت، نابسامانی‌ها و پس افتادگی‌های بزرگ پدید آورد. پیش‌بینی‌ها بسیار نزدیک بود با آن چیزی که عملاً اتفاق افتاد. حال پرسش این است که با وجود این شکست فاجعه‌بار و پرخسارت مشاهده شده، چرا باز اصرار بر استمرار چنین سیاستی است.

مؤمنی در ادامه با اشاره به سیاست اقتصادی دولت یازدهم گفت: دولت به جای اینکه بنشیند و به معنای دقیق کلمه برنامه‌ای برای برون رفت از گرفتاری‌های کشور ایجاد کند در همین سه ساله اخیر دو بسته سیاستی ارائه کرد که این بسته‌ها هیچ کدام از مشخصه‌های یک برنامه اندیشیده کارآمد و قابل دفاع را ندارد. البته از دل آن بسته‌ها گروه‌های پرنفوذ و عمدتاً غیر مولد بهره‌برداری‌های خود را کردند اما همگان کم و بیش اذعان دارند که هر دو آن برنامه‌های سیاستی با شکست کامل روبه‌رو شد.