نباید شهادت مصدومان شیمیایی را به نظاره نشست

به گزارش باشگاه خبری علامه طباطبائی (عطنا) ، نخستین جلسه همایش بین المللی احقاق حقوق قربانیان کاربرد سلاح های شیمیایی جنگ عراق با ایران در 26 بهمن در محل سالن همایش شهید بهشتی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد.

بیش از ربع قرن از پایان جنگ تحمیلی می گذرد، جنگی که یکی از تبعات آن شهادت و مجروحیت تعداد قابل توجهی از افراد نظامی و غیرنظامی ایران در اثر استفاده عراق از تسلیحات شیمیایی بوده است. استفاده عراق از سلاحهای شیمیایی علیه ایران که البته با حمایت شماری از دولتها و شرکتها و اتباع خارجی صورت گرفته است و در حقوق بین الملل و قوانین داخلی بسیاری از کشورها جنایتی جنگی قلمداد می شود با واکنشهای حقوقی و سیاسی مؤثر و مناسبی مواجه نشده و قربانیان کاربرد این سلاحها در زمره مظلومترین قربانیان تجاوز رژیم بعث عراق به جمهوری اسلامی ایران و نقض فاحش قواعد بنیادین حقوق بشردوستانه بین المللی به شمار می روند. این در حالی است که در سطوح ملی، منطقه ای و جهانی ظرفیتهایی برای احقاق حقوق قربانیان کاربرد سلاحهای شیمیایی در جنگ عراق با ایران وجود داشته و دارد.

همایش بین المللی «احقاق حقوق قربانیان کاربرد سلاحهای شیمیایی در جنگ عراق با ایران در مراجع ملی و بین المللی»، با بررسی ظرفیتهای موجود در سطوح مختلف (ملی، منطقه ای و جهانی) نشان خواهد داد که حکم مراجع قضایی هلند در محکومیت آقای فان آنرات به اتهام ارسال تسلیحات شیمیایی به عراق در طول جنگ با ایران، حداقل واجد این پیام انسانی است که صرفاً نباید شهادت مصدومان شیمیایی را به نظاره نشست و یا بر زندگی رنجبار آنها گریه ساز کرد. این همایش نشان خواهد داد که به رغم ضعفها و نقصهایی که در نظام بین المللی وجود دارد نباید عطای حداقل های قضایی و سیاسی موجود را به لقایش بخشید، و ظرفیتهایی وجود دارند که تاکنون از آنها استفاده نشده است. علاوه بر این با وجود گذشت زمانی بالنسبه طولانی و نیز سرنگونی رژیم بعث عراق، چنین جنایات و خساراتی نه مشمول مرور زمان میگردند، و نه دولت فعلی عراق نسبت به آن فاقد مسؤولیت قلمداد می شود.

دکتر زمانی، دبیر همایش با بیان این که پیشنهاد برگزاری این همایش از طرف دکتر فلاحت پیشه و گروه علوم سیاسی دانشگاه مطرح شد گفت: برگزاری این همایش بین المللی کمترین گامی است که می توان برای قربانیان سلاح های شیمیایی جنگ ایران و عراق برداشت. قطعاً این همایش، آخرین آن نخواهد بود و ما تلاش خواهیم کرد نتایج و دستاورد های این همایش را پیگیری کنیم.

زمانی از برگزاری 2 همایش دیگر در آینده ای نزدیک خبر داد که یکی در رابطه با قربانیان مین و دیگری درمورد ظرفیت های موجود در نظام های ملی و بین المللی برای حمایت از قربانیان ترور می باشد.

وی از نویسندگان مقالات که در این فرصت کوتاه آثار خود را به دبیرخانه فرستادند تشکر کرد و گفت:حدود 70 چکیده به دبیرخانه فرستاده شد که 47 چکیده مورد پذیرش قرار گرفت.

دکتر سلیمی، رئیس دانشگاه، نیز بر اهمیت برگزاری این همایش تأکید کرد و گفت: ممکن است از دانشگاه علامه و مراکز عالی که با دانشگاه در برگزاری این همایش همکاری کرده اند پرسیده شود که احقاق حقوق قربانیان سلاح های شیمیایی به شما چه ارتباطی دارد؟ ممکن است گفته شود بروید مقاله بنویسید، کار علمی کنید ولی احقاق حقوق قربانیان وظیفه شما نیست.

سلیمی ادامه داد: من پاسخ این پرسش را با طرح این پرسش مطرح می کنم که ضمانت اجرای قواعد جاری در حقوق بین الملل چیست؟ بسیاری از قراردادها امضا می شوند ولی ممکن است مستقیماً ضمانت اجرایی نداشته باشند. بخش مهمی از ضمانت اجرایی این اصول در آگاهی و نشر آگاهی در این زمینه هاست. اگر دانشجویان نسبت به این پدیده ها آگاه شوند، ساختار آگاهی به وجود می آید که خود بزرگترین ضمانت برای احقاق حقوق قربانیان است.

وی تصریح کرد: پدیده های اجتماعی چیزی نیستند جز ساختارآگاهی ها و این گامی که دانشگاه علامه با همکاری مراکز عالی دیگر برداشته است حرکتی است برای ساختن این آگاهی های عمومی که اگر این آگاهی ها خودش را در مجامع بین المللی نشان بدهد به تدریج به ضمانت اجرایی بدل خواهد شد و ضمانتی برای احقاق حقوق قربانیان است.

در ادامه همایش به محور های زیر پرداخته شد:

صلاحیت دادگاههای ملی و بین المللی در رسیدگی به دعاوی قربانیان کاربرد سلاحهای شیمیایی
استفاده از سلاحهای شیمیایی در جنگ به مثابه جنایتی جنگی
مرور زمان دعاوی قربانیان کاربرد سلاحهای شیمیایی
مسؤولیت ناشی از ارسال تسلیحات شیمیایی به عراق در طول جنگ با ایران
ماهیت حقوق قربانیان کاربرد سلاحهای شیمیایی
مسؤولیت دولت فعلی عراق در قبال کاربرد سلاحهای شیمیایی در جنگ تحمیلی
تعهد دولت ایران در حمایت از مصدومان شیمیایی در چارچوب نظام حقوق بین الملل
آثار زیست محیطی کاربرد سلاحهای شیمیایی در جنگ عراق علیه ایران
ضرورت مستندسازی دعاوی قربانیان کاربرد سلاحهای شیمیایی
پیامدهای اقتصادی کاربرد سلاحهای شیمیایی در جنگ عراق علیه ایران
مطالعه تطبیقی قوانین کشورهای مختلف در مورد حمایت از قربانیان کاربرد سلاحهای شیمیایی
راهکارهای بهبود وضعیت رسیدگی به دعاوی قربانیان کاربرد سلاحهای شیمیایی

گزارش : مهسا اکبری