از دهکده جهانی دور می‌شویم

دکتر مهدی محسنیان‌راد*

 انتشار پیام‌هایی از سوی عامل کشتار اورلاندو هم‌زمان با اقدامش در شبکه اجتماعی فیس‌بوک شاهد دیگری است از آنکه در حال دورشدن از دهکده جهانی و نزدیک‌شدن تدریجی به بازار پیام هستیم. در این بازار، قراردادن هر کنشی در معرض دید جهانیان از سوی هرکس، ازجمله یک ترور جمعیِ سهمگین، اقدامی غیرمنتظره نخواهد بود. مجسم کنید معترض خشمگینی را که در آغاز عصر دهکده جهانی (حدود ٢٥ سال پیش) در گوشه‌ای از جهان، مقوای بزرگی را در دست گرفته و اعتراض خود را روی آن نوشته باشد.

اگر در همان لحظه این امکان را برایش فراهم می‌کردید که آن مقوا تبدیل به صفحه‌ای بزرگ با نوشته‌هایی پرجذبه‌تر شود، قطعا آن را می‌پذیرفت. اگر می‌دید که می‌تواند آن را مقابل دوربین تلویزیون بگیرد، این کار را می‌کرد. حالا اگر همان آدم، حدود ٢٠ سال بعد وقتی ببیند می‌تواند به‌عنوان «تک‌فروشی در بازار پیام»،  متن مقوای اعتراض‌آمیز خود را به تمام جهانیان نشان دهد، از این اقدام خودداری نخواهد کرد. حال اگر به جای آن معترض مقوا به دست، یک انسان روانی بخواهد جریان قتل عام دیگران را با جزئیات به دیگران نشان دهد نیز غیرمنتظره نخواهد بود. مگر نه آنکه چند سال پیش در میدان کاج تهران، وقتی قتلی در حال وقوع بود، عده‌ای ایستادند و با تلفن‌های همراه خود از لحظه به لحظه این قتل فیلم‌برداری کردند؟ آنچه در اورلاندو اتفاق افتاد هشداری است به حکومت‌مردان مبنی بر اینکه لازم است از تحولات فناوری‌های ارتباطی فعلی و آینده از منظر علوم اجتماعی بیشتر آگاه شوند تا خودمان را برای زندگی در دوران پس از دهکده جهانی آماده کنیم.

* استاد ارتباطات و پژوهشگر

منبع: روزنامه شرق