تنها کشوری که دولت ـ ملت در آن به صورت طبیعی شکل گرفته، ایران است

دکتر سلیمی، رئیس دانشگاه علامه طباطبائی افتتاحیه همایش بررسی روابط دولت و ملت در ایران گفت: خیلی ها فکر می‌کنند دولت-ملت ها از عهدنامه وستفالی به وجود آمده است در حالی که آن دوران گام نخست برای شکل گیری دولت ملت ها به وجود آمد و بعد از آن دولت ها مرزهای بین خودشان را تعریف کردند، لذا دولت‌های سرزمینی به وجود آمدند.

او افزود: در قرن 17 حتی یک دولت- ملت هم وجود ندارد. در واقع این دولت ملت ها حاصل قرن 19 میلادی اند آن هم نیمه دوم در زمانی که مفاهیم ملی گرایی تازه رایج شد.

سلیمی ادامه داد: دولت- ملت پدیده ای کاملا نوین است و در خاورمیانه  70 – 80 سال بیشتر از عمرش نمی گذرد و هنوز شکل واقعی خود را پیدا نکرده است. تنها کشوری که سیر طبیعی برای شکل گیری دولت – ملت داشته، ایران است. در زمانی که شرایط اوج گیری شکل گیری دولت ملت را داریم تنها در 3 یا 4 جا بوده از جمله ایران، چین، ژاپن و از این قبیل.

ایران در 3 مورد تاخت و تاز بسیار قرار گرفته اما دولت در آن باقی مانده است. ساختاری بنام دولت در اینجا وجود دارد که در حال طی کردن تحولات است. درک تاریخی در اینجا شکل گرفته و تحولات در حوزه دولت بر این اساس است. قوام یافتن دولت خصوصا در خاورمیانه تا حدود زیادی منوط به شکل‌گیری هویت ملی و پیوند خوردن آن با دولت است.

این استاد علوم سیاسی افزود: مثلاً در ایران آیا هویت ملی کاملا شکل گرفته است؟ آیا خرده هویت های ما در این ها در چیزی به نام هویت ملی اقدام شده است؟ اگر بلی چگونه و اگر نه چگونه قابل دست یابی است.

او در ادامه خاطر نشان کرد: نکته دوم پیوند خوردن این با ملت است. پرسش اصلی این است که آیا دولت ها با ملت ها پیوند خورده‌اند؟ به نظرم پرسش جدی تاریخی است که در امروز وجود دارد. تا قبل از پیروزی انقلاب ما ساختاری نداشتیم که به پیوند دولت - ملت ها منجر شده باشد و عامل اصلی این اتفاق دموکراسی است. اولین بار در تاریخ که مردم هویت و نظام تاریخی خود را پذیرفتند رفراندوم سال 1358 است که مردم سعی کردند هویت خود را با ساخت سیاسی پیوند زدند.

او تصریح کرد: انتخابات مردمی است که در تحولات دولت و ساخت ها در ایران تاثیرگذار است. راز پایداری و ثبات ایران به نسبت جوامع دیگر همین است. دوران پیامبر اکرم جزء حکومت های مردم‌سالار معدودی است که مردم فارغ از نقش و جنسیت و جایگاه خود دربرگزیدن حکومت نقش دارند.

 سلیمی در خاتمه با طرح این پرسش که آیا در فرایند جهانی شدن با زوال دولت ملت ها مواجه ایم، افزود: اگر در اکثر نظریه های جهانی شدن بررسی کنیم به این می رسیم که در این فرایند هویت‌های ملی مضمحل نمی‌شوند و از بین نمی‌روند بلکه تغییر جایگاه می‌دهند.

او تاکید کرد: البته دولت‌های قوام نیافته نابود می‌شوند. دولت‌هایی می‌توانند در این فرایند تاثیر گذار باشند که بیشتر متکی به خود هستند و آنهایی نابود می‌شوند که از خود هیچ ندارند.