نقش سازنده دانشگاه علامه طباطبائی در توسعه روابط فرهنگی و علمی ایران و روسیه

به گزارش عطنا، آیین رونمایی از سردیس «کستا ختاگورف»، شاعر برجسته اوستیایی، با حضور و سخنرانی مهدی سنایی، مشاور سیاسی رئیس جمهور، شجاع احمدوند، سرپرست دانشگاه علامه طباطبائی، آلان اوگایف، رئیس دانشگاه اوستیای شمالی، روسلان بزاروف، استاد دانشگاه، الکسی چبیروف، مدیر مرکز تحقیقاتی ولادی قفقاز، کاظم جلالی، سفیر ایران در روسیه و حسین دیوسالار، معاون توسعه همکاری‌های علمی و فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی دانشگاه علامه طباطبئی برگزار شد.

ظرفیت‌های علمی برای تقویت روابط منطقه‌ای و بین‌المللی استفاده شود
معاون سیاسی دفتر رئیس‌جمهور در این آیین با قدردانی از دو دانشگاه علامه طباطبائی و دانشگاه دولتی ولادی‌قفقاز برای نصب سردیس کستا ختاگورف و تلاش در جهت توسعه روابط فرهنگی و دانشگاهی بین ایران و روسیه، به اهمیت مسیر‌های تاریخی ارتباط ایران با قفقاز شمالی اشاره کرد و گفت: این منطقه امکانات مناسبی برای رفت و آمد دانشجویان و استادان فراهم کرده است. جغرافیای وسیع قفقاز شامل هفت منطقه در داخل فدراسیون روسیه است که قفقاز شمالی، به‌ویژه داغستان، در تاریخ، با ایران ارتباط محکمی داشته است.

وی روابط ایران و روسیه را طی سه دهه گذشته مثبت و در حال گسترش توصیف کرد و توسعه روابط اقتصادی، علمی و فرهنگی را ضروری دانست.

سنایی با یادآوری نقش تاریخی منطقه قفقاز در روابط دو کشور، بر ضرورت توجه به تفاوت‌های جغرافیایی و سیاسی میان بخش‌های مختلف قفقاز تاکید و اشاره کرد: پس از قطع روابط در دوران شوروی، اکنون این روابط مجدد در حال احیا و توسعه است. باید از ظرفیت‌های منطقه برای تقویت روابط منطقه‌ای و بین‌المللی بهره برد.

وی با اشاره به فعالیت‌ها و تلاش‌های دانشگاه علامه طباطبائی و نقش آن در توسعه روابط فرهنگی و علمی ایران و روسیه، اظهار کرد: این دانشگاه در این حوزه بسیار موفق عمل کرده است. همکاری‌های دانشگاهی و فرهنگی میان ایران و روسیه بسیار با اهمیت است و امیدوارم این تعاملات فرهنگی و علمی همچنان ادامه یابد و منجر به تقویت روابط دو کشور شود.

دیپلماسی علمی زمینه همکاری‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی را گسترش می‌دهد
احمدوند نیز در این آیین که با حضور میهمانان داخلی و خارجی برگزار شد، با اشاره به پیوند تاریخی روابط دو ملت ایران و اوستیا، گفت: ارتباطات میان ایران و اوستیا به دوران باستان محدود نبوده بلکه حضور ایرانیان در شهر ولادی‌قفقاز، به تأسیس مدرسه‌ای به نام نوروز و آموزش زبان پارسی به کودکان منجر شد. میراث مشترک، پایه‌ای برای همکاری‌های علمی مشترک میان استادان دو کشور است.

وی با اشاره به اینکه زمینه‌های ارتباطی میان دو کشور پس از پایان جنگ سرد، گسترش یافت، خاطرنشان کرد: تا رسیدن به شرایط مطلوب فاصله داریم، اما گام‌های نخستین همکاری‌های علمی به همت دانشگاه علامه طباطبائی و دانشگاه اوستیای شمالی برداشته شده است. برگزاری همایش‌های مشترک، انتشار مقالات به دو زبان پارسی و روسی، تبادل استاد و دانشجو، آموزش زبان اوستیایی در ایران، نصب سردیس حکیم فردوسی در دانشگاه اوستیای شمالی و رونمایی از سردیس کستا ختاگورف در دانشگاه علامه طباطبائی از جمله دستاورد‌های این همکاری‌های دوجانبه است.

سرپرست دانشگاه علامه طباطبائی با بیان اینکه نصب سردیس این شاعر ملی اوستیایی در دانشگاه علامه طباطبائی، نشانه‌ای از عزم جدی دانشگاهیان ایران برای تقویت روابط فرهنگی با اوستیا است، افزود: این برنامه‌ها با مشارکت نهاد‌های علمی و سیاسی دو کشور به انجام رسیده که نشان‌دهنده ظرفیت دیپلماسی علمی در گسترش همکاری‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی است.

وی در پایان گفت: همکاری‌های علمی یا به زبان امروز دیپلماسی علمی می‌تواند زمینه مناسبی برای گسترش همکاری‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ایجاد کند. امیدوارم بتوانیم با شناختی که در این سال‌ها از توانمندی‌ها و علاقمندی‌های یکدیگر پیدا کرده‌ایم و با برنامه‌ریزی دقیق، زمینه گسترش روابط علمی و فرهنگی میان دانشگاهیان ایرانی و اوستیایی را فراهم کنیم.

دانشگاه‌های ایران و روسیه در توسعه روابط دو کشور نقش کلیدی دارند
جلالی نیز به صورت برخط در این آیین سخنرانی کرد و گفت: کستا ختاگورف نه تنها نقش مهمی در تولید و ترویج ادبیات اوستیایی بود بلکه شاعر و نقاشی توانمند نیز بود و در فعالیت‌های اجتماعی و خیرخواهانه نیز شرکت داشت. زندگی ایشان در تحولات اجتماعی منطقه نقش مهمی ایفا کرد و به دلیل انتقادهایش از امپراتور وقت روسیه، دو بار از زادگاهش تبعید شد.

وی در ادامه با تاکید بر اهمیت نقش دانشگاه‌های ایران و روسیه در توسعه روابط دو کشور، گفت: دانشگاه علامه طباطبائی و دانشگاه ولادی قفقاز از دانشگاه‌های پیشتاز و تاثیرگذار در روابط ایران و روسیه هستند و نقش مهمی در گسترش روابط علمی و احیای پیوند‌های مردمی میان دو کشور دارند.

جلالی با اشاره به تاریخ روابط ایران و روسیه، گفت: روابط ایران و روسیه قبل از انقلاب ۱۹۱۷ نشان می‌دهد که روابط مردمی و فرهنگی بسیار گسترده بوده است؛ به‌طوری‌که در این دوران، ایرانی‌ها در مناطق اوستیای شمالی و قفقاز حضور فعال داشتند. مدرسه ایرانی و مسجد پارس‌ها در آنجا فعال بودند و حتی سردر مسجدی در این منطقه به رباعی فارسی مزین شده بود. روابط مردم ایران و این منطقه پس از انقلاب ۱۹۱۷ و تغییرات سیاسی، به شکل غیرطبیعی محدود شد، اکنون باید تلاش کنیم که این روابط به حالت طبیعی و مردمی بازگردد.

وی افزود: مردم قفقاز ایرانیان را دوست دارند و حتی خود را در پیوندی تاریخی و فرهنگی با ایران می‌بینند. نصب تندیس‌هایی مانند ختاگورف و رفت‌وآمد‌های دانشگاهی، بخشی از تلاش‌ها برای بازسازی این پیوند‌های طبیعی و مردمی است تا روابط فقط به روابط دولتی محدود نشود.

سفیر ایران در روسیه در پایان، بر اهمیت برگزاری کنفرانس همکاری‌های ایران و قفقاز شمالی تأکید و به روسای دانشگاه علامه طباطبائی و اوستیای شمال پیشنهاد کرد: سومین کنفرانس «همکاری‌های ایران و قفقاز شمالی» کتبر یا نوامبر سال ۲۰۲۵ (۱۴۰۴) در منطقه قفقاز به میزبانی دانشگاه ولادی قفقاز و با حضور مقامات دانشگاهی و سفارت جمهوری اسلامی ایران برگزار شود. این رویداد فرصت مناسبی برای تقویت روابط علمی و فرهنگی میان دو کشور و منطقه قفقاز خواهد بود.

روابط فرهنگی، هنری و علمی بین ایران و روسیه باید بیشتر توسعه یابد
دیوسالار در بخش دیگری از این آیین به اهمیت و ارزش این برنامه فرهنگی و علمی در دانشگاه علامه طباطبائی به عنوان یکی از مهم‌ترین دانشگاه‌های جمهوری اسلامی ایران اشاره کرد و نقش سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، رایزنی فرهنگی ایران در روسیه و اداره‌کل همکاری‌های علمی و دانشگاهی را در اجرای این پروژه، کلیدی دانست.

وی تأکید کرد: این فعالیت‌ها پس از چندین سال توقف، با تلاش و پیگیری‌های مداوم به نتیجه رسیده است و حمایت دانشگاه علامه طباطبائی و دانشگاه اوستیا در تحقق این رویداد فرهنگی بسیار سازنده و موثر بوده است.

معاون توسعه همکاری‌های علمی و فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با تاکید بر اهمیت تقویت دیپلماسی فرهنگی و روابط عاطفی میان مردم ایران و روسیه، به نصب سردیس حکیم ابوالقاسم فردوسی در دانشگاه ولادی‌قفقاز اشاره کرد و گفت: روابط فرهنگی، هنری و علمی بین ایران و روسیه باید بیشتر توسعه یابد. رونمایی از سردیس کستا ختاگورف در دانشگاه علامه طباطبائی، نمونه‌ای از دیپلماسی فرهنگی و علمی است و به تعمیق پیوند‌های عاطفی و همکاری‌های علمی دو ملت کمک می‌کند.
وی با اعلام آمادگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی برای همکاری در برگزاری همایش‌های فرهنگی و ترجمه آثار متقابل دو کشور، از برگزاری هفته فرهنگی روسیه در ایران از ۱۹ تا ۲۳ خرداد ۱۴۰۴ با حضور بیش از ۸۰ هنرمند برجسته روس در حوزه‌های مختلف خبر داد و عنوان کرد: این برنامه فرصت مناسبی برای آشنایی بیشتر با فرهنگ روسیه است. از همه علاقه‌مندان دعوت می‌کنم تا در این رویداد شرکت کنند.

ترجمه آثار ادبی راهی برای توسعه مطالعات مشترک است
اوگایف به نقش فعال این دانشگاه در تقویت همکاری‌های علمی و فرهنگی تأکید کرد و افزود: مرکز فرهنگ و زبان فارسی این دانشگاه با فعالیت بیش از یک دهه، نقش مهمی در ترویج زبان ایفا می‌کند. همچنین امضای توافق‌نامه راهبردی همکاری بین ایران و روسیه در سال جاری، فرصت‌های جدیدی برای همکاری‌های گسترده‌تر فراهم کرده است.

وی ادامه داد: برگزاری همایش «ایران- قفقاز: چشم‌انداز‌های پیش‌رو» در سال ۲۰۱۷، اجرای برنامه «ایران در دوره معاصر» در سال ۲۰۱۸ با همکاری دانشگاه علامه طباطبائی، و نصب سردیس حکیم ابوالقاسم فردوسی در دانشگاه در سال ۲۰۱۹ از جمله دستاورد‌های این همکاری‌ها بوده است.

رئیس دانشگاه اوستیای شمالی همچنین به رونمایی از کتاب «نغمه‌های آلانی»، ترجمه یکی از استادان دانشگاه علامه طباطبائی، اشاره کرد و آن را نمادی از تقویت روابط فرهنگی میان دو ملت دانست.

وی گفت: این کتاب که دربر گیرنده اشعار شاعران بزرگ ایرانی با مضامینی همچون عشق به میهن، عدالت و حکمت است، راه را برای مطالعات مشترک و آشنایی نسل جوان با فرهنگ و ادبیات ایرانی هموار می‌سازد.

اوگایف در پایان ضمن قدردانی از تلاش‌های دست اندرکاران برای نصب سردیس شاعر اوستیایی، بر اهمیت ترجمه و ترویج آثار بزرگ ادبی مانند آثار فردوسی، حافظ و سعدی تأکید کرد و گفت: معتقدم این آثار باید در قلب و ذهن مردم جای گیرد و به تقویت روابط فرهنگی و علمی بین دو کشور کمک کند.

ادبیات در تقویت روابط فرهنگی و تاریخی جایگاه ویژه‌ای دارد
بزاروف نیز با بیان اینکه روابط ایران و روسیه همواره جدایی‌ناپذیر و عمیق بوده است، افزود: روابط ایران و قفقاز در تاریخ، از جنبه‌های مختلفی همچون فرهنگ و زبان مشترک، جایگاه ویژه‌ای دارد. از نظر علمی، هر دو زبان خانواده قرن هجدهم هستند و این نشان‌دهنده پیوند‌های فرهنگی و زبانی میان این دو ملت است. ایران کشوری چندملیتی است که اقوام مختلفی در آن حضور دارند و تنوع فرهنگی زیادی در آن قابل مشاهده است. در شمال کشور، سال‌هاست که فعالیت‌های مشترکی میان پژوهشگران و دانشمندان ایرانی و قفقازی در حال انجام است که این همکاری‌ها در حوزه فرهنگی و ادبی تاثیرگذار بوده است.

وی با اشاره به اینکه ترجمه‌های ادبی، نماد ارتباط فرهنگی و زبانی میان ملت‌ها و نشان‌دهنده اهمیت ادبیات در تقویت روابط فرهنگی هستند، اظهار کرد: رونمایی از سردیس شاعر برجسته اوستیایی و ترجمه کتاب نغمه‌های آلانی، اهمیت و جایگاه ویژه ادبیات در تقویت روابط فرهنگی و تاریخی میان ایران و روسیه را نشان می‌دهد و همچنین سبب پیوند‌های عمیق فرهنگی و ادبی بین دو ملت می‌شود.

همکاری‌های علمی منجر به توسعه و تثبیت روابط منطقه‌ای می‌شود
مدیر مرکز تحقیقاتی ولادی قفقاز با اشاره به اینکه ایران از طریق همکاری‌های مشترک با کشور‌های دیگر، به ویژه در حوزه علوم انسانی و حل مشکلات اجتماعی، تلاش می‌کند تا از ظرفیت دانشگاه‌ها بهره‌مند شود، گفت: همکاری دانشگاه‌ها در این حوزه می‌تواند نقش موثری در توسعه روابط و تامین امنیت منطقه‌ای ایفا کند. یکی از نقاط عطف در این مسیر، برگزاری همایش «چشم‌انداز روابط ایران و قفقاز شمالی» در سال ۲۰۱۸ در دانشگاه علامه طباطبائی بود که آغازگر فصل جدیدی در همکاری‌های علمی بین دانشگاه‌های دو کشور شد. در این همایش، تبادل اطلاعات و بازنگری در مسائل مرتبط با قفقازشناسی و ایران‌شناسی انجام و ارتباط مستقیم میان پژوهشگران برقرار شد.

وی ادامه داد: نکته مهم این است که نتایج این همکاری تنها در اعلامیه پایانی همایش ذکر نشد، بلکه در قالب امضا و اجرای توافق‌نامه‌ها، عملیاتی نیز شده است. این همکاری‌ها نه تنها روابط علمی بلکه روابط فرهنگی و پژوهشی میان دو کشور را تقویت و تعمیق می‌کند و در نهایت، منجر به توسعه و تثبیت روابط منطقه‌ای می‌شود.

در پایان این آیین نیز با حضور حاضران در محوطه دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی دانشگاه علامه طباطبائی، از سردیس کستا ختاگورف رونمایی شد.