قراردادهای صنعت نفت ایران برای سرمایه‌گذار خارجی جذاب نیستند

عطنا - دکتر عباس کاظمی نجف‌آبادی عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، سه‌شنبه (۱۴ اسفند) در نخستین نشست تخصصی پتروتاک با اشاره به اهمیت قراردادهای نفتی و تأثیر آنها بر اقتصاد و سیاست کشور اظهار کرد: نگاهی به سیر تحول قراردادهای نفتی نشان می‌دهد فرهنگ و سیاست از اهمیت بیشتری نسبت به مباحث اقتصادی برخوردارند.

وی نقش قراردادهای نفتی در سرنوشت اقتصاد کشور را مهم ارزیابی کرد و با بیان اینکه این قراردادها از منظر مالی ارزیابی نمی‌شوند، بلکه تأثیرات کلان اجتماعی و سیاسی آنها نیز حائز اهمیت است، تصریح کرد: چارچوب و سازوکار اولیه قراردادهای مربوط به استخراج منابع طبیعی با عنوان امتیاز شکل گرفته است. امتیاز به‌معنای حق ویژه و انحصاری است که حاکمیت به طرفین قرارداد برای کشف و استخراج منابع طبیعی اعطا می‌کند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به سیر تکامل قراردادهای نفتی در نظام‌های مختلف اقتصادی، نقش حاکمیت را در تنظیم چارچوب‌های حقوقی این توافق‌نامه‌ها اساسی دانست و عنوان کرد: عصر جدید نفت در سال ۱۸۷۵ با آغاز حفاری و استخراج نفت شروع شد. در ایران نیز نخستین قانون نفتی در سال ۱۳۳۶ به تصویب رسید که در آن ساختار امتیاز به شکل منظم‌تری تعریف شد.

کاظمی نجف‌آبادی با مروری بر تحولات حقوقی و اقتصادی صنعت نفت در ایران، بر اهمیت قوانین ملی در حفظ منافع کشور تأکید کرد و گفت: دیدگاه‌های موجود در مورد قراردادهای امتیازی نیاز به اصلاح دارد. پس از سال ۱۳۵۳ و وقوع شوک نفتی دهه ۷۰ میلادی، ایران به الگویی از قراردادهای خدماتی روی آورد که تا امروز ثابت مانده است، این در حالی است که تغییرات گسترده در بازار جهانی انرژی، بازنگری در الگوی قراردادی ایران را ضروری کرده است.

وی با بیان اینکه قراردادهای خدماتی که هم‌اکنون بر صنعت نفت ایران حاکم هستند، جذابیت لازم برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی را ندارند، اظهار کرد: صنعت نفت ایران نیازمند سرمایه‌گذاری عظیمی است و این نوع قراردادها نتوانسته‌اند سرمایه‌گذاران بین‌المللی را به همکاری با ایران ترغیب کنند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی در پایان این نشست پیشنهاد کرد که برای افزایش جذابیت قراردادهای نفتی ایران و همخوانی آنها با شرایط جدید بازار جهانی، باید به مدل‌های قراردادی منعطف‌تری اندیشید که بتوانند سرمایه‌گذاران خارجی را به مشارکت در پروژه‌های نفت و گاز ایران ترغیب کنند. این تغییر می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر آینده صنعت نفت ایران و جایگاه آن در بازار جهانی داشته باشد.

سلسله نشست‌های «پتروتاک» به همت و با هدف تحلیل ابعاد اقتصادی، حقوقی و فنی صنعت نفت و گاز و فراهم کردن بستری برای گفت‌وگو و تبادل نظر میان متخصصان و پژوهشگران حوزه انرژی برگزار می‌شود.