بررسی پدیده نوظهور سفیربلاگری

عطنا - سفیر کره جنوبی در ایران به بهانه شصت و دومین سالگرد برقراری روابط دیپلماتیک با ایران، ترانه ی «پرسون پرسون» را با ارکستری ایرانی اجرا و منتشر کرده است.  از اینرو به منظور شناخت اهداف رسانه ای ممکن و اساساً تحولات اخیر در حوزه دیپلماسی سیاسی و رسانه ای، عطنا با دو کارشناس حوزه سواد رسانه ای به گفتگو پرداخته و نظر ایشان در این خصوص را جویا شده است:

علی‌محمد رجبی؛ کارشناس رسانه و فضای مجازی:

در این خصوص چند نکته قابل ذکر است:

۱- موضوع دیپلماسی عمومی در سالهای اخیر به شدت در کانون توجه وزارتخانه های امور خارجه در تمام دنیا قرار گرفته است که یکی از برونداد های این سیاست سفیر بلاگرهاست که در تمام دنیا فعال شده اند.

۲- فعالیت سفیر بلاگرهای مسلط به زبان فارسی در سالهای اخیر در ایران پررنگ‌تر شده است. اقدامات سفیر انگلیس، استرالیا و حالا کره جنوبی نمونه های پررنگ این رویکرد در ایران هستند.

۳- علی‌رغم اینکه جمهوری اسلامی ایران ظرفیت های بسیاری در سطح دیپلماسی عمومی در کشورهای مقصد دارد، به نظر نمی رسد سفرای ما توانایی استفاده مناسب از رسانه برای نمایش و به‌کارگیری این ظرفیت ها را داشته باشند.

۴- شاید بدبینانه باشد، ولی انتخاب آهنگی قدیمی از یک خواننده زن و خواندن آن توسط سفیر کشوری که ما تحت هجوم فرهنگی گروه های موسیقی کی پاپ شان هستیم، احتمالا نشانه ای است برای افزایش نقش آفرینی کره جنوبی در سطح فرهنگی در ایران و انتقال وظایف ناتوی فرهنگی از سفارت فرانسه به کره جنوبی.

دکترلیلا وصالی؛ عضو هیئت علمی دانشکده ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی:

همین چندسال پیش بود که آهنگ سلطان قلب‌ها، توسط سربازان دختر و پسر فارسی زبان ارتش رژیم صهیونیستی اجرا شد. این آهنگ در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد و رسانه‌های معاند نیز پوشش خبری گسترده ای به آن دادند. همخوانی و استفاده از موسیقی‌های نوستالژیک قدیمی که به پیش از انقلاب برمی گردد و ربطی به جمهوری اسلامی ندارد و به نوعی حمایت کننده از سلطنت‌طلبان نیز هست، چندین سال است در دستور کار کشورهای معاند با ایران قراردارد و در جریان جنگ نرم رسانه‌ای نقشی جدی ایفا می کند.

همواره از تاثیر قدرتمند موسیقی به عنوان یک رسانه به شدت اثرگذار گفته ایم؛ تحریک عواطف و احساسات، ایجاد حس مثبت نسبت به خواننده و به خصوص اگر با حسی نوستالژیک همراه باشد، می‌تواند زمینه ساز ارتباطات موسیقیایی بعدی عاملان این کشورها بر افکارعمومی مردم ما باشد.

پدیده "سفیر بلاگری"! نه فقط تحولی جدید در عرصه دیپلماسی سیاسی و فرهنگی است، بلکه یک ابزار قدرتمند رسانه‌ای در اثرگذاری مستقیم بر افکارعمومی مردم کشور هدف محسوب می شود و مانند چاقویی دولبه، می توان از قدرت اثرگذاری آن به نفع خود استفاده کرد و یا مقهور دیپلماسی رسانه ای سایر کشورها در این زمینه بود.

استفاده از ارزش خبری و تکنیک "عجیب و استثناء" که برای افکارعمومی کنجکاوی برانگیز و جذاب تلقی می شود، کافیست تا مردم به امید یک موسیقی جدید، صفحه مجازی این سفیران کشورهای بیگانه که قرار است منافع کشور خود را در سرزمین ما پیگیری کنند، دنبال کنند تا اینبار با محتواهای موسیقیایی جدیدتر که البته منافع کشور متبوعشان را بهتر تامین می کند، بر افکارعمومی ایران بهتر اثرگذاری کنند‌.

زمانی که یک سفیر؛ که پیش از آن از جایگاه او صرفاً انتظار روابطی دیپلماتیک در سطح حکومت ها انتظار می رفت، تبدیل به بلاگری با چهره مردمی و فرهنگ دوست می شود، سطح روابط دیپلماتیک از دیپلماسی سیاسی به دیپلماسی رسانه ای و از سطح حکومت ها به سطح تاثیرگذاری بر افکار عمومی، تغییر می کند. حال آن که در بسیاری از روابط دیپلماتیک که سفیر هر کشوری در آن منافع کشور خود را دنبال می کند، موضوعات مطرح شده، از پیچیدگی های خاصی برخوردار هستند که الزاماً افکار عمومی و همه سطوح یک جامعه، قدرت درک تمام لایه های سیاسی آن را ندارند. از اینرو استفاده از قدرت شبکه های اجتماعی در تحت تاثیر قرار دادن افکار عمومی با ترفند تحریک عواطف و احساسات، می تواند به عنوان ابزاری برای پیشبرد اهداف مورد نظر این افراد مورد استفاده قرار گیرد؛ چنان‌که اگر حکومت ها بخواهند با نوعی از روابط دیپلماتیک یا مفادی از آنها که مغایر نفع عمومی جامعه است مخالفت کنند، سفیر مورد نظر می تواند به راحتی با ابزار تحریک عواطف عمومی در شبکه های اجتماعی و رودررو قرار دادن مردم با حکومتشان، اهداف خود و منافع کشور خود را پیش ببرد.

سالهاست که برخی سیاستمداران داخلی جهت منافع فردی خود و برخی سیاستمداران خارجی، جهت پیشبرد اهداف و منافع سیاسی، فرهنگی و اقتصادی کشور متبوع خود، از ترفند تحریک عواطف و احساسات در شبکه های اجتماعی، از جمله راه اندازی پویش های خاص و ایجاد هشتگ های خاص استفاده می کنند که همسو با منافع مردم نمایش داده می شود اما درواقع به هیچ وجه به نفع مردم ما نیست. از اینرو، این حرکت‌های خزنده رسانه ای را نباید نادیده گرفت و باید هوشیارانه حرکت های بعدی را رصد و پیگیری و مردم را نسبت به اهداف احتمالی آنها آگاه کرد.

پدیده سفیر بلاگری، از جمله موضوعاتیست که از دو سرتهدید و فرصت برخوردار است. از اینرو درکنار مراقبت از تهدیدهای احتمالی، می تواند به عنوان یک فرصت، در دستور کار سفرای ایران نیز قرار بگیرد و در استفاده از ترفندهای رسانه ای برای پیشبرد اهداف سیاسی در خارج از مرزهای کشور تاثیرگذار باشد.

عطنا را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید:

روبیکا                         روبینو

بله             ایتا