آسیب شناسی اجتماعی و سیاسی از دریچه‌ اعتباریات اجتماعی علامه طباطبائی

عطنا- ساخت مفاهيم سیاسی و اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی، جزء اعتباریات اجتماعی است. این جامعه است که بنا بر آن چه از معرفت سیاسی و اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی دریافت می کند و بر بنا بر آن چه از سیاست گذاری های حاکمیتی و دولتی در بخش های یاد شده می بیند و بنا بر آن چه از الگوهای رفتاری و عملی از رفتارهای حاکمان و کارگزاران دولتی و حکومتی در عمل از رئیس جمهور تا دهدار می بیند، به تدریج این مفاهيم در جامعه بخصوص برای نسل جدید به عنوان ابژه های نسلی معتبر می شود و ملاک عمل قرار می گیرد.

بنا بر نظر مرحوم علامه طباطبائی، اعتباریات اجتماعی، پسا جامعه و نه پیشا جامعه هستند و این ادراکات بین الأذهانی نسلی است که وقتی در یک تجربه مشترک با یکدیگر قرار می گیرند، مفاهیم سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جدیدی را می سازد و معتبر می کند. لذا اگر بخواهیم به علل رفتارهای ناخوشایند بخش هایی از جامعه و بویژه در نسل دوم، سوم و اکنون نسل چهارم در حال زایش به شکلی عمیق نگاه کنیم، باید از لایه های نمادین رفتارها که در جامعه مشاهده می شود به لایه های معرفتی، باوری، ارزشی و هنجاری و بویژه کارکردی و عملکردی نهاد سیاست و کارگزان دولتی برگردیم.

بررسی آفات انقلاب اسلامی از دیدگاه‌های کسانی مانند استاد شهید مطهری، علامه مصباح یزدی، شهید بهشتی، سخنان امام و رهبری ومانند آن، روش می سازد.

جامعه، قدرت، سیاست، دولت و حکومت هم مانند انسان، در معرض بیماری قرار می گیرد. قطعا آسیب های امروز جامعه نه یک شبه تولید شده و نه تک علتی هستند و راه حل آن هم نه یک شبه ممکن است و نه با نسخه های شفابخش عینک های تک علت بین قابل حل. البته این دلیل نباید سبب سستی ما و رها کردن و نا امیدی شود، بلکه باید سبب درست دیدن و سریع و خوب عمل کردن بشود.

باید قبول کنیم تجربه زیسته غرب در جامعه سازی و مدیریت جامعه بسیار بیشتر از ماست؛ همان گونه که تجربه ما در نوآوری و خلاقیت های نو در خلق جامعه انقلابی و قدرت سیاسی اسلام ناب، منحصر بفرد است. بنابراین به نظر می رسد باید آسیب های سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی موجود در جامعه، دولت، نهاد سیاست و قدرت را، چه خرد باشند، چه کلان و میانی، با ادبیات معرفتی و الگوهای سیاسی خاص و متناسب خود بررسی کرد تا هم زودتر اقناع صورت گیرد و هم بتوان به راه حل های بهتری رسید؛ چراکه وفاق اجتماعی و انسجام ملی، محصول اقناع اجتماعی و ملی است.

ما در جامعه ای باز، اطلاعاتی، ارتباطی و شبکه ای جهانی زندگی می کنیم و مخاطبان ما، چه موافق و چه مخالف، در این بستر هستند. به قول شهیدسلیمانی، امام جمعه یک شهر، یا امام‌جماعت یک مسجد، یک محل یا یک شهر، در صورتی موفق است که فراتر از مسجد و محله و شهر خود را ببیند و بر آن اشراف داشته باشد .

متاسفانه هم جامعه و هم گروههای خودی ، دچار از جاکندگی الگویی و رفتاری شده اند و برای برون رفت از این وضعیت ناخوشایند، راهی جز بهره مندی از علم نافع، عمل صالح و صداقت گفتاری و رفتاری کسانی که در صحنه قدرت و جامعه هستند، نیست.

دکتر ابوالقاسم فاتحی؛ عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی

عطنا را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید:

اینستاگرام                                              تلگرام