پیشرفت فناوری و بقای اصلح

عطنا - امروزه پیشرفت در فناوری و تکنولوژی، نکته قوت جوامع برتر به حساب می آید. اما پرسش این است که این پیشرفت به همان اندازه که سودرسان است میتواند آسیبی به جامعه نیز بزند؟ امروزه رشد شتابان تکنولوژی به گونه ای است که دیگر نمیتوان خود را به راحتی با آن تطبیق داد. این شکاف بین رشد تکنولوژی و توان جوامع بشری برای جذب آن، باعث بروز بحران های فرهنگی اجتماعی شده است که در آینده ی نه چندان دور این شکاف به عمق بیشتری نیز میرسد. حال میخواهیم رابطه ی پیشرفت تکنولوژی را با بقای اصلح اسپنسر مقایسه کنیم.
 
کلید واژه: تکنولوژی، ربات هوشمند، بقای اصلح، بشریت، میکروچیپ
 
مقدمه

لغت تکنولوژی Technology به معنی یک عملکرد سیستماتیک است. به همین خاطر هر وسیله‌ای که به دست انسان ساخته می‌شود، تکنولوژی است. برای مثال: کشاورزی، شکار و هر چیزی که با بهره از علم به یک کاربردِ روزمره تبدیل می‌شود، تکنولوژی است. آمیزه‌ای از هنر و دانش. معادل فارسی تکنولوژی، فناوری است و به معنی دارندگی یک چیز است؛ چه چیزی؟ فن! خب تا همین حد از نظر لغوی به ما می‌گوید هر چیزی که در طولِ عصرها ساختیم، یا به دست گرفتیم و از آن استفاده کردیم، تکنولوژی است. حال آنکه این تکنولوژی میتواند روزی بر علیه ما انسان ها استفاده شود. با چه هدفی؟ از بین بردن بشر و جوامع بشری. یا به بیان بهتر از بین بردن جوامع ضعیف و افراد ضعیف تر. در این صورت تنها جوامع فوق پیشرفته هستند که باقی میمانند.
اختراع هوش مصنوعی میتواند یکی از خطرناک ترین نوع پیشرفت تکنولوژی برای آینده­ی بشریت به حساب بیاید. این فناوری روزبه‌روز پیچیده‌تر می‌شود و همین پیشرفت می‌تواند منجر به بروز خطرات مختلفی از جمله موارد ساده (اختلال در کار) تا خطرات فاجعه‌بار شود. با توجه به اختلاف نظری که در مورد این موضوع وجود دارد، در رابطه با سطح خطرات آن هم یک دیدگاه مشترک و جامع دیده نمی‌شود. عموماً تصور می‌شود که هوش مصنوعی از دو طریق می‌تواند خطرناک باشد:
·         این فناوری برای انجام کاری مخرب برنامه‌ریزی شود.
·         این فناوری برای مفید بودن برنامه‌ریزی شود اما در حین رسیدن به هدف خود کار مخربی انجام دهد.
این ریسک‌ها با پیچیدگی نرم‌افزار هوش مصنوعی تقویت می‌شوند. سال‌ها قبل یکی از فیلسوف‌های مشهور به نام نیک بوستروم کتابی را منتشر کرد که در آن یک سناریو تحت عنوان «به حداکثر رساندن گیره کاغذ» مطرح شد. او می‌گوید فرض کنید یک هوش مصنوعی برای تولید حداکثر تعداد ممکن گیره کاغذ توسعه پیدا کند. اگر این هوش مصنوعی به اندازه‌ی کافی باهوش باشد، می‌تواند کل دنیا را برای رسیدن به این هدف نابود کند.
ربات قاتل خودکار در حال استفاده هستند.

وقتی میگوییم«ربات های قاتل خودکار»، منظورمان ربات هایی هستند که میتوانند بدون دخالت شخص، انسان بکشند. یکی از ربات های قاتل خودکار که ما درمورد آن صحبت میکنیم  SGR-A1  است. این یک اسلحه خودکار است که به طور مشترک توسط سامسونگ تکوین و دانشگاه کره ساخته شده است. این ربات شبیه یک دوربنی نظارتی بزرگ است با این تفاوت که یک مسلسل پرقدرت دارد که به طور خودکار روی اهداف مشخص قفل و شلیک میکند. گفته میشود که شهید محسن فخری زاده، دانشمند هسته ای کشورمان نیز، توسط یکی از این نوع سلاح ها به شهادت رسید. حال این ترس وجود دارد که این ربات های هوشمند میتوانند به استقلال فکری برسند؟ این ترس همچنین با عدم شفافیت این مساله که در زمان آسیب‌رسانی ماشین‌ها و کامپیوترها چه کسی مسوول خواهد بود، آمیخته شده است. درواقع در حال‌حاضر ما نباید نگران ربات‌های سرکش باشیم، چراکه مساله اصلی و نگرانی فعلی، استفاده انسان‌ از ربات‌ها و هوش مصنوعی است که از آنها برای مقاصد نظامی، سیاسی، اجتماعی اقتصادی به شکل نابرابر و نادرست استفاده می‌کند. این نگرانی به‌ویژه به سیستم‌های اسلحه‌خودکار نابودگر هم مرتبط می‌شود که عموما آنها را روبات‌های نابودگر هم می‌‌نامند. همین‌طور که بشریت بیشتر با دنیای هوش مصنوعی آمیخته می‌شود، بسیاری از فعالان حقوق بشر از این می‌ترسند که این اسلحه‌های خودکار نابودگر مرگ و زندگی انسان‌ها را در دستانشان بگیرند و هیچ انسانی هم نتواند روی آنها کنترل داشته باشد.

درحال حاضر بازار هوش مصنوعی انحصاری است و شرکت های بزرگ فناوری دنیا شامل اپل، فیس بوک، اینتل، توییتر، سامسونگ و گوگل، در سال 2016 ، 140 کسب و کار هوش مصنوعی را طی پنج سال خریداری کرده اند که مطمئنا این رقم تا به امروز رشد بسیار بیشتری داشته است. همچنین این شرکت های بزرگ، برای استخدام دانشمندان برتر در زمینه هوش مصنوعی پول زیادی میپردازند. با توجه به این مطلب، تصور اینکه روزی امثال ایلان ماسک دست به اقدامات وحشتناکی جهت ازبین بردن دنیا بزنند، کار چندان دشواری نیست.

همچنین وجود تکنولوژی هایی همچون سرمازیستی یا انجماد انسان(cryonics) احتمال وقوع این اتفاق را بالاتر میبرد. چه میشود اگر افراد قدرتمند خود را حفظ کرده، جهان را از انسان پاکسازی کنند و دوباره زندگی جدیدی را در دنیایی جدیدتر آغاز کنند؟ و چه میشود اگر کنترل این ربات های هوشمند از دست انسان ها خارج شود؟ در گذشته خبری مبنی بر ربات های جدید منتشر شد که حاکی از آن بود که آن ربات ها هنگام روشن شدن با یکدیگر صحبت میکردند، با زبانی که انسان ها متوجه آن نمیشدند. این اتفاق آنقدر ترسناک بود که ایلان ماسک اجازه ی روشن کردن دوباره آن ربات هارا نداد. آنها همچنان خاموش در جایی نگهداری میشوند. حال وقتی که به الگوریتم‌های هوش مصنوعی‌ اجازه دهیم بدون دخالت انسان در مورد مرگ و زندگی تصمیم‌گیری کنند، چه اتفاقی می‌افتد؟ چنین قابلیت‌هایی می‌توانند تبعات فاجعه‌باری به همراه داشته باشند.

مسئه ی بعدی که قرار است به آن به صورت خیلی کوتاه بپردازیم، موضوع قراردادن میکروچیپ در بدن انسان است که این موضوع در کشورهای پیشرفته همچون ایالت متحده آمریکا درحال اجراست. میکرو تراشه معمولاً یک دستگاه مدار مجتمع یا فرستنده است که در شیشه سیلیکات قرار گرفته و در بدن انسان کاشته می‌شود. این نوع کاشت زیر پوستی معمولاً دارای یک شماره شناسه منحصر به فرد است که می‌تواند با اطلاعات موجود در یک پایگاه داده خارجی مانند شناسایی شخصی، اجرای قانون، سابقه پزشکی، داروها، آلرژی‌ها و اطلاعات تماس مرتبط باشد. این میکروچیپ ها که فواید بسیار زیادی برای انسان ها دارند، میتوانند بسیار وحشتناک باشند. عادی سازی اینکار یعنی دسترسی دادن به دولت و از بین رفتن آزادی کامل یک فرد. با اینکار انسان ها کدگذاری میشوند و دولت میتواند از هر اقدام فرد باخبر شود. اگر آن روز برسد ما کاملا در اختیار ابرقدرت ها خواهیم بود و میتوانند هرکاری با ما انجام دهند. استارت این کار توسط ایلان ماسک انجام گرفته است و در آینده قرار است همه چیز با این ایمپلنت ها کار کنند که یعنی اجبار برای تزریق آنها در بدن.

حال ارتباط این مسائل با بقای اصلح چیست؟ واضح است. ما داریم مبحث بقای اصلح اسپنسر را به شکلی نوین مورد بررسی قرار میدهیم. یعنی اگر در گذشته سخن از جنگ های نظامی و سخت بود، اکنون هم سخن از همان است اما به شکلی متفاوت. طمع ابرقدرت ها و خواستار زندگی ابدی آنها چیز جدیدی نیست. اما به چه قیمتی؟ به قیمت ازبین بردن بشریت. اسپنسر این قضیه را طبیعی میدانست و اعتقاد داشت که نباید در این سیستم دخالتی ایجاد شود. پرسش این است که ما اصلا میتوانیم دخالتی کنیم؟ یا حتی مقابله کردن ما بی فایده خواهد بود و در نهایت، ما نیز درگیر این روند خواهیم شد؟ پاسخ این سوال بستگی به این دارد که ما حاضر باشیم فواید تکنولوژی نوین و آینده را کنار بگذاریم و صرفا به علت خطرات احتمالی آینده، آنها را نادیده بگیریم یا خیر.
 
سخن آخر

با پیشرفت هوش مصنوعی، کاربردهای آن هم بیشتر می‌شود. اما متأسفانه یک تکنولوژی جدید قدرتمند همواره در معرض خطر سوءاستفاده قرار دارد. این خطرات تمام جنبه‌های زندگی روزمره‌ی ما را تحت تأثیر قرار می‌دهند؛ از حریم خصوصی و امنیت سیاسی گرفته تا اتوماسیون شغل‌ها. اولین گام در کاهش خطرات هوش مصنوعی‌ این است که تصمیم بگیریم این فناوری در چه موقعیت‌هایی استفاده شود و در چه شرایطی از استفاده از آن اجتناب کنیم.
 
 منابع:
صنایع آینده، آلک راس، ترجمه صالح سپهری­فر، بهاره رضاجو، اردوان یزدی، انتشارات دنیای اقتصاد
زندگی 3.0، مکس تگ مارک، ترجمه محسن محمدامینی، انتشارات نشر نو
مقدمه­ای بر فلسفه معاصر،حمید حمید، انتشارات زوار

نام استاد: دکتر بهارک محمودی

نام دانشجو: حناتوسلی