خلأ روایت اقتصادی؛ عامل تصمیم‌گیری غلط در غرب آسیا

عطنا - گسترش بحران‌های تکفیری و تروریستی بین سال‌های 2012 تا 2013، چالش‌های امنیتی فراوانی برای کشورهای حاضر در منطقه غرب آسیا پدید آورد. با گسترش این بحران‌ها، جمهوری اسلامی ایران در راستای محافظت از امنیت مرزها و مقابله با جریانات تکفیری، به مبارزه در خارج از مرزهای خود پرداخت.

فرماندهان نظامی جمهوری اسلامی ایران با مبارزه و حضور مستقیم در میدان‌های نبرد و بررسی شرایط میدان و ایجاد ارتباط و هماهنگی میان کشورهای درگیر جنگ، پیروزی‌های فراوانی در مقابل دشمنان تکفیری به‌دست آوردند. در سالهای درگیری، استفاده و سازماندهی نیروهای مردمی، برقراری روابط با مردم کشورهای درگیر و آگاهی کامل به میدان، سرعت پیروزی جریان مقاومت را چندبرابر کرد. نامه حاج‌قاسم سلیمانی به رهبر انقلاب مبنی‌بر پایان داعش در سال 1396، نمونه اکمل پیروزی جبهه مقاومت در میدان با استفاده از ظرفیت‌های بیان شده بود.

پس از پیروزی نظامی جمهوری اسلامی ایران در میدان نبرد، ارائه روایت مناسب در راستای تبیین وضعیت موجود در میدان و مبارزه با روایات غلط، به یکی از مهم‌ترین مسائل کشورهای مقاومت و ایران تبدیل شد؛ هرچند جمهوری اسلامی ایران در صحنه میدان، پیروزی‌های فراوانی به‌ دست آورده، اما بازتاب این پیروزی‌ها در بخش‌های مختلف اقتصادی، چه در زمینه داخلی و چه در میان کشورهای مقاومت از ضعف فراوان برخوردار است. خلأ روایی از پیروزی‌ها و دستاوردهای اقتصادی به‌دست‌‌آمده از میدان و اتکا به گزارش‌های دست‌دوم باعث ایجاد ابهامات فراوانی نسبت به حضور ایران در جبهه مقاومت شده است. به عبارتی می‌توان گفت موفقیت جمهوری اسلامی ایران در زمینه‌های امنیتی و نظامی که در راستای حفظ نظم جغرافیای غرب آسیا بود، به ارائه روایت از دستاوردهای اقتصادی از منطقه ختم نشده است.

حضور برخی از کشورهای قدرتمند و تلاش جریانات وابسته به این کشورها در راستای به‌دست‌ آوردن منافع و ایجاد انحصار اقتصادی، اهمیت کنشگری در این زمینه را برای ایران دوچندان کرده است. خلأ روایی از نقش‌آفرینی اقتصادی ایران در میان کشورهای مقاومت، علاوه‌بر ایجاد محدودیت برای جمهوری اسلامی ایران در کشورهای غرب‌آسیا، در داخل کشور نیز زمینه‌ساز تصمیم‌گیری‌های نامناسبی شده است. بی‌نظمی در مرزها و پایانه‌های تجاری، ساختار بروکراتیک پیچیده حاکم میان کشورهای منطقه، عدم‌استفاده از مشوق‌های اقتصادی و فقدان زیرساخت‌های مناسب حمل‌ونقلی که به کاهش تمایل سرمایه‌گذاری شرکت‌های ایرانی در کشورهای منطقه منجر شده، از نتایج وجود خلأ روایی نسبت به اهمیت اقتصادی کشورهای منطقه، برای تصمیم‌گیران داخلی است. کاهش قدرت و اثرگذاری جمهوری اسلامی در بخش‌های مختلف اقتصادی باعث جایگزینی دیگر کشورها به‌جای ایران می‌شود و این اتفاق دستاورد نظامی و امنیتی ایران را هم تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.

چه باید کرد؟

حضور مستقیم رسانه و روایتگری از وضعیت و اهمیت اقتصادی میدان، جایگزینی روایت درست به‌جای روایت غلط و ایجاد روایت مناسب، از مهم‌ترین نیازهای جمهوری اسلامی ایران به‌جهت تغییر نگرش تصمیم‌گیران و سیاستگذاران داخلی به‌حساب می‌آید. حرکت به‌سمت اقتصاد منطقه‌ای و تعامل با کشورهای مقاومت، با آشنایی کامل از وضعیت اقتصادی میدان امکان‌پذیر خواهد بود. استناد به روایات دست‌دوم و فاصله از میدان، باعث شکل‌گیری شناخت نامناسب و اتخاذ تصمیمات نادرست خواهد شد.

نویسنده: محمدصادق رضایی دانشجوی کارشناسی علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی‌