تحلیلی بر حادثه ترور آیت الله سلیمانی در بانک ملی بابلسر

عطنا - خبر کوتاه، اما تکان دهنده و تامل بر انگیز بود. کاری به روایت های گوناگونی که تا کنون  شده و احتمالا می شود ندارم . طبعا در آینده زوایای بیشتری از آن روشن می شود. و دستگاههای مسئول هم‌  وظایف خود را انجام می دهند. اما تحلیل بنده به عنوان یک کارشناس  مسائل اجتماعی، بررسی بسترها و زمینه های  اجتماعی ، فرهنگی و سیاسی ادور و نزدیک این حادثه  تلخ است.

اگر قبول کنیم که جامعه، موجودی زنده هست که هست و اگر قبول کنیم که هر موجود زنده برای حفظ سلامتی و بقا و رشد خود تابع  قوانین  خاص خود هست که هست،پس باید بپذیریم بر اساس سنت های الهی که بسیاری از متفکران اجتماعی مسلمان که از  بزرگان ما بوده و هستند.از فارابی گرفته تا  ملاصدرا  و امام خمینی  و تا  علامه طباطبایی ، شهید مطهری،  آیت الله مرحوم مصباح یزدی،  آیت الله جوادی آملی و  دیگر متفکران اجتماعی مسلمان ، آنان هم بر این سنت ها و قوانین اجتماعی که ضامن سلامت اجتماعی جامعه هستند،  تاکید کرده اند و  در این زمینه هم آثار و کتاب های مفیدی را تولید کرده اند و به  شرح و بسط  این سنت ها پرداخته‌اند.

از قضا جامعه شناسی مدرن نیز در این باب یعنی درباره زمینه ها و علل  بروز آسیب ها و مسایل اجتماعی و بخصوص تغییر ارزش های اجتماعی نیز  تحقیقات میدانی خوبی  کرده است و داده های خوبی را نیز تولید و ارایه کرده است. پس ، امروز جامعه آن چیزی را بالا می آورد و به ما پس می دهد که دیروز خورده است و ما در گلوی آن ریخته ایم. اگر در بانک فردی یکی از روحانیونی که از قضا سبک زندگی مردمی نیز داشته است را به گلوله می بندد،  اگر برخی از نوجوانان و جوانان ما دبگر گوش شنوایی برای نصیحت های روحانیون ندارند و بعضا  از آنان فراری هستند، اگر در فضای عمومی مانند پارک ها و برخی مکان های تجاری،  برخی از دختران و زنان بدن خود را عرضه می کنند، اگر در روزنامه ها برخی از روشنفکران و قلم به دستان برای کوبیدن ارزش های فرهنگی فرهنگ ایرانی اسلامی و ارزش هایی که فرهنگ انقلاب اسلامی به ارمغان آورد، سر از پا نمی شناسند،  و اگر های فراوان دیگر این ها نه یک شبه درست شده و نه یک شبه از بین می رود.  ریشه اصلی آن را باید  به لحاظ نظری در زیر پا گذاشتن سنت و قوانین الهی دانست.

فقط به عنوان نمونه ای که مشت نمونه خروار است، چند نمونه را عرض می کنم که احتمالا  همه ی عزیزان هم کم و بیش از آن مطلع هستند. آن جایی که رهبری عزیز و حکیم سالهای سال است از مبارزه با فساد می فرمایند و سران قوا را به پیگری و رفع زمینه ها و بسترهای ان فراخواندند.  اما فساد بیشتر  شد.  آن جایی که سالهای سال است که  رهبری  حکیم‌،  هر ساله شعار سال را اقتصادی  قرار می دهند ، اما  هرسال فشار  اقتصادی بر گرده مردم بیشتر و بیشتر شد و دولت های مستقر هم کار خودشان را کردند.آن جا که سالهای سال است  سیاست های کلان در موضوعات مختلف نوشته شده ،  ابلاغ شده ، اما قطار  سیاست گذاریهای و اجرایی و مدیریتی  در قوای سه گانه  مجریه ، قضاییه و مقننه جدای از این سیاست ها ریل گذاری و اداره می شود. آن جا که سالهای سال است که سند های متعدد بالا دستی خوبی  نوشته می شود ، اما وزارتخانه‌ها کار خودشان را می کنند آن جا که سالهای سال است که رهبری عزیر خطر فضای مجازی را گوشزد فرمودند و آن را قتلگاه نامیدند اما هرکس و ناکسی در فضای بی در و پیکر مجازی هر چه دلش خواست می نویسد و منتشر می کند  و در برابر هیج سازمان نظارتی و قضایی هم پاسخگو نیست. 

آن جایی که سالهاست  رهبر عزیز از تحول درعلوم انسانی و اجتماعی در دانشگاه‌ها می گویند ولی  مسئولین در سالهای گذشته در  وزارت علوم،  در  دانشگاهها و در دیگر مراکز مسئول  همچنان  کار خودشان را طبق روال قبلی انجام می دهند.  آن جا که  سالهاست رهبری عزیز  از شبیخون فرهنگی،  تهاجم فرهنگی،  جنگ شناختی  می گويند و دستگاهها و مسئولین ذی ربط را خطاب قرار می دهند اما تقریبا همه رها شده هستند،  فرهنگ و سینما و هنر جور دیگری راه خودشان را می روند و کاری به مسیر نظام  و انقلاب و رهبری و مصلحت مردم  ندارند.

تقریبا از اوایل انقلاب تا کنون در باره بانک ها و سیاست های پولی و مالی و شرکت های خصولتی هشدارها داده شده است اما  تا کنون آنان  راه خودشان را  رفته اند و می روند، و دهها نمونه دیگر ، بجز در برخی موارد اندک که برخی کارهای سطحی، نمادین ، صوری و شعاری شده ، کار جدی و بنیادینی صورت نگرفته است که اگر گرفته‌بود ، نباید الان ما شاهد این رفتارها و این وضعیت ها باشیم. خب طبیعی است ( و نه به معنای مطلوب است) که افرادی در جامعه قربانی شوند ، گرفتار شوند،به آخر خط برسند. احساس پوچی  ، درماندگی ، بی سر پناهی و نا امیدی بکنند ، دچار آنومی و بی هنجاری رفتاری بشوند.( این ها همه چیزی از مسئولیت حقوقی فرد مجرم‌ و خاطی  کم نمی کند اون بحث جای خودش،  اما نباید این جور رفتارهای خشن را فقط یک امر شخصی و یک  امر فقط  فردی بدانبم)   از رفتارهای خشن تا رفتارهای ضد فرهنگی و برهنگی بدن ، همه نشان از وجود مرض و بیماری و میکروب در جامعه و خاصه در رفتارهای برخی از مدیران و برخی از سیاست گذاری های نادرست و از همه بدتر از بد اجرا شدن و یا اصلا از اجرا نشدن قانون دانست. جامعه، نسبت به غذاهای مسمومی که خورده است، واکنش نشان می دهد.

راهکارهایی که بارها گفته شده و در عمل فراموش شده:

در سیستم‌ حکمرانی و  اداره  جامعه و خاصه انتخاب مدیران  در هر بخشی از بخش های آن ، اقتصادی و سیاسی و فرهنگی و اجتماعی باید دانش بنیان عمل کرد. باید عقلانیت گرا رفتار کرد،باید اخلاق محور عمل کرد،باید معنویت گرا بر اساس معنویت اسلام ناب محمدی  عمل کرد  باید عدالت محور عمل کرد باید مردم محور و مردم گرا عمل کرد  و تا بر نگردیم به سنت های الهی در اداره جامعه ، در روش حکمرانی  و بخصوص در انتخاب درست  مدیران از ریز و درشت آن  همین آش است و همین کاسه ،متاسفم که عرض کنم از ماست که بر ماست،ماهی ز سر گندد نی ز دم ،حرمت امام زاده را باید متولی آن نگه دارد.

ترجیح  افاضل بر غیر افاضل در واگذاری پست های مدیریتی ،  اختلاف و تضاد  و دعوا در گفتمان های انقلابی،  باند گرایی ، رفیق بازی،  اشرافی گری، چاپلوسی، منفعت گرای، ،دروغ پردازی ، تهمت  گرایی و... از آفت هایی است که متاسفانه سالهاست دامن برخی افراد و برخی از  مدیران را گرفته ، فرقي  هم به جناح بندی های متداول که بنده از اساس این خط کشی ها را قبول نداشته و ندارم ،  چرا که ما  از همه ی جناح ها در این آسیب ها می بینیم که  مبتلا شده اند.،سر ریز ابن آفات در جامعه،  رفتارهایی را که می بینیم را تولید می کند و کرده است.

اگر در بخش هایی از جامعه و دولت و نظام‌ پیشرفت هایی داریم، اگر در بخش هایی قدرت داریم و اگر در بخش هایی رویش هایی داریم شک نکنیم که از نفس پاک رهبری عزیز و جوانان و زنان و مومنان  بی نام و نشانی است که به هنگام خطر گشاده دستانه جان و مالشان را می دهند از تلاش دانشمندانی است که بی نام و نشان جهاد گرانه تلاش می کنند. از نفس پاک خانواده های شهدا  و دعای شهدا  است . و از اراده خداوند و دعای حضرت صاحب الزمان است که این انقلاب  زنده بماند .

نویسنده: ابوالقاسم فاتحی دهاقانی، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه‌ طباطبایی