روحیه جهادی؛ راه میانبر حل مشکلات اقتصادی در چله دوم انقلاب

عطنا - عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی و رئیس انجمن اقتصاد اسلامی حوزه علمیه گفت: تا زمانی که سبک مدیریت غیرجهادی را در پیش بگیریم فاصله ما با پیشرفت‌های دنیا بیشتر خواهد شد. به عبارت بهتر روحیه جهادی و انقلابی تنها راه‌حل میانبر محسوب می‌‎شوند.

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدجواد محقق‌نیا، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی و رئیس انجمن اقتصاد اسلامی حوزه علمیه، با بیان اینکه جهاد تبیین به معنای جهاد توجیه نیست، اظهار کرد: ضروری است در چهل‌وچهار سالگی انقلاب اسلامی نقاط قوت و نقاط ضعف‌ بررسی شوند. همه ما به وجود مشکلات در عرصه‌های مختلف واقف هستیم و نباید این مشکلات توجیه شوند.

وی افزود: اما به طور کلی اقدامات و اتفاقاتی که در عرصه اقتصاد بعد از پیروزی انقلاب اسلامی رخ داده به هیچ وجه قابل قیاس با پیش از پیروزی انقلاب نیست. پیش از انقلاب اقتصاد ایران یک اقتصاد کاملاً وابسته به نفت و واردات‌محور بوده است.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه اقتصاد دوران طاغوت را باید اقتصاد مونتاژگر نامید، گفت: به عنوان مثال بعضی از خودروهای خارجی در کشورمان مونتاژ می‌شدند، ولی اجازه نمی‌دادند فناوری ساخت خودرو در کشور بومی و نهادینه شود.

محقق‌نیا ادامه داد: البته ناگفته نماند بعضی از مشکلات اقتصادی آن دوران همچنان به قوت خود باقی است، زیرا بنا به دلایل مختلف دولت‌ها فرصت اصلاح امورات اقتصادی را پیدا نکردند.

وی با بیان اینکه امروز اقتصاد ایران تقریباً اقتصادی پویاست، گفت: مشکلاتی وجود دارد اما باید مدنظر قرار داد اکثر نیازهای کشور از طریق توانمندی داخلی تأمین می‌شوند. مثلاً در زمینه دارو به همین شکل است و اگر وارداتی انجام می‌شود بیشتر مواد اولیه و واسطه‌ای است، در صورتی که در زمان شاه، پیاز و سیب‌زمینی هم وارد می‌شد!

نبود عدالت در زمان پهلوی

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: اقتصاد ایران در زمان شاه اقتصادی کاملاً وابسته بود و اصلاً مفهومی به نام عدالت وجود نداشت و فقط چند شهر از نعمت امکانات آن هم به صورت محدود برخوردار بودند. در همین تهران حلبی‌آبادهایی وجود داشتند و روستاهای ما اصلاً امکاناتی نداشتند ولی امروز همه اینها از نعمت آب، گاز، برق و اینترنت و تلفن بهره می‌برند و روستای بدون برق و آب کمتر پیدا می‌شود و در تهران یک خط مترو وجود نداشت.

محقق‌نیا افزود: برخی از دوستان می‌گویند اتفاقاتی که رخ داده و امکاناتی که به وجود آمده ناشی از گذر زمان است، درصورتی‌که اینگونه نیست بلکه شاه به خاطر بی‌عرضگی این امکانات را در کشور ایجاد نکرد. محمدعلی مسعود انصاری می‌گوید: کل بودجه آموزش و پرورش کشور یک و هشت دهم میلیارد دلار بود ولی در مقابل رژیم پهلوی به مستشاران آمریکایی سه و دو دهم میلیارد دلار حقوق پرداخت می‌کرد. به عبارت بهتر در آن زمان پول و ثروت کشور در جاهای دیگر خرج می‌شد.

وی یادآور شد: لندن و مسکو بیش از یک قرن بود که از مترو بهره‌مند بودند ولی در تهران یک خط مترو وجود نداشت؛ این در حالی است که شاه به متروی لندن کمک مالی می‌کرد! اینکه به گذر زمان مربوط نمی‌شود. شاه می‌توانست این اقدامات را انجام دهد ولی اصلاً به فکر آن نبود. کافی است به گستردگی خطوط ریلی کشور و مقایسه آن با زمان پهلوی بپردازید و قطعاً پی خواهید برد در آن زمان فقط خطوط ریلی مشهد و خرمشهر فعالیت داشتند و آن هم به خاطر تکلیفی بود که رضا خان کرده بود اما امروز خطوط ریلی کل کشور را فرا گرفته است.

رفاه دوران پهلوی تنها در اختیار خواص

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه در رژیم پهلوی عده‌ای خاص از امکانات و رفاه بهره‌مند بودند، گفت: این روزها که تصاویری از زمان پهلوی پخش می‌شود و می‌گویند آن دوران رفاه بیشتر بود، درواقع مربوط به زندگی همان عده خاص است و اکثریت جامعه از آن رفاه بهره‌مند نبودند.

محقق‌نیا معتقد است، توفیقات نباید مانع دیدن ضعف‌ها شوند، بلکه ضعف‌هایی وجود دارند و باید شناسایی و برطرف شوند.

وی بیان کرد: اگر ضعفی هم در حوزه اقتصادی وجود دارد به خاطر این است رویه اشتباه مونتاژگری در دوران پهلوی را ادامه داده‌ایم و امروز مشاهده می‌کنیم خودروسازان کشور به مونتاژگر تبدیل شده‌اند نه نوآور و تولیدکننده باکیفیت.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه هر کجا از روحیه انقلابی برخوردار بودیم و انقلابی رفتار شده، موفقیت‌های بسیاری به دست آمده است، گفت: بن‌بست‌ها زمانی به وجود می‌آیند که انقلابی عمل نمی‌کنیم. مردم باید پای کار بیایند، مدیران باید جهادی رفتار کنند و دولت هم باید ساختارها را اصلا سازد و مجلس به اصلاح قوانین مبادرت ورزد.

محقق‌نیا با بیان اینکه کشور به خاطر روی کار آمدن دو حکومت قاجار و پهلوی حداقل ۱۵۰ سال عقب نگه داشته شد، تأکید کرد: بیسمارک در آلمان، میجی در ژاپن و امیرکبیر در ایران هم‌دوره بودند. بیسمارک و میجی کشورهایشان را توسعه دادند ولی در ایران امیرکبیر را به قتل رساندند. تا زمانی که سبک مدیریت غیرجهادی را در پیش بگیریم فاصله ما با پیشرفت‌های دنیا بیشتر خواهد شد. به عبارت بهتر روحیه جهادی و انقلابی تنها راه‌حل میانبر محسوب می‌‎شوند.

وی در پایان گفت: اگر می‌خواهیم اقتصاد کشور در ادامه مسیر انقلاب اسلامی اصلاح شود و به رشد و شکوفایی دست یابد راهی نداریم جز اینکه نظام بانکی کشور اصلاح شود و سیستم بانکی قلب اقتصاد کشور را تشکیل می‌دهد و تا زمانی که گردش پول در اقتصاد ایران اصلاح نشود نمی‌توان انتظار رفع مشکلات اقتصادی را به صورت کامل داشت.