آیین‌نامه‌های دانشگاهی باید در مواجهه با نسل جدید تغییر کنند

عطنا - معاون دانشجویی دانشگاه علامه طباطبائی گفت: گاهی مطرح می‌شود که لازم است شیوه مواجهه و برخورد با نسل جدید را تغییر دهیم. شاید نه تنها لازم باشد که این تغییرات در آیین‌نامه‌های دانشگاهی لحاظ شود بلکه در نوع تعامل و ارتباط‌گیری با این نسل نیز این تغییر رویه به کارگرفته شود. زیرا ویژگی‌های این نسل را باید فهم و تحلیل کرد و تفاوت‌های آنها را شناخت و چارچوب‌های منطقی، علمی و عقلانی ترسیم کرد که بر مبنای آن کنش‌گری کنند.

دکتر مهدی واحدی، با اشاره به سخنان هفته گذشته رئیس جمهور در نشست با وزیر علوم تحقیقات و فناوری و جمعی از مسئولان دانشگاه شریف و تاکید آیت الله رئیسی بر ضرورت حفظ حرمت دانشگاه و محیط علم و آرمانخواهی، ضمن تایید این مطلب و با بیان اینکه ماهیت دانشگاه، مکانی برای فراگیری و تبادلات علمی است، تصریح کرد:  قداست دانشگاه‌ها به واسطه قداست علم است. اگر علم نافع باشد، چراغ راه سعادت بشر شده و آگاهی‌آفرین می‌شود. اینطور بیان شده است که قداست دانشگاه باید حفظ شود. این موضوع ناظر بر این است که جایگاه علم و دانش، جایگاه معلم و متعلم و جایگاه دانشگاهی که بسترساز علم‌آموزی است باید حفظ شود.

وی با بیان اینکه قواعد، مقررات و آیین‌نامه‌هایی برای دانشگاه‌ها تعریف شده است که بتوانند بستر لازم برای تحقق امر آموزش را فراهم‌کنند، خاطرنشان کرد: نهادهای قانون‌گذار و بالادستی دانشگاه‌ها تلاش کرده‌اند، تمام جوانب و شرایط را درنظر بگیرند که بستر کنشگری غیرعلمی یعنی کنش‌گری‌های اجتماعی، فرهنگی، صنفی و سیاسی دانشجویان در دانشگاه‌ها فراهم باشد. به همین دلیل، معاونت‌های مختلف در دانشگاه‌ها اعم از معاونت فرهنگی‌اجتماعی و دانشجویی براساس آیین‌نامه‌ها متولی هستند که شرایط نقش‌آفرینی و کنش‌گری در قالب قانون را برای دانشجویان اعم از مطالبه‌گری، فعالیت‌های نقادانه و فعالیت‌های ایجابی فراهم کنند.

معاون دانشجویی دانشگاه علامه طباطبائی در عین حال ادامه داد: آنچه که در روزهای اخیر در دانشگاه اتفاق می‌افتد با مقررات مدیریت دانشگاه‌ها تعارض دارد. برمبنای آیین‌نامه تشکل‌های اسلامی دانشگاه‌ها، اصل برگزاری هرگونه تجمع، تریبون و سخنرانی نیازمند اخذ مجوز از هیئت نظارت و شورای فرهنگی دانشگاه‌ها است. تشکل‌های دانشجویی می‌توانند درخواست تجمع دهند، مطالبه‌گری کنند، بیانیه بخوانند، مناظره برگزارکنند و تریبون آزاد بگذارند. اگر بستر برگزاری هرکدام از این موارد در دانشگاه‌ها میسر نشود، کجا می‌توان چنین مواردی را برپا کرد؟

وی با تاکید مجدد بر اینکه آنچه که در روزهای اخیر در دانشگاه‌ها اتفاق می‌افتد، خارج از مقررات است؛ به همین دلیل هیچ تشکل، انجمن، کانون و شخص مسئولیت آن را برعهده نمی‌گیرد، گفت: اگر تعدادی دانشجو متقاضی برگزاری تجمع شوند و مسئولیت آن را برعهده گیرند، دانشگاه‌ها حتی در شرایط کنونی نیز آمادگی دارند که تجمع را برگزار کنند. شرایط کنونی، وضعیت انفعالی تشکل‌های دانشجویی است.در حالی که در چنین شرایطی تشکل‌های دانشجویی باید نقش‌آفرینی کنند و نشان دهند که کنش سیاسی از طریق جنبش دانشجویی قانون‌مند چگونه باشد. بخشی از هرج و مرجی که در برخی از دانشگاه‌ها به وجود می‌آید، به دلیل ضعف کنشگری‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی تشکل‌های دانشجویی است.

واحدی افزود: به دلیل اینکه کسی مسئولیت تجمع‌های اعتراضی را برعهده ندارد،بعضا شاهد شعارهایی هستیم که از عرف خارج می‌شوند. اگر بخواهیم در ارتباط با این موضوع مواجهه جمعی داشته باشیم باید یک هویت وجود داشته باشد اما به دلیل اینکه هویتی وجود ندارد، شرایط نابسامان می‌شود. فقدان چارچوب و مسئولیت‌پذیری در اتفاقات دانشگاه‌ها به جریان علمی آسیب می‌زند. دعوت به عدم حضور در کلاس‌های درس، شعار علیه اساتید و توهین به دانشجویانی که در کلاس حاضر می‌شوند با دانشگاه که در آن، امر مقدس آموزش جریان دارد، هیچ سنخیتی ندارد. دانشگاه نباید نسبت به مسائل جامعه منفعل باشد اما آنچه که از دانشگاه انتظار می‌رود نسبت اتفاقات داخل خیابان متفاوت است.

معاون دانشجویی دانشگاه علامه‌طباطبائی در پاسخ به این پرسشی مبنی بر اینکه "گذر زمان، اعتراضات دانشجویی را تغییر داده است. دانشجویان بر این باور هستند که عدم حضور در کلاس درس یک حرکت اعتراضی است؟" گفت: بدون شک، نسل تغییر کرده است. نه تنها نوع مواجهه با مسائل و مطالبه‌گری نسل امروز تغییر کرده بلکه نگاه آنها به محیط پیرامونی نیز متفاوت است. آنها همه‌چیز را از دریچه فناوری می‌بینند؛ چرا که بومیان دنیای دیجیتال هستند و بر بستر اینترنت، فضای مجازی و بازی‌های کامپیوتری رشد کرده‌اند. متوجه این تفاوت هستم؛ پرسشی مطرح می‌کنم، "آیا این تفاوت و ویژگی‌های این نسل توجیه‌گر این است که هیچ قاعده و چارچوبی را نپذیرد؟"

وی ادامه داد: گاهی مطرح می‌شود که شیوه مواجهه و برخورد با این نسل را تغییر دهیم. شاید نه تنها لازم باشد که این تغییرات در آیین‌نامه‌های دانشگاهی لحاظ شود بلکه در نوع تعامل و ارتباط‌گیری با این نسل به کارگرفته شود. ویژگی‌های این نسل را باید فهم و تحلیل کرد؛ باید تفاوت‌های آنها را شناخت و چارچوب‌های منطقی، علمی و عقلانی ترسیم کرد که بر مبنای آن کنش‌گری کنند. اینکه هیچ ساختار، قانون، منطق و عقلانیت را به این بهانه که نسل متفاوتی هستند، نمی‌پذیرد و هیچ مناسبات و قواعدی از نسل‌های پیشین شامل حال آنها نمی‌شود، پذیرفتنی نیست.

به گفته این استاد دانشگاه، موجودیت، امنیت و سلامت همین نسل متفاوت درگرو رعایت حداکثری مقررات موجود است؛ به همین دلیل، مطرح می‌شود که دانشجویان در محدوده قوانین و مقررات کنشگری کنند. مطالبه و به روزرسانی چارچوب‌های موجود هیچ اشکالی ندارد اما مشکل ساختارناپذیری و محدودنبودن به هیچ چارچوبی که یک مطالبه است در هیچ محفل علمی هیچ کشوری پذیرفتنی‌ نیست.

معاون دانشجویی دانشگاه علامه طباطبائی با بیان اینکه وندالیسم و رفتارهایی که بعضا شاهد آن هستیم صرفا به معنای تغییرات نسلی نیست، تصریح کرد: این رفتارها به بستر آرام و عقلانیت که برای توسعه و پیشرفت کشورها لازم است، آسیب وارد می‌کند. میزان تحمل و مدارای سایر کشورها با این جریان‌ها بسیار کم است و به سرعت برخورد می‌کنند. دراین چند وقت اخیر نیز رفتارهای ساختارشکنانه‌ای در برخی از دانشگاه‌ها رخ داده است اما اغلب دانشگاه‌ها با دانشجویان مدارای حداکثری کرده‌اند. تجمع‌کنندگان بعضا حاضر به گفتگو با اساتید خود نیستند. با اینکه دانشجویان را فرزندان خود می‌دانیم، اما معتقدیم این نسل تفاوت‌هایی دارد اما احساسات و عواطف در رفتارهای آنها تاثیرگذار است. بی‌چارچوب بودن می‌تواند آسیب‌های جدی برای دانشجویان و دانشگاه به همراه داشته باشد.

وی درباره ورود نیروهای نظامی و امنیتی به درون دانشگاه گفت: بر مبنای قانون، ورود نیروهای نظامی و امنیتی به دانشگاه ممنوع است. قانون‌گذار مصلحت دیده است و این ماده را وضع کرده است. هنگامی که این قانون وجود دارد، نافذ است و همگی ملزم به رعایت آن هستند. ورود نیروهای امنیتی؛ نظامی و انتظامی به دانشگاه از نظر دانشگاه‌ها پذیرفته نیست چرا که علم، عقلانیت، مفاهمه و گفتگو توانسته‌اند دانشگاه را به دانشگاه تبدیل کنند. اگر دانشگاه‌ نتواند با این نسل که خود را مقید به بسیاری از ساختارها نمی‌داند و نسل جدیدی از دانشجویان است، گفتگو کند و به یک تفاهم برسد، اساسا مرجعیت و کارکردش زیرسوال می‌رود.

معاون دانشجویی دانشگاه علامه طباطبائی تصریح کرد: دانشگاه‌ها باید بتوانند مسئله خود را حل کنند؛ اعتراضات و تجمع یک مسئله برای دانشگاه است و دانشگاه باید بتواند مسائلش را حل کند. دانشگاهی که مدعی است توانایی حل مسائل و مشکلات جامعه را دارد؛ اگر نتواند مسائل خود را حل کند، مرجعیت، کارکرد، اثرگذاری و اثربخشی ندارند.

وی ادامه داد: تا حد ممکن باید حل مسائل و مشکلات جاری به پتانسیل و توانایی‌های دانشگاه سپرده شود و از ورود نیروهای بیرونی به داخل محیط دانشگاه جلوگیری شود. بر این باور هستم، دانشگاهی که نتواند مشکلات خود حتی مسائلی که تا حدودی جنبه انضباطی، نظم و امنیتی پیدا میکند را حل کند در آینده هم نمی‌تواند مسائل و مشکلات را جامعه را برطرف کند.