نشست علمی حقوق رسانه‌ها در عصر شبکه‌های مجازی در دانشکده علوم ارتباطات برگزار شد

عطنا- نشست علمی «حقوق رسانه ها در عصر شبکه های مجازی» با حضور دکتر عباس اسدی، مدیر گروه روزنامه نگاری دانشکده علوم ارتباطات، دکتر خدیجه اکرمی، دکتر سلطانی نسب، دکتر حسینعلی کلهر و دکتر علیقلی گنجی در دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد.

دکتر اسدی در ابتدای این نشست بیان کرد: نباید بر اساس قوانین قدیمی با شبکه های مجازی و عصر اینترنت مقابله کنیم. باید بتوانیم فرهنگ قانون را در عصر شبکه های مجازی تنظیم ‌کنیم و از حواشی آن جلوگیری کنیم.

در ادامۀ نشست، دکتر سلطانی اظهار کرد: نگاه آینده پژوهانه‌ای نسبت به این موضوع وجود دارد. رسانه، کارکرد رو به پیشرفت بسیاری دارد. نسبت به بقیۀ کارکردها،رسانه با زندگی انسان ها عجین شده و در واقع مرگ فاصله ها با پلتفرم و تکنولوژی های جدید اتفاق می افتد. برای مثال امروزه فاصلۀ بین تولید خبر و گویندۀ خبر کم شده است.

وی ادامه داد: در عصر شبکه های مجازی دولت ها دیگر تولید کنندۀ خبر نیستند، دولت ها بیشتر باید سیاست گذاری کنند و حدود آزادی افراد باید تضمین شود. در تکنولوژی متاورس چیزی با عنوان واسطۀ خبری بنگاه خبری و خبرنگار نخواهیم داشت، افراد درون خبر زندگی خواهند کرد‌. ما یک مجموعه حقوقی مشخصی در مورد رسانه نداریم. به قانون اجرا می دهیم و تاکید زیادی بر آزادی بیان داریم.

در ادامه دکتر گنجی گفت: کارکرد شبکه های اجتماعی مجازی در عصر جهانی شدن، فرایند اجتناب ناپذیری است و نمیتوان گفت که یک کشور در یک جای دنیا اقداماتی را انجام دهد و از رسانه ها دور باشد یا مخفی کاری کند.

وی تاکید کرد: رسانه نزد حقوق بشر چه نقشی دارد؟ رسانه چه در داخل کشور و چه در عرصۀ بین‌المللی نقش خود را به خوبی ایفا کرده است. ما اگر اینترنت نداشتیم، می توانستیم به علم و تکنولوژی برسیم؟ فضای مجازی نوعی حلقۀ اتصال بین توده های مردم ایجاد کرده است. همچنین شبکه های مجازی دو نقش اساسی در تبیین فرهنگ جامعه دارد. یکی در بین مردم و دیگری در بین دانشگاهیان است.

دکتر گنجی ادامه داد: در دنیای امروز، نمی توان بدون رسانه زندگی کرد. ما در حوزۀ رسانه، قانون منسجمی نداریم. دولتمردان از نقش رسانه چشم پوشی نمی کنند و ما باید نظرهای خود را در فضای مجازی منعکس کنیم. نمایندگان مجلس و مراکز پژوهشی همۀ اینها را می بینند و تبدیل به قانون پخته‌ای می‌شود.

دکتر گنجی در پاسخ به این سوال که آیا می توان تصور کرد در جامعه، رسانه باشد ولی آزادی بیان نباشد؟ بیان کرد: رسانه اگر محدود شود، آزادی مخدوش می شود. البته آزادی که توأم با چارچوب و قانون باشد کودکان از فضای مجازی آسیب جدی می بینند. برای مثال داعش جنایتی علیه بشریت کرده است و افراد زیر ۱۳ سال این تصاویر را می بینند و باعث پرخاشگری آنها می شود. شبکه ملی اطلاعات باید گسترش داده شود. اگر اینترنت مسدود شود کسب و کارها آسیب می‌بیند.

دکتر کلهر نیز اظهار کرد: هنوز فهم مشترک از ماهیت حقوق رسانه نداریم. سوالی که وجود دارد، این است که  ابعاد ماهیت حقوق در رسانه چیست؟ در عصر شبکه های مجازی مکمل حقوق بشر بنیادین است. ابعاد مختلف را جهت بررسی می طلبد. دولت ها و حاکمیت ها کاری کرده اند علاوه بر تنظیم، تضمین موضوع هم باشد. برای مثال دولت باید تضمین آزادی افراد را در شبکه‌های مجازی بدهد.

وی با اشاره به اینکه آزادی اطلاعات به عنوان حق بنیادین است، گفت: کاربران فضای مجازی اطلاعی از قوانین ندارند. قانون می تواند خود را با رسانه متناسب کند.

دکتر اکرمی در ادامه بیان کرد: بحث جهانی شدن فرآیند اجتناب ناپذیر است. در سایر زمینه ها اهمیت و جایگاه رسانه برای هیچکس پوشیده نیست و ما نمی توانیم بدون در نظر گرفتن رسانه زندگی بشر را معنا کنیم. اگر رسانه حذف شود، شکاف عمیقی بین جوامع اتفاق می افتد.

وی ادامه داد: رشد جوامع را با میزان استفاده از رسانه می توان سنجید. هر چه بیشتر از رسانه استفاده کنند، آن جوامع پیشرفته تر هستند. همچنین رسانه در تقویت و تضعیف دولت نقش دارد. اگر قانون گذار بتواند نقطۀ تعارض را برقرار کند، انصاف در جامعه رعایت می شود. باید خود را با قوانین فناوری جدید پیرو کنیم تا پیشرفت کنیم.

دکتر اکرمی خاطرنشان کرد: در حوزۀ مشترک وسایل ارتباط جمعی، مقررات و مفاهیم محتوایی نظم واحدی حکومت می کند. تأکید اصلی بر نظارت های صنفی و مردمی است. حتی اگر بهترین قوانین وضع شود اخلاق حرفه ای را ترویج کنیم. نقض عمدی و یا غیرعمدی قوانین صورت می گیر.، بنابراین چاره ای در مورد نظارت دولت بر رسانه ها ندارد.

وی تاکید کرد: نظارت حکومت به عنوان قانونی یاد می شود. علاوه بر اینکه هزینه های مادی و معنوی را به همراه دارد و از آن جهت که رسانه مفاهیم گسترده ای دارد، نظارت بر ارتباطات جمعی، تلویزیون، مطبوعات و... برای دولت دشوار است. اصول خاصی برای نوشتن قانون وجود دارد هر چه بیشتر رعایت شود رسانه رونق و رشد بیشتری می یابد.

دکتر بازرگان نیز در ادامه خاطرنشان کرد: تنظیم گری وضعیت موجود از منظر حاکمیت قانون بر اساس قانون ملی است و به عنوان عامل مهمی در شبکه های اجتماعی کاربرد دارد. در زمان افتتاح حساب در فضای مجازی، احراز هویت و محدوده سنی کاربران زیر ۱۳ سال تضمین نمی شود. اینستاگرام بیان می کند ما از طریق هوش مصنوعی سن افراد را تراز می کنیم. به فرض مثال اگر فردی زیر ۱۳ سال با فردی بالای ۱۸ سال تعامل دارد یک سری راهنمای استفاده از اینستاگرام برای والدین تنظیم گذاری شده است و به همۀ زبان ها ترجمه شده است. ولی برای زبان فارسی موجود نیست.

دکتر سلطانی نسب نیز بیان کرد: قوانین و مقررات حق شما به عنوان تولیدکننده تضمین می کند. محتوای تولید شده نباید خلاف قانون و خلاف اخلاق باشد. ما حق تولید هر چیزی را نداریم. حقوقی که در رسانه باید رعایت شود حقوق عدم سوء استفاده از اشخاص است؛ چه در تبلیغات و چه در گرفتن تبلیغات.

وی در پایان گفت: مقام معظم رهبری به عنوان بزرگترین فرد سیاسی در چندین سخنرانی تاکید بر استفاده از پلتفرم های جدید داشتند و فرموده اند فضای مجازی عمومی با مشکلاتی که دارد برکات بسیار زیادی هم دارد که می توان افکار را از طریق آن نشر داد.

عطنا را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید:

اینستاگرام                                              تلگرام