مولانا شناسی در جهان | عشق به مولوی جغرافیا نمی‌شناسد

مولانا شناسی مبحثی است که سال‌هاست ذهن بسیاری از متفکران را به خود مشغول کرده است. عشق به مولانا هم از شرق به غرب و از جنوب به شمال و البته جغرافیا نمی‌شناسد.

به گزارش عطنا، نشست «مولانا شناسی در ترکیه» با حضور علی تمیزال، عضو هیئت علمی دانشگاه سلجوق به‌صورت برخط  برگزار شد. این در حالی بوده که بزرگداشت مولانا و تحقیقات علمی درباره‌ی آثار و افکار وی هر ساله صورت می‌گیرد.

مولانا شناسی در ترکیه

علی تمیزال از زاویه دید مولاشناسی در این‌باره به سخن پرداخت که مشروح آن در پی می‌آید:

بنیاد یکی از مکان‌هایی است که مراسم و برنامه‌های این بنیاد، یادآوری مولانا است؛ در این سخنرانی‌ها در مورد مراسم و برنامه‌ای که بنیاد در قرن ۲۰ به ویژه در اوایل قرن ۲۱  برای بزرگداشت مولانا برگزار می‌کند، توضیح مختصری ارائه می‌شود، علاوه بر این، اطلاعاتی نیز در مورد موسسه‌ی تحقیقات مولانا در دانشگاه سلجوق و فعالیت‌های آن ارائه می‌شود.

مراسم بزرگداشت، سالگرد و ولادت مولانا برای نخستین‌بار در جامعه جدید ترکیه در سال ۱۹۳۷ میلادی در دنیا آغاز شد؛ از نیمهٔ دوم قرن بیستم روند فعالیت‌های مربوط به مولانا و مولوی به طور کلی افزایش یافته است. البته موسسه‌هایی که به نمایندگی از مولانا برنامه‌ها را در دنیا در دست اجرا دارند، بیشتر ادارهٔ فرهنگ و گردشگری، شهرداری و کلان شهر‌های دنیا، دانشگا‌های دنیا و انجمن‌ها و مدارس هستند.

هدف این برنامه‌ها انتقال دیدگاه‌های مولانا به عصر امروزی است. اجرای این برنامه‌ها در موسسه‌ها بازتاب مثبتی در میان مردم داشت. مجموعهٔ این برنامه‌ها و مراسم بر ادغام گشتن اندیشه‌ی مولانا بر جامعه امروز بیشتر کمک می‌کند. در این زمینه هر ساله برنامه‌های بسیاری در دنیا برگزار می‌شود. یکی از مهم‌ترین برنامه‌ها در هفته‌ی اول ماه مهر هر ساله به یاد مهاجرت خانوادهٔ مولانا از استان کرمان برگزار می‌شود. این‌طور که مشخص است پدر مولانا در سال ۱۲۲۸ میلادی به همراه خانوادش مهاجرت کرده است.

مولانا شناسی در جهان

سایر موسسه‌ها به ویژه از تحقیقات مولانا در دانشگاه سلجوق، پنل‌ها، کنفرانس‌ها، نشست‌های علمی در سطح ملی و بین‌المللی ترتیب می‌دهد که یکی از آن‌ها دو سال پیش با همکاری موسسه‌ی سروش مولانا در دنیا برگزار شد. در سال‌های اخیر در این مراسم راه‌پیمایی عشق و صلح از کاروان به دنیا و همچنین مراسم استکبار در شعر دنیا برگزار شد و از آرامگاه مولانا بازدید می‌شود و رقص سما اجرا می‌شود. بسیاری از موسیقی‌های عرفانی از بسیاری از کشور‌های جهان به ویژه از کشور مسلمان در این برنامه‌ها شرکت می‌کنند.

جشنواره بین‌المللی موسیقی عرفانی که در سال ۲۰۱۰ در دنیا ترتیب داده شد با شرکت کشور‌های ترکیه، ایران، تایوان، پاکستان، اندونزی، یونان، برگزار شد، علاوه بر آن گروه‌های موسیقی عرفانی هندوستان به این گروه پیوستند. سالانه هزاران نفر از کشور‌های خارجی برای تماشای این برنامه‌ها می‌آیند. سومین برنامهٔ مهم که هرساله برگزار می‌شود شب عروس است که بین 21تا 27 مهر برگزار می‌شود.

مولانا شناسی امسال برگزار نشد

گفت‌وگویی با عنوان (مولانا در دل ما) ده سال است که برگزار می‌شود ولی امسال به خاطر اپیدمی کووید 19 نتوانستیم این برنامه را برگزار کنیم. روشنفکران، سیاست مداران، پزشکان، رئیسان، ورزشکاران، هنرمندان و دیپلمات‌ها  و مدیران محلی و خارجی که در زمینه‌های خود فعال هستند و دانش کافی در مورد مولانا دارند به عنوان سخنران در این گفت‌وگو شرکت می‌کنند.

هرسال حداقل سه یا چهار کنفرانس با عنوان (مولانا در دل‌های جوان) برگزار می‌شود این کنفرانس‌‌ها حداقل در صد دبیرستان در سلجوق برگزار می‌شود. هدف این کنفرانس‌ها آشنایی دانش‌آموزان دبیرستانی  با مولانا و اندیشه‌ی او است و عشق مولانا را در دل جوانان و نوجوانان بازتاب دهیم. هر سال برنامه‌های مختلفی دربارهٔ مولانا در زندان، مدرسه‌ها، خوابگا‌‌های دانشجویی برگزار می‌شود.

مولانا شناسی در متون تحقیقی

در یک مرکز مطالعات در خصوص تاریخ سلجوقیان به منظور تحقیق در این خصوص و همچنین آثار، زندگی و ایده‌های مولوی در دانشگاه سلجوق تاسیس شد و در سال۱۹۹۶ میلادی مرکز تحقیقاتی مولانا در ساختمانی واقع در محوطهٔ دانشگاه سلجوق افتتاح شد. در سال ۲۰۰۵ مرکز مطالعات مولانا به نام مرکز تحقیقات مولانا در دانشگاه سلجوق به رسمیت شناخته شد و فعالیت‌های زیادی را در داخل و خارج کشور انجام داده است تا به موسسهٔ کاربردی تبدیل شود وسال۲۰۱۰ موسسهٔ تحقیقاتی به طور رسمی تاسیس شد.

مولانا شناسی و چشم انداز آن

انجام تحقیقات تحلیلی، تجربی، علمی، در زمینهٔ فرهنگی و تفکر مولانا، تولید آثار پژوهشی جدید با تکیه بر مطالعات میان رشته‌ای در زمینه فرهنگ و تفکر مولانا و تبدیل آن‌ها به آثار کلاسیک، ایجاد کردن نهادهایی که در زمینه های آثار مولانا تفکر و فرهنگ مولوی در عرصهٔ بین‌المللی حرفی برای گفتن داشته باشد. امروزه  تحقیقات مولانا واقع در دانشگاه سلجوق در زمینهٔ مطالعات مولانا در جهان بی‌نظیر است چرا که مرکزی مقتدر در خصوص مولانا پژوهی است.

برای غنی سازی این موسسه از دانشمندان و کارمندان قابل توجهی استفاده شده است به این معنا که برای جلوگیری از برداشت غلط از مولانا در خارج کشور این توانایی وجود داشته باشد در صورت لزوم پاسخگویی بر اعضا محیا باشد. دانشجویان کارشناسی ارشد برای آموزش و تقویت زبان فارسی از مولانا پژوهان این مرکز استفاده می‌کنند.

در راستای این اهداف، با تصمیم مجمع عمومی آموزش عالی، در سال ۲۰۱۲ گروه مولانا پژوهی در موسسهٔ تحقیقات مولانا در دانشگاه سلجوق افتتاح و برای نخستین بار ۳۳ دانشجو در مقطع کارشناسی ارشد پذیرفته شدند و دروس تاریخی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، دورهٔ مولانا و آثار مولانا، ترجمه و تفسیر‌های تاریخ عثمانی، تاریخ سلجوقی، اندیشه و فرهنگ مولوی، موسیقی صوفیان تدریس می‌شود.

در این مقطع دانشجو برای به دست آوردن آمادگی لازم برای ورود به این رشته  یک دورهٔ یک ساله پیش نیاز را پشت سر می‌گذارد، در طی دو نیم‌سال ۱۰ تا ۱۲ واحد درسی فارسی و ۴ واحد ترکیه عثمانی می‌خوانند.

مولانا شناسی در متون دانشگاهی

ردپای مولاناشناسی در متون علمی و درسی ترکیه هم دیده می‌شود: وضعیت احادیث در مثنوی مولانا دهه‌های اول، دوم، سوم، نظر و دیدگاه‌های سلامت  و سلامتی در مثنوی مولانا، داستان‌هایی دربارهٔ نام‌ها و برخی ویژگی‌های آخرین پیامبر در مثنوی مولانا، رنگ‌ها در مثنوی مولانا، حسن‌های مراسم شب عرس در دورهٔ جمهوری، شهر و روستا مثنوی مولانا که از دیدگاه اجتماعی حائز اهمیت است.

معنای نمادین گیاه‌ها و میوه‌ها در مثنوی مولانا در جهان تصوف، رابطهٔ مولانا با معین الدین پروانه، افکار عرفانی خواجه معین الدین، افکار مولانا دربارهٔ نظریه هستی و خداوند، تجزیه و تحلیل متن فیه ما فی از نظر استدلالی، فعالیت‌هایی که به نمایندگی مولانا در دنیا از سال ۲٠٠۷ تا ۲۰۱۹ انجام شده است، پیامبران اولوالعزم در مثنوی و...

مولانا شناسی در دانشگاه سلجوق

در ترکیه گروه‌هایی در مورد آموزش زبان و ادبیات فارسی فعالیت دارند که یکی از آنها گروه آموزشی وابسته به دانشگاه سلجوق است  این گروه در سال ۱۹۸۹ تاسیس شده است و اولین بار دانشجویان این گروه در سال ۱۹۹۳ فارغ التحصیل شده اند.

امیدواریم این پژوهش های علمی و فرهنگی که درباره مولانا در رشته زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه سلجوق ارائه می‌شود راهنما‌ی کسانی باشد که قصد تحقیق در حوزهٔ پژوهش‌های علمی و فرهنگی را دارند.