مفهوم حقوق شهروندی، مفهومی در بطن علوم انسانی و اجتماعی جدید است

به گزارش عطنا، حسین سلیمی، رئیس دانشگاه علامه طباطبائی در این مراسم با بیان اینکه صحبت‌های خود را در ذیل سه نکته بیان می‌کند، گفت: قرن ۱۷ و ۱۸ بود که برای اولین بار شاهد بودیم که علوم انسانی در کنار باقی علوم شناخته شد. هنوز نطفه اولیه بود، اما علوم انسان‌وار، اینکه انسان‌ها به دلیل انسان بودنشان  دارای حقوقی هستند به تدریج جمع آوری شد.

این استاد روابط بین‌الملل در ادامه تصریح کرد: تعهدات بزرگ حوزه جامعه شناسی در اواخر قرن ۱۸، یعنی عصر روشنگری، درست زمانی که اولین اعلامیه حقوق بشر و شهروند صادر می‌شود را شاهد هستیم. در قرن ۱۹ ما به تدریج شاهد شکل‌گیری علوم انسانی و اجتماعی متفاوت در سرزمین‌های مختلف هستیم. می‌توان گفت این قرن، قرن شکوفایی علوم انسانی جدید است و مفاهیم حقوق بشر و حقوق شهروند در جوامع مختلف در حال گسترش است.

رئیس دانشگاه علامه طباطبائی افزود: دانشگاه ما به عنوان دانشگاه تخصصی در علوم انسانی و اجتماعی  گریزی از این ندارد که به این مفهوم توجه کند، نه به عنوان یک شعار سیاسی موقتی، بلکه به عنوان پدیده‌ای که در بطن علوم انسانی و اجتماعی جدید قرار گرفته است. وقتی دانش‌های مختلف را امروز می‌آموزیم، می‌توانیم رد پای این مفاهیم را پیدا کنیم. نه فقط در رشته‌های حقوق، علوم سیاسی و جامعه شناسی بلکه این مفاهیم در علوم مدیریت، روانشناسی و اقتصاد نیز وجود دارد. این حقوقی است که انسان‌ها به دلیل انسان بودن و به دلیل عضویت در یک جامعه از آن برخوردارند. حقوق شهروندی دارای تجلیات مختلفی است که در عرصه‌های گونان زندگی اجتماعی نمود دارد. آنچه که باید توجه کنیم یک شعار موقتی سیاسی نیست بلکه یک بنیان است. چون در علوم اجتماعی و انسانی چاره‌ای جز این نداریم. به همین دلیل همکاران ما در تدوین حقوق شهروندی و گسترش آن نقش فعال داشتند.

او ادامه داد: نکته دوم اشاره به وجه پارادوکسیکال گشترش حقوق شهروندی در جهان گذشته و امروز است. گاهی ارزش‌های بزرگ به گونه‌ای توسط کسانی گسترش پیدا می‌کند که اعتقاد چندانی به آن ندارند. هرگز به این اشتباه نمی‌افتیم که چون در برخی جوامع که ممکن است امروز ظاهر خوبی داشته باشند ولی در باطن خشن‌ترین رفتار را در عرصه بین‌المللی بروز دهند. این به معنی رواج چنین چیزی نیست. ممکن است برخی از دولت‌ها که خشن‌ترین رفتار‌ها را دارند، سخن از حقوق شهروندی به میان آورند.

حسین سلیمی ادامه داد: حقوق شهروندی ارزش بزرگی است، ولی این ارزش متعلق به یک دولت فاسد و بخشی از جهان نیست. حقوق شهروندی به گونه‌ای محصول تکامل بشر است. به این دلیل هم  است که برخی خشونت گرایان در عرصه جهانی ناگزیرند از اینکه این شعار را به زبان آورند.

به گفته این استاد دانشگاه: نکته سوم این است که به نظر می‌رسد این ارزش والا و این مفهوم بزرگ را نباید به پرچم یک جناح یا یک گروه سیاسی خاص تقلیل دهیم. معمولاً در جامعه ما بسیاری از ارزش‌ها و مفاهیم قربانی این کشمکش‌ها می‌شود.

سلیمی در پایان بیان کرد: خواهش من این است که این جایزه متداوم شود و این ارزش‌ها در جامعه علمی و اجتماعی کشور عمیق‌تر وارد شود، اجازه ندهند که دستخوش شعار‌های موقتی جناح‌ها قرار گیرد. جناح‌کشی‌های موقتی جناح‌کشی‌هایی است که ممکن  است که باعث شود مفهموم والا دچار کشاکش شود.

بر اساس این گزارش مراسم اعطای اولین جایزه حقوق شهروندی با حضور دکتر علومی یزدی، دبیر علمی جایزه، شهیندخت مولاوردی، دستیار پیشین رئیس جمهور در امور حقوق شهروندی، دکتر لعیا جنیدی، معاون حقوقی رئیس جمهور، تنی چند از نمایندگان مجلس شورای اسلامی و جمع کثیری از حقوقدانان و دانشگاهیان در دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد.