تأثیر شگرف علامه طباطبائی بر اندیشه‌های هانری کربن/ تلفیق قرآن و فلسفه توسط علامه

حجت‌الاسلام آذربایجانی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با اشاره به تأثیر شگرف علامه طباطبائی (ره) بر اندیشه‌های هانری کربن بر نقش علامه طباطبائی (ره) در تلفیق قرآن و فلسفه تأکید کرد.

به گزارش عطنا، حجت‌الاسلام مسعود آذربایجانی عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا، با اشاره به ایام بزرگداشت علامه طباطبائی (ره) به تبیین نقش این عالم بزرگ در احیای علوم عقلی پرداخت و عنوان کرد: ایشان در این راستا چند اقدام اساسی داشتند، اولین اقدام این بود که دروس عقلی و فلسفی که در حوزه محجور بود را هم خودشان دایر کردند و هم اینکه با تربیت شاگردان در این زمینه این علوم را ترویج دادند که مسئله‌ای بسیار مهم و زیربنایی به شمار می‌رود.

وی افزود: اقدام دوم ایشان تألیف کتاب‌هایی در این زمینه تألیف بود، به‌عبارت‌دیگر در زمانی که اکثر علما به فقه و اصول می‌پرداختند علامه طباطبائی (ره) تألیفاتی را در زمینه علوم عقلی ازجمله فلسفه با نوشتن آثاری مثل بدایه الحکمه و نهایه الحکمه به جامعه علمی حوزه عرضه کردند.

آذربایجانی ادامه داد: این کتاب‌ها آن‌قدر اهمیت پیدا کرد که جزو کتاب‌های درسی شد و بیش از چهار دهه در حوزه‌های علمیه محوریت تدریس و تدرّس است و همین‌طور اصول فلسفه و روش رئالیسم و کتاب‌های دیگری نیز در زمینه‌های علوم عقلی از علامه طباطبائی به یادگار مانده است.

وی در بخش دیگری از این گفت‌وگو با بیان این‌که شاگردان علامه طباطبایی (ره) هرکدام جزو صاحب‌نظران و استادان فن فلسفه و حکمت به شمار می‌روند، گفت: ازجمله آن‌ها حضرت آیت‌الله جوادی آملی، شهید مطهری (ره)، علامه حسن‌زاده آملی و آیت‌الله مصباح یزدی هستند که هرکدام منشأ خدمات و برکات زیادی در حوزه شده‌اند و خود این مسئله که یک‌قدم بزرگ محسوب می‌شود.

استاد حوزه و دانشگاه در ادامه با اشاره به نقش چهارم علامه طباطبائی (ره) در احیای علوم عقلی یادآور شد: کار بزرگ دیگر ایشان تبیین و تحلیل معارف اسلامی با زبان عقلی و استدلالی بود که قابل نشر در این زمان باشد؛ یک نمونه بارز این مسئله را ما در کتاب شریف تفسیر المیزان می‌بینیم.

وی تلفیق مبانی نقلی را با عقلی از شگردهای علامه طباطبائی عنوان کرد و بیان داشت: ایشان در تفسیر المیزان بسیاری از آیات قرآن و مفاهیم و گزاره‌های قرآنی با روش عقلی و استدلالی تبیین کرده‌اند تا برای همه افراد حتی غیرمسلمانان قابل‌پذیرش باشد و آیات قرآن را بسیار مستدل ارائه کرده‌اند تا در دیگر مجامع نیز قابلیت طرح و بیان داشته باشد.

آذربایجانی یادآور شد: نقش پنجم علامه گفت‌وگوهای ایشان با اندیشمندان بزرگ است که بخشی از آن‌ها داخلی از دانشگاه‌های خودمان بود، مثل دکتر سید حسین نصر یا دکتر شایگان که بارها خدمت ایشان می‌رسیدند و از دریای معارف ایشان استفاده می‌کردند و برخی اندیشمندان خارجی ازجمله هانری کربن نیز متأثر از اندیشه‌های علامه طباطبائی (ره) است.

وی با بیان این‌که بخشی از آثار شیعه و معارف اسلامی فلسفی و اسلامی شیعی در اروپا ازجمله کشورهای فرانسوی‌زبان از طریق هانری کربن منتشر می‌شد، گفت: این آثار همگی برگرفته از اندیشه‌های علامه طباطبائی (ره) بود؛ او در جریان مذاکرات خود با علامه طباطبائی می‌گوید: به عقیده من، مذهب تشیع تنها مذهبی است که رابطه هدایت الهی را میان خدا و خلق برای همیشه نگه داشته، پیوسته ولایت را زنده و پابرجا می‌دارد و به اعتقاد من، تمامی ادیان حقیقتی را دنبال می‌نمایند؛ اما تنها مذهب تشیع است که به این حقیقت لباس دوام و استمرار پوشانیده و معتقد است که این ویژگی میان عالم انسانی و الوهی برای همیشه باقی است.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در پایان خاطرنشان کرد: سید حسین نصر نیز در زبان انگلیسی و در کشور آمریکا مباحث زیادی با قرائت شیعی از اسلام منتشر شده است که متأثر از اندیشه‌های علامه است.