ایرانیان آمریکا در یک «موقت دائمی» زندگی می‌کنند

عضو هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی اظهار کرد: ایرانیان مقیم لس‌آنجلس از سطح ثروت، سواد و مهارت‌های حرفه‌ای بالایی برخوردارند‌ و می‌توانند در سیاست‌گذاری‌های دولتمردان این کشور تاثیرگذار باشند.

به گزارش خبرنگار عطنا، همایش ملی «مطالعات ایرانیان دور از وطن؛ هویت‌ها، پیوندها و سیاست‌ها» دوشنبه ۲۳ مهرماه با هدف حفظ و تقویت ارتباط و هم‌افزایی‌های مهاجران ایرانی خارج از کشور در حوزه‌های مختلف در سالن شهید ارشاد دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد.

در این همایش، نهال نفیسی، عضو هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی درباره «انجمن‌های ایرانیان در شهر واشنگن» سخنرانی کرد و اظهار کرد: موضوع این ارائه بر اساس رساله دکترای من در رشته انسان‌شناسی فرهنگی در دانشگاه رایس شهر تگزاس است. کار میدانی این رساله از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۶ در شهر واشنگتن بوده ‌است که انجمن‌های ایرانیان شامل NGOها، جمع‌های شعرخوانی، حلقه‌های مطالعاتی و گروه‌هایی که فعالیت‌های سیاسی یا مدنی معطوف به ایرانیان خارج از کشور یا تغییرات داخل ایران را داشتند، مورد مطالعه قرار داده است.

وی به دلیل محدودیت زمان، از شرح کلی رساله خود گذشت و به طور جزئی به دو مبحث پرداخت و گفت: در این فرصت به تفاوتی که بین جامعه ایرانیان مقیم لس‌آنجلس در دهه‌های بعد از انقلاب اسلامی (۱۹۹۰ و ۱۹۸۰) و جامعه‌ ایرانیان مقیم واشنگتن در دهه اول قرن ۲۱ متمرکز می‌شوم.

نفیسی درباره آمار دقیق ایرانیان مقیم آمریکا عنوان کرد: ایرانیان مقیم آمریکا در سرشماری‌ها از یک واژه واحد استفاده نمی‌کنند؛ بخشی را «پرشین»(persian) و عده‌ای هم «ایرانین»(iranian) معرفی می‌کنند که می‌تواند در نتیجه سرشماری مشکل ایجاد کند اما در زمانی که من تحقیق میدانی‌ام را انجام دادم، برآورد ایرانیان مقیم آمریکا از جمعیتشان، حدود یک میلیون نفر بود که شاید این عدد اغراق شده باشد.

عضو هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی ادامه داد: یک پنجم این جمعیت در ایالت کالیفرنیا و بیشتر آنها در لس‌آنجلس ساکن هستند. تقریباً اغلب پژوهش‌های جامعه‌شناختی که درباره ایرانیان مقیم آمریکا انجام شده بر لس‌آنجلس به عنوان مرکز تحقیق متمرکز بوده است.

وی برخی از این تحقیقات را برشمرد و بیان کرد: تحقیقات مهدی بزرگمهر و جورج صباغ در سال ۱۹۸۸ و ۱۹۹۱، کتاب حمید نفیسی به نام فرهنگ‌سازی در غربت -تولیدات فرهنگی ایرانیان در دو دهه ۱۹۹۰ و ۱۹۸۰ در لس آنجلس، رساله دکترای آردین دردادفر در سال ۱۹۸۹ و مجموعه حجیمی به نام ایران‌جِلس یا ایرانیان در لس‌آنجلس و تز مشابه از تهرانیان مقیم کانادا، تهران‌تو به جای تورنتو که نشان از حجم زیاد ایرانیان در این مناطق دارد به کوشش ران کری و دیگران در ۱۹۹۰ نوشته شده است.

استادیار دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی به نتایج و تصاویر آثار مکتوب که از شهر لس‌آنجلس به‌دست آمده اشاره کرد و گفت: به دلیل ناکافی بودن زمان،  مشخصاً روی یکی از آثار، یعنی آثار حمید نفیسی متمرکز می‌شوم.

وی مدعی شد برای شناخت ایرانیان مقیم لس‌آنجلس، شناخت خود شهر لس‌آنجلس مهم است و اظهار داد: لس‌آنجلس مهاجرانی از کشورهای مختلف دارد، ساکنان آن به ۲۲۴ زبان مختلف سخن می‌گویند و خود ایرانیان مقیم لس‌آنجلس نیز به زبان‌ها و گویش‌های گوناگونی مثل کردی، لری، ترکی، ارمنی، عبری و فارسی صحبت می‌کنند.

نفیسی با تاکید بر اینکه ایرانیان مقیم لس‌آنجلس از سطح ثروت، سواد و مهارت‌های حرفه‌ای بالایی برخوردارند‌، افزود: در سال ۲۰۰۷ جیمی دلشاد به عنوان شهردار بِورلی هیلز انتخاب شد، بورلی هیلز یکی از شهرهای ثروت‌مند‌نشین آمریکاست که بسیاری از ستاره‌های هالیوودی در این شهر ساکن‌اند.

وی با بیان اینکه در فرهنگ عامه‌پسند آمریکایی، جمعیت ایرانیان مقیم لس‌آنجلس یک جماعت پولدار و خاص تلقی می‌شوند، گفت: اکثر مواد غذایی که ایرانیان ساکن آمریکا مصرف می‌کنند توسط کارخانه مواد غذایی صدف واقع در لس‌آنجلس تامین می‌شود که انواع غذاهای ایرانی مثل قرمه سبزی، کنسرو، کله‌پاچه، ترشی و سماق در آن موجود است.

عضو هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی درباره اقلیم لس‌آنجلس یادآور شد: این منطقه به لحاظ اقلیمی شبیه به ایران است و بِه، انار، لیموشیرین و... که نزد ایرانیان محبوب هستند اما در فرهنگ غذایی آمریکا معمول نیست در این منطقه توانایی کاشت و رشد دارند.

نفیسی از صنعت موسیقی پاپ که  به عنوان آهنگ لس‌آنجلسی معروف شده‌اند، یاد کرد و گفت: در دهه ۱۹۸۰ تا امروز، رپ، هیپ‌هاپ و رِگه و گونه‌های ترکیبی‌ جدید هم ظهور کرده‌اند که فعالان حوزه موسیقی ایرانی-آمریکائی در این راه فعالیت می‌کنند.

وی به نقل از کتاب حمید نفیسی، «فرهنگ‌سازی در غربت» اشاره کرد و گفت: 85 نشریه فارسی‌زبان چاپ لس‌آنجلس در دهه اول مهاجرت ایرانیان به لس‌آنجلس بعد از انقلاب، ۱۸ برنامه رادیویی، ۵۷ برنامه تلویزیونی هفتگی، ۲۳ انجمن یا مراکز مربوط به مسائل ایران در دانشگاه کالیفرنیا و برکلی (۱۹۹۰_۱۹۸۰) دانشگاه‌هایی هستند که ایرانی در آن‌ها زیاد است.

نفیسی اشاره‌ای کوتاه به فرهنگ نوروز ایرانیان در آمریکا کرد و گفت: در ایام عید نوروز می‌توان بیلبوردهایی با محتوای تبریک نوروز ایرانی در سطح شهر دید، از حاجی‌فیروز نیز در این ایام استفاده می‌شد اما بعدها به دلیل فیگور سیاه حاجی‌فیروز( تداخل آن با پیشینه نژادپرستی و برده‌داری در فرهنگ آمریکا) که موجب مضحکه و خنده می‌شود و این در فضای آمریکا پذیرفته نبود، به همین دلیل در مراسم جشن‌ عید در سال‌های بعدی به تدریج حذف شد.

وی به زیبایی‌شناسی آثار تولیده ‌شده در لس‌آنجلس در دهه‌های ۱۹8۰تا ۱۹9۰ از زبان حمید نفیسی پرداخت و گفت: این زیبایی‌شناسی بر بت‌واره‌سازی فقدان، ویرانی و جدایی مبتنی است که در غربت است. مسئله غربت در این دوره خیلی پررنگ بود، در واقع ایرانیان مقیم لس‌آنجلس در این دو دهه، ایرانِ زمان حال را در قلب فقدان، ویرانی و جدایی می‌دیدند و گذشته ایران را در فرم شکوه و جلال پیش‌ از انقلاب تصور می‌کردند.

استاد دانشگاه علامه طباطبائی به نقل از کتاب حمید نفیسی  به وضعیت آستانه‌ای این دایاسپورا اشاره کرد: این سال‌ها حالتی برای ایرانیان رقم خورده است که در یک موقتی دائم ایستاده‌اند؛ یعنی گمان می‌کنند هر آن ممکن است سال بعد به ایران بازگردند، بنابراین یکی از از عناصر مهم فرهنگی لس‌آنجلسی‌ها در این دو دهه حاصل این وضعیت آستانه‌ای است.

وی ادامه داد: زمانی که برای رساله دکترا، شروع به تحقیق میدانی کردم (۱۸ ماه باید برای دکترای انسان‌شناسی کار میدانی داشت) به دلیل اتفاقاتی که در ۱۱ سپتامبر افتاد و به تبع آن مشکلاتی که برای ویزای ایرانیان ایجاد شده بود، من این ترس را داشتم که اگر از آمریکا خارج شوم، نتوانم با ویزای دانشجویی بازگردم و در اینجا بود که تصمیم گرفتم روی ایرانیان مقیم آمریکا متمرکز شوم و به این ترتیب، واشنگتن نسبت به لس‌آنجلس جامعه‌ای بود که کمتر درباره آن سخن گفته شده بود.

عضو هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی درباره موضوع رساله دکترای خود تاکید کرد: قبل از شناخت ایرانیان ساکن واشنگتن، ابتدا باید درکی از خود شهر واشنگتن داشته باشیم.

وی درباره ویژگی‌های شهر واشنگتن گفت: در دوره تحقیق من، از جمعیت چند میلیونی شهر واشنگتن  ۶۰ درصد جمعیت سیاه‌‌پوستان بودند اما تقریبا در طول روز هیچ سیاه‌پوستی در منطقه‌ای که بازارچه یا مجموعه‌ای که سنا و کاخ سفید را در خود جای داده، مشاهده نمی‌شد زیرا اکثریت آن سیاه‌پوستان در مناطق فقیرنشین واشنگتن زندگی می‌کنند و زندگی شبانه پرماجرایی دارند که در اخبار شبانه از درگیری‌های بین خود گَنگ‌ها و یا شلیک پلیس به‌ آن‌ها خبرهایی می‌شنویم.

نفیسی افزود: در زمانه‌ای که من تحقیق میدانی انجام دادم یعنی از سال 2003 تا 2006، طالبان تازه از هم فرو پاشیده بود، حامد کرزَی که خود در آمریکا تحصیل کرده، به افغانستان برگشته بود و از طرفی آمریکا به قصد سرنگونگی صدام حسین به عراق حمله کرده بود و از طرفی نقش عراقی‌های غربت‌نشین در قانع کردن آمریکائیان از اینکه عراق سلاح‌های کشتار جمعی دارد، پررنگ بود.

وی به مقایسه وضعیت جامعه ایران و ایرانیان مقیم آمریکا در این شرایط تاریخی پرداخت و اظهار کرد: در این موقعیت ایران بین افغانستان و اعراب پرس شده بود، بوش پسر حاکم بود و نیروها دنبال بهانه‌ای برای مداخله نظامی داخل ایران بودند و ایرانی‌های مقیم واشنگتن به عنوان یک اپوزیسیون، خود را چلبی‌هایی می‌پنداشتند که می‌توانند در این روند تاثیرگذار باشند.

استادیار دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی در پایان گفت: اگر در این دو دهه اشعار داخل ایران، نوستالژیک و مبتنی بر حسرت از دست رفته و امید بر یک بازگشت قریب‌الوقوع بود، در واشنگتن با جامعه‌ای روبه‌رو بودیم که در آمریکا متولد می‌شد و زبان انگلیسی را بهتر از فارسی صحبت می‌کرد، دغدغه‌های سیاسی جماعت ایرانیان دهه‌های اول انقلاب را نداشت، راحت به ایران سفر می‌کرد و راحت می‌توانست روی سیاست‌هایی که آمریکا در رابطه با ایران اتخاذ می‌کنند تاثیر بگذارد.