اشاعه اطلاعات روان‌شناختی سالمندی به جامعه/ بزودی با پیری جمعیت روبرو خواهیم شد

عضو هیئت علمی دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی از برگزاری همایش سالمندی در ایران طی سال جاری خبر داد و گفت: این همایش به صورت ملی با رویکرد روانی-اجتماعی در 28 آبان‌ماه امسال در دانشگاه علامه طباطبائی برگزار می‌شود.

عبدالله معتمدی، دبیر علمی «همایش سالمندی در ایران» در گفت‌و‌گویی اختصاصی با عطنا درباره سالمندی، اظهار کرد: آمارها نشانگر آن است که در حال حاضر بیش از 9 درصد از جمعیت کشور ما60 ساله‌ و بالاتر است. همچنین رشد جمعیت سالمندی در ایران تقریباً سه برابر رشد جمعیت بوده و در سال‌های اخیر نیز امید به زندگی در ایران بالا رفته است.

وی درباره همین موضوع تصریح کرد: در حالی که امید به زندگی در سال 1355 حدود 55 سال بوده است در حال حاضر امید به زندگی برای زنان 77 و برای مردان حدود 73 گزارش شده است، بنابراین افزایش امید به زندگی، رشد پرشتاب جمعیت سالمندی و تغییر بافت جمعیتی در ایران ایجاب می‌کند که موضوع سالمندی از جهات مختلف مورد بررسی قرار گیرد.

معتمدی افزود: با توجه به اینکه پدیده سالمندی عوارض و پیامدی‌هایی دارد، بنابراین لازم است که در این زمینه قبل از مواجه با آن بررسی های علمی لازم صورت پذیرد. در سال‌های اخیر در ایران دانشکده‌های پزشکی بیش از دانشکده‌های روان‌شناسی به سالمندی پرداخته‌اند و بیشتر رویکردها نسبت به این پدیده رویکردهای پزشکی و پیراپزشکی بوده است، بنابراین تلاش این همایش بر آن است تا پدیده سالمندی را از جنبه روان‌شناختی مورد توجه و بررسی علمی قرار دهد.

عضو هیئت علمی گروه روان‌شناسی بالینی و عمومی دانشگاه علامه طباطبائی اضافه کرد: عدم توجه به بعد روان‌شناختی پدیده سالمندی باعث مشکلات و پیامدی اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی خواهد شد، بنابراین این همایش با رویکرد روانی-اجتماعی تشکیل می‌شود.

معتمدی درباره اقدامات صورت گرفته برای برگزاری این همایش، گفت: سایت همایش سالمندی در ایران به آدرس www.aging.atu.ac.ir راه‌اندازی شده است و در این سایت محورهای همایش، زمان بندی ارسال مقالات (ارسال چکیده و اصل مقالات)، نحوه تنظیم مقالات و کیفیت ارسال آنها مشخص شده است، همچنین دوشنبه 3 اردیبهشت‌ماه امسال نیز اولین جلسه کمیته علمی را با حضور استادانی از دانشگاه‌های بزرگ و برخی از مسئولانی که در حوزه سالمندی در کشور فعال هستند، برگزار کردیم.

دبیر علمی «همایش سالمندی در ایران» اضافه کرد: در این جلسه محورهای سالمندی را مرور کرده و درباره نحوه ارسال مقالات و نحوه داوری بحث و تصمیم‌گیری شد. ضمن‌آنکه مقرر شد همزمان با برگزاری همایش، کارگاه‌های علمی را نیز برای کمک به سالمندان در کنار همایش برگزار کنیم و امیدوارم با همت دوستان دانشگاهی و همه صاحب‌نظران و مسئولان بتوانیم همایش مناسبی را داشته و با این همایش فهم درست‌تری از مسائل سالمندی و نحوه مواجهه با آنها بدست آوریم.

وی با بیان اینکه نگاه ما به سالمندی این‌گونه نیست که فردی که به سالمندی می‌رسد این فرد لزوماً دچار نقص می‌شود، اظهار کرد: با وجود اینکه به لحاظ طبیعی ممکن است در دوره سالمندی افت‌هایی در حواس فرد رخ ‌دهد ولی سالمندی سنی است که فرد در آن به لحاظ عقلانی به پختگی و خبرگی می‌رسد و در واقع فرد جا افتاده شده و به خردمندی می‌رسد و به‌نوعی سالمندی محل رجوع  سایر افراد می‌شود.

معتمدی با اشاره به اینکه بحث دیگر این همایش در خصوص بازنشستگی است، بیان کرد: در برخی نهادها مثل آموزش و پرورش گفته می‌شود که در چند سال آینده تعداد بازنشستگان این نهاد از تعداد شاغلان آن بیشتر خواهد شد یا هم اکنون در برخی استان‌ها مانند استان اصفهان تعداد بازنشستگان آموزش و پرورش بیشتر از افراد شاغل در این دستگاه اجرایی است. ورود به بازنشستگی اگر همراه با آموزش و آمادگی نباشد می‌تواند برای فرد آسیب‌زا باشد، ما می‌توانیم به سازمان‌ها و نهادهای مختلف کمک کنیم تا رضایت‌مندی بازنشستگان از دوره بازنشستگی‌شان افزایش یابد.

وی با بیان اینکه طول عمر بهتر باید همراه با سلامت و احساس رضایت باشد، گفت: احساس رضایت و سلامت در زندگی از طریق سبک زندگی سالم امکان‌پذیر است و با ارائه راهکارهای لازم برای زندگی سالم در این همایش می‌توانیم، اطلاعات عمومی نسبت به سالمندی و اقتضائات آن را به جامعه معرفی کنیم.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی خاطرنشان کرد: در جریان برگزاری همایش در کنار ارائه مقالات برتر، نشست‌های علمی نیز پیش بینی شده است. در این نشست‌ها با حضور متخصصان و مسئولان اجرائی مباحث سالمندی مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت.

وی با بیان اینکه متولی برگزار کننده این همایش دانشگاه علامه طباطبائی است، تصریح کرد: با این حال اگر دانشگاه‌های دیگر با ما همکاری داشته باشند از آنها استقبال می‌کنیم، با معاون‌های پژوهشی بیش از 10 دانشگاه بزرگ در سطح کشور مکاتبه کرده  و از آنها برای همکاری دعوت شده است. همچنین از دستگاههای اجرائی که با سالمندان ارتباط دارند درخواست حمایت و پشتیبانی داریم.

معتمدی افزود: در کشور وزارتخانه‌ها، نهادهای اجرایی و ارگانی‌های متعددی در حوزه سالمندی فعال هستند؛ مثل وزارت کار، شهرداری‌ها، بهزیستی، شورای عالی سالمندی کشور، کانون بازنشستگان دستگاه‌های اجرایی مختلف، کمیته امداد و مورادی از این قبیل و چنانکه این ارگان‌ها با ما همکاری داشته باشند، ما آرم و نشان آن نهادها و موسسه‌ها را در پوسترهای همایش معرفی خواهیم کرد.

معتمدی با اشاره به اینکه دو محور اصلی این همایش رویکردهای روان‌شناختی و رویکردهای اجتماعی است، بیان کرد: در محور روان‌شناختی مواردی مانند؛ کیفیت و سبک زندگی در دوره سالمندی، یادگیری و کارکردهای شناختی در سالمندان، سالمندی موفق و فعال، بهداشت روان و اختلالات روان‌شناختی در دوره سالمندی، رویکردهای مذهبی و معنوی در مداخلات روان‌شناختی سالمندی و در رویکرد اجتماعی مواردی چون برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری‌های اجتماعی در حوزه سالمندی، نقش­های خانوادگی و اجتماعی در دوره سالمندی، الگوهای بومی مراقبت، مراقبان، حمایت‌های اجتماعی و مراکز نگهداری از سالمندان، بازنشستگی، درآمد و استقلال مالی در دوره سالمندی، استارت‌آپ­ها، فناوری و شبکه‌های اجتماعی سالمندان، دیدگاه‌های قالبی، سالمند آزاری، بیوگی و ازدواج مجدد در سالمندان معرفی شده است.

وی با بیان اینکه این همایش چندین هدف را دنبال می‌کند، اظهار کرد: اول اینکه همانطور که گفته شد کشور ما به سمت سن سالمندی حرکت می‌کند، کشورهای دارای بالای 13 درصد سالمند را کشورهای پیر نامیده‌اند هرچند در حال حاضر نسبت سالمندی در ایران به 13 درصد نرسیده است اما اولاً گزارش‌ها حاکی است در برخی نقاط مانند مناطقی از تهران جمعیت سالمند ما بالاتر از 13 درصد است، و ثانیاً سرعت رشد جمعیت سالمندی در ایران بسیار بالا است.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی اضافه کرد: نکته دوم این بوده که اگر قرار است به سالمندان کمکی کنیم تا آنها بتوانند از طول عمر خود لذت ببرند این کمک عمدتاً باید در دوره میان‌سالی باشد، مطالعات مختلف نشان داده است که اگر قرار باشد سالمندان سبک زندگی‌ مناسبی را در پیش گیرند وقتی احتمال آن بیشتر است که این تغییرات حداقل از دوره میانسالی شروع شود. یعنی بهترین زمان این تغییرات در میان‌سالی است، چراکه در دروه سالمندی تغییرعادت‌های زندگی روزمره بسیار سخت است.

معمتدی در پایان گفت: هدف دیگر ارائه مشاوره به افراد سالمند و مسائل آنان و بررسی چگونگی کمک به آنها است، در کنار این موضوعات توجه به مراقبان سالمندان نیز مهم است، زیرا افرادی که از سالمندان نگهداری می‌کنند به دلیل شرایطی که در آن قرار می‌گیرند؛ ممکن است آسیب ببینند.