«گفت‌و‌گو» کلید حل مشکلات است/ آثار علامه طباطبائی را بخوانید

فیلسوف ایرانی در مراسم گرامیداشت هفته پژوهش گفت: عقل مفهوم‌ می‌سازد و اگر کسی عقل فعال و روشن‌بین نداشته باشد، پس از مفهوم‌سازی در مفهومی که ساخته است زندانی می‌شود، علامه طباطبائی نمونه بارز عقل فعال بود. لازمه رسیدن به جهانی بهتر افزایش دانش و پیشرفت علم در کنار هم است.

به گزارش خبرنگار عطنا، آیین گرامیداشت هفته پژوهش با حضور هیئت رئیسه دانشگاه، مهمانان و اعضای هیئت علمی با تقدیر از پژوهشگران برتر چهارشنبه 29 آذر در سالن تربیت بدنی دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد. در بخشی از این مراسم استاد غلامحسین ابراهیمی‌دینانی، فیلسوف ایرانی به سخنرانی پرداخت.

ابراهیمی‌دینانی گفت: دانشگاه محل دانش و دانش به معنای دانایی است، در عربی دانشگاه را «الجامعه» و در انگلیسیUniversity  به معنای «جهان» می‌گویند. حالا این سوال پیش می‌آید که دانایی یعنی چه و چرا دانشگاه را جهان و جامعه می‌دانند؟ هیچ چیز جامع‌تر و فراگیرتر از دانایی نیست؛ امکان اینکه جلوی «دانا» را بگیریم وجود دارد اما امکان اینکه جلوی «دانایی» را بگیریم وجود ندارد.

دانش‌آموخته مدرسه حجتیه قم افزود: در حال حاضر در دنیا جنگ سنت و مدرنیته به وجود آمده است، ظاهر ما مدرن شده اما فکرمان سنتی است، ما باید تلاش کنیم در این جنگ به صلح برسیم، مدرنیته به حوزه‌های علمیه هم رسیده است.

عضو پیوسته فرهنگستان علوم ایران گفت: دانشگاه‌های معتبر دنیا مثل آکسفورد، کمبریج، سوربن و هاروارد که از زمان‌های بسیار دور فعالیت دارند محتوایشان از سنتی به مدرنیته تغییر کرده است. ما نمی‌توانیم منکر اهمیت و ارزش علوم فضانوردی، علوم تجربی نوین، علم فیزیک نوین و دیگر علوم مدرن شویم.

بررسی کننده تمامی آثار و نوشته‌های شیخ شهاب‌الدین سهروردی در ادامه افزود: تجربه گاهی به معنای حس چیزی با حواس شش‌گتنه است و در عمق تجربه به این معناست که عقل طبیعت را استنطاق می‌کند، مشاهده کننده در همه جا عقل است، این عقل گاهی فقط مشاهده می‌کند و گاهی بعد از مشاهده موضع‌‌گیری می‌کند.

استاد بازنشسته گروه فلسفه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران ادامه داد: عقل مفهوم می‌سازد، هرجا لازم باشد عقل فعال، روشن‌بین و کارآمد مفهوم را می‌شکند اما بعضی از عقل‌ها به قدری ناتوان است که مفهومی را می‌سازد و در آن گرفتار می‌شود و نمی‌تواند بیرون بیاید، اگر کسی در زندان ذهن گرفتار شود راه خروج ندارد و بسیاری از مردم زندانی ذهن خود هستند.

استاد ابراهیم‌دینانی یادآور شد: از محسوس تا معقول باید راه رفت، چه علوم طبیعی و چه علوم انسانی؛ علوم انسانی را می‌توانند اسلامی کنند اما علوم طبیعی را خیر، فیزیک مگر غیر اسلامی است که آن را اسلامی کنند.

احیاگر حکمت اشراق و سهروردی گفت: اگر عقل فعال باشد مشکل‌ها را حل می‌کند و در جنگ بین سنت و مدرنیته جامعه به تکامل می‌رسد، جامعه همیشه بوده است و حالا باید محتوایش تغییر کند؛ ایران قبل از اسلام دانشگاه جندی شاپور را داشت و بعد از اسلام دانشگاه نظامیه که شعبه اصلی‌اش در بغداد بود و در جاهای مختلف شعبه داشت؛ سعدی همانطور که در شعرش گفته است دانش‌آموخته دانشگاه نظامیه است.

این شاگرد علامه طباطبایی گفت: علامه طباطبائی بزرگمردی آزاداندیش بود، آثار علامه طباطبائی را بخوانید چرا که عقل او فعال بود؛ علامه طباطبائی در سه شهر سنتی زندگی کرده بود، در تبریز به دنیا آمد، در نجف درس خواند و در قم زندگی کرد اما با این حال آزاد می‌اندیشید.

استاد ابراهیمی‌دینانی در پایان اظهار کرد: علم خوب است اما ما باید به تقویت دانش بپردازیم و دانایی را ترویج دهیم، اگر پیشرفت علمی را با دانایی توام کنیم، عالم به بهشت تبدیل می‌شود، جنگ‌ها از بین می‌رود، باید گفت‌و‍‌گو کنیم، توصیه می‌کنم کتاب «نصیرالدین طوسی؛ فیلسوف گفت‌وگو» را مطالعه کنید، این فیلسوف بزرگ مسلمان بسیار اهل گفت‌و‌گو بود. در گفت‌و‌گو باید هم بگوییم و هم خوب گوش دهیم.