مراسم اختتامیه همایش «نگرش علمی و کاربردی به عفاف و حجاب» برگزار شد

همایش ملی نگرش علمی و کاربردی به عفاف و حجاب در دانشگاه الزهرا برگزار شد و طی آن مطرح  شد که مسئله حجاب مسئله سیاسی فرهنگ ما است و الزام به حجاب راه‌حل بی‌حجابی نیست.

به گزارش خبرنگار عطنا، همایش نگرش علمی و کاربردی به عفاف و حجاب در دو روز هفتم و هشتم آذر ماه در مرکز همایش‌های بین المللی دانشگاه الزهرا برگزار شد.

در روز نخست این همایش شرکت‌کنندگان به ارائه مقاله‌هایی در کمیته های ارتباطات و رسانه‌ها، الهیات و مبانی معرفتی، بهداشت و سلامت و هنر و ادبیات پرداختند و در روز دوم و پایانی این همایش کمیته‌های جامعه‌شناسی، برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری، حقوق و روانشناسی و علوم تربیتی در مورد مسائل مربوط به حوزه عفاف و حجاب  بحث و تبادل نظر کردند. در پایان این نشست‌ها مراسم اختتامیه این همایش برگزار شد.

حجت‌السلام‌والمسلمین مهدی خان بیگی،رئیس نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه الزهرا در ابتدای اختتامیه این همایش، در رابطه با موضوع عفاف و حجاب گفت: دو ویژگی استدلالی و عقلی بودن و نوع برخورد با زنان باعث شده است که این موضوع در دین ما موقعیت ویژه‌ای داشته باشد. اما اینکه حجاب و شرایط پیشرفت آن رضایت بخش نیست باید آسیب‌شناسی شود. به اعتقاد من این پدیده با دستگاه مربوط به خودش ارائه نمی‌شود و  این یکی از آسیب‌های موجود در موردعفاف و حجاب است.

وی با اشاره به مکتب اخلاق جنسی به عنوان دستگاه عفاف و حجاب بیان کرد: عفاف و حجاب از قطعات این مکتب هستند و باید گفت وظیفه اخلاق جنسی بیان این موضوع است که با میل جنسی چگونه برخورد صحیح و استاندارد کنید.

وی افزود: دو رکن کنترل و ارضای صحیح محور این مکتب و بیان کننده این موضوع است که میل جنسی را نه می‌توان کاملا کنترل و محدود کرد و نه آزادش گذاشت. همچنین در مورد ارضای صحیح، پیشنهاد مکتب ما «ازدواج» است. البته دو دستور پوشش و نگاه کردن هم در مورد کنترل وجود دارد که باید به آنها توجه کرد.

به عقیده حجت السلام خان بیگی سنگینی احکام پوشش برای بانوان به علت میل به دیده شدن در آنها است و آقایان نیز به دلیل داشتن میل به دیدن دارای احکامی قوی‌تر از بانوان در این زمینه هستند و این مکتب و دستگاه فکری سعی دارد امیال را کنترل و مدیریت کند. بنابراین اگر آنها را در قالب دستگاه بررسی نکنیم با مشکل مواجه خواهیم شد.

وی اساس وجود خانواده را تحقق صحیح اخلاق جنسی دانست و بیان کرد: خانواده سالم باید جامعه سالم بسازد و برای تحقق این جامعه نگاه اصلی به بنیان خانواده است. بنابراین کارایی، آرامش و سعادت جامعه نیز به اخلاق جنسی صحیح  وابسته است. البته این موضوع تنها  به حجاب و پوشش مربوط نیست بلکه به کل دستگاه بستگی دارد و عفاف و پوشش یک قسمت مهم آن است.

تشکیل انجمن علمی عفاف و حجاب

در ادامه این مراسم دکتر فتحیه فتاحی‌زاده، دبیر علمی و عضو شورای سیاست‌گذاری همایش و عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا به ارائه نکاتی در خصوص این همایش و نتایج آن پرداخت.

فتاحی‌زاده اظهار کرد: به دلیل اینکه قصد داریم انجمن علمی اساتید با موضوع عفاف و حجاب شکل بگیرد و همچنین در آینده همایش عفاف و حجاب در سطج بین‌المللی برگزار شود، به مشارکت همه اساتید و دانشجویان نیاز داریم. بنابراین برای اصلاح روند در آینده خواهان شنیدن نقطه نظرات، انتقادات و پیشنهادهای  شرکت کنندگان در این همایش هستیم.

وی در ادامه گفت:  برنامه ما در شورای سیاست‌گذاری این بوده است که به چالش‌ها و شبهات مرتبط با موضوع در عرصه‌های علمی مختلف پرداخته و بحث و تبادل نظر کنیم.

وی افزود: شاید این شبهه ایجاد شده است که در برخی از نشست‌ها تقریبا با یک جهت  و یک تفکر خاص  موضوعات بررسی شده اند اما هدف ما استفاده از تمامی نگاه‌ها و اندیشه‌ها بوده است هرچند  این موضوع کاملا محقق نشد. امیدوارم که به لحاظ بلوغ فکری و فرهنگی  به جایگاهی برسیم که اندیشه های مختلف مجال طرح نظرات و دیدگاه‌های خود را داشته باشند.

فتاحی‌زاده همچنین در مورد سیستم داوری مقالات در همایش گفت: مقالات بدون نام برای دبیر کمیته ارسال شدند. و دبیر بدون اطلاع از  نویسنده آن را برای داوران خود ارسال کردند. و باید این نکته را بیان کرد که مبنای انتخاب برگزیدگان دارا بودن ساختار علمی و مقبولیت آن به لحاظ گویای یک مسئله علمی بودن،  است.

ارتباط عفیفانه، دستاورد همایش

همچنین، دکتر سیدمجید امامی، استاد دانشگاه امام صادق و دبیر کمیته ارتباطات و رسانه به بیان جمع‌بندی از این همایش پرداخت و توضیحاتی را در خصوص این کمیته ارائه داد.

وی در ابتدا بحث ارتباط عفیفانه در زیست و فضای مجازی را از آورده‌های این همایش قلمداد و تصریح کرد: باید خیلی جدی به این موضوع فکر کنیم که فضای مجازی فضای زندگی است و مجازی بودن به معنای غیر واقعی بودن نیست. در این فضا  کسانی از عدم زیست عفیفانه بیشتر آسیب می‌بینند که سواد مجازی و اطلاعات‌شان در خصوص آن پایین است و سطحی کمی ازسرمایه اجتماعی یا اعتماد به نفس در آنها وجود داشته باشد.

امامی به تحقیق خود در این زمینه اشاره کرد و گفت: به میزانی که سطح اعتماد به نفس دخترها پایین باشد سریع‌تر با انفعال نسبت به تغییرات پیرامونشان برخورد می‌کنند. به همین دلیل دخترانی که از شهرستان به تهران آمده‌اند، در ترم‌های اول تحصیل خود با سرعت بیشتری تغییر پوشش می‌دهد. در صورتی که به لحاظ خانواده، اعتقادات، علایق و ارزش‌های آنها چنین اتفاقی نباید می‌افتاد.

به عقیده امامی شرایط نسبتا پایین‌تر دختران شهرستانی یکی از دلایل این موضوع است، زیرا در چنین شرایط تخریبی تنها فناوری نرمی که دختران شهرستانی برای افزایش اعتماد به نفس خود دارند، احساس می‌کند که تغییرات پوششی است. بنابراین کسانی که دارای سطح پایینی از سواد مجازی و اعتماد به نفس هستند از فضای مجازی به شدت آسیب می‌پذیرند.

وی با بیان اینکه عفاف مسئله ما است به ذکر این موضوع پرداخت که در موردمسئله عفاف و تلویزیون باید به جای نگاه های صوری به سمت فقه و هنجارهای موقعیت گرا حرکت کنیم. یعنی موقعیت نقش وطرحی که از یک خانم یا آقا در صحنه و در نمایش هست عفیفانه باشد.

به عقیده این استاد دانشگاه اتفاقات و  مصرف رسانه‌ای تنها عامل یا عامل اصلی وضعیت بدحجابی در جامعه نیست.هر چند بین آنها رابطه وجود دارد اما نمی‌توان نرخ همبستگی بالای را برای آن در نظر گرفت. بلکه آنچه که به نظرمی‌رسدجامعه دانشگاهی وسیاسی  از آن غافل است، نارسایی جدی جنسی در جامعه است که باید بدون تعارف به آن فکر کرد و در نظر داشت که مسئله حجاب مسئله سیاسی فرهنگ ما است.

وی در پایان به بیان این موضوع پرداخت که  راه حل مسئله بدحجابی، الزام نیست که برخی از همکاران دانشگاهی آن را مطرح می‌کنند. در شرایط موجود به دلیل نابه‌سامانی جنسی که در جامعه داریم، الزام حجاب در مجامع عمومی وضعیت را حتما خراب‌تر می‌کند. اما با صرف وقت و انرژی و پیگیری راه‌حل‌های مناسب می‌توان گام‌های مثبتی در حوزه عفاف و  حجاب برداشت.

حجاب مصداق بیرونی عفاف

دکتر نیره قوی، استاد دانشگاه تهران و عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی و همچنین دبیر کمیته حقوق در این همایش، ضمن تشکر از مسئولان دانشگاه الزهراجمع‌بندی خود را از این همایش بیان و در پایان سخنان خود پیشنهاداتی رابرای ترویج عفاف و پوشش ارائه کرد.

قوی گفت: نزدیک به 80 مقاله به کمیته حقوق ارسال شد که در چند محور و از زاویه‌های مختلف موضوع بررسی شده‌بود و تلاشمان بر این بود که مقالات با انصاف علمی برای ارائه در پنل مربوط به این کمیته برگزیده شوند.

وی افزود: از آنجایی که این هماش علمی_کاربردی بود ما خواهان وجود یک تضارب آراء که جز واجبات و ملزومات اصلی است، بودیم و سعی کردیم در کمیته حقوق این کار را انجام دهیم.

قوی معتقد است که منظور از قانون یا ضابطه‌مند شدن موضوعات از جمله موضوع عفاف در جمهوری اسلامی نگاه عامرانه و قهری که تبعات و پیامدهای منفی در پی دارد، نیست. بلکه باید تعادل را در سیستم یا در نظام برقرار کرد و اگر ازهمه ظرفیت‍‌های اعتقادی، فرهنگی و حقوقی خود استفاده بکنیم آن‌گاه تعادل برقرار می‌شود.

 وی در ادامه با بیان اینکه منظور از عفاف حجاب نیست، خاطرنشان کرد: حجاب مصداق بیرونی و یک جلوه‌ از عفاف است. باید گفت عفاف مقوله‌ای متعلق به انسان و شامل زن و مرد است. اما متاسفانه در بحث حجاب نوک تیز پیکان به سمت بانوان است. بنابراین به گفته شهید مطهری بهتر است به جای حجاب از واژه‌ی پوشش که هر دو جنس را دربرمی‌گیرد،  استفاده کنیم.

 قوی در پایان به ارائه چند پیشنهاد در رابطه با ترویج عفاف و پوشش پرداخت و گفت: یکی از پیشنهادات ما تاسیس دبیرخانه‌ دائمی با عنوان عفاف و پوشش در دانشگاه الزهرا است که این دبیرخانه با دانشگاه‌های مختلف، وزارت علوم، مراکز علمی و کاربردی و خصوصا آموزش و پرورش  ارتباط برقرارکند و دیگر تشکیل انجمن علمی  عفاف در دو سطح دانشجویان و اساتید است که این انجمن در آینده  منجر به انتشار نشریه علمی پژوهشی شود.

وی افزود: آخرین نکته در این زمینه هم این است که دانشگاه الزهرا برای پیاده سازی قوانین با زبان فرهنگی پیشقدم شود. یعنی در واقع بتواند با زبان فرهنگی و  با ارائه طراحی های مختلف قوانین را پیاده کند.

حجاب و عفاف یکی از شاخه‌های سیاست فرهنگی است

در ادامه دکتر یاسر ملکی، دبیر کمیته برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری تعداد مقالات ارائه شده به این کمیته را 46 عنوان مقاله بیان کرد و گفت: از این میان چهارده مقاله ناظر بر سیاست‌های ترویجی حجاب و عفاف بود. همچنین حدود 9 مورد با رویکرد آسیب‌شناسانه و انتقادی به این مسئله پراختند. در این بخش برخی از مقالات بازار محصولات حجاب در ایران، برخی راهکارها و راه حل‌ها و تعدادی دیگر عملکرد دستگاه‌های اجرایی به خصوص آموزش و پرورش را به نقد کشیده بودند. همچنین، مقالاتی نیز جنبه آینده‌نگارانه داشتند.

ملکی سیاست حجاب و عفاف را یکی از شاخه‌های سیاست فرهنگی دانست و اظهار کرد: سیاست فرهنگی یعنی  مجموعه اقدامات نسبتا ثابت و هدفمندی  که یک مسئله و دغدغه را به طور مداوم پیگیری می‌کند.  ذکر این نکته ضروری است که سیاست‌گذاری در حوزه فرهنگ به دلیل سیال بودن آن با ظرافت و پیچدگی همراه است.

وی در این زمینه افزود: وجه تمایز بخش برنامه ریزی و سیاست‌گذاری از سایر بخش‌های این همایش این بود که خروجی همایش به عنوان ورودی این بخش در نظر گرفته می‌شود، بنابراین به اندازه‌ای که توصیف‌ها همه جانبه و عمیق باشد به طور طبیعی تجویزهای مبتنی بر آن توصیف‌ها عالمانه خواهد بود.

در این مراسم ازشورای علمی و سیاست گذاری همایش، فعالین عرصه عفاف و حجاب، دبیران و برگزیدگان اول تا سوم هر بخش، محورهای شایسته تقدیر و برگزیدگان طرح‌ها و ایده‌ها تقدیر و به رسم یادبود لوح و هدایایی به آنها اهدا شد.

 همچنین در بخش پایانی مراسم اختتامیه همایش ملی نگرش علمی و کاربردی به عفاف و حجاب نه نفر از حاضرین برای  سفر زیارتی مشهد مقدس به قید قرعه انتخاب شدند.