مهمترین مسئله امروز ما در فهم متون دینی، جهل مقدس است

رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در افتتاحیه نهمین دور گفتگوهای دینی با بیان اینکه خشونت علیه انسانها، خشونت علیه خداوند است، گفت: مهمترین مسئله امروز ما در فهم متون دینی، جهل مقدس است.

به گزارش عطنا به نقل از مهر، ابوذر ابراهیمی‌ترکمان رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی امروز صبح در افتتاحیه نهمین دور گفتگوی دینی مرکز گفتگوی ادیان و تمدن های سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با شورای جهانی کلیساها گفت: ما امروز آغاز نهمین دور گفت‌وگوی اسلام و مسیحیت را در حالی پی می‌گیریم، که ما در بیست سال گذشته هشت دور گفت‌گو داشته‌ایم که با حضور عالمان و اندیشمندان برگزار شده است.

وی در ادامه افزود: شورای کلیساها در ۶۹ سال پیش یعنی سال ۱۹۴۸ پایه گذاری شد و اکنون ۳۴۹ کلیسا در بیش از ۱۱۰ کشور عضو این شورا هستند. ما مفتخریم که به گفت‌وگو با این شورا می‌پردازیم. سخن اصلی من این است که چون پس از پیامبران فهم متون امکان تفاسیر متعدد داشت، اندک اندک علومی حول متون مقدس به وجود آمد. به همین شکل اصحاب ادبیات بر ساختار لفظی متون اندیشیدند تا بفهمند الفاظ حامل چه معانی هستند و اهل فقه و حقوق نیز به این متون پرداختند که حکمی برای متکلفین پیدا کنند و هر مکتبی به دنبال استخراج دلیل بود تا دیگری را کافر بداند.

رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی گفت: این اتفاق باعث شد که هر گروه برای اثبات حقانیت خود به دنبال استخراج از متون باشد و به همین دلیل دیگری را کافر و خود را محق جلوه دهد. بعد ها گروه هایی پدیدار شدند که حصار این الفاظ را کمتر مورد توجه قرار دادند تا بتوانند به مفاهیم متون مقدس دست بیابند و در لفظ و حروف متوقف نشوند. در واقع به دنبال این بودند که در پشت این الفاظ به نور وحی دست بیابند.

ترکمان یادآور شد: برای مثال نگاه یک باغبان، متخصص گیاهان دارویی و گلاب‌گیر به یک گل نگاه عینی است، اما نگاه شاعر ظاهری نیست، بلکه فهمی از گل دارد که بر مبنای آن شعری می‌گوید. برخی نگاه‌ها به متن مقدس تنها متوقف به الفاظ نیست و نمی‌خواهند از ظاهر به باطن متون راه بیابند. مانند حافظ که می گوید گل عزیز است غنیمت شمریدش صحبت. نگاه به متون مقدس هم دقیقا اینگونه بوده است؛ یعنی بعضی نگاه ها نگاه های عینی بوده است و نگاه ذهنی نبوده است و بعدها نگاه هایی پیدا شده است که تلاش کرده اند که از ظاهر متون به باطن آنها راه بیابند.

وی  تصریح کرد: بخشی از فهم ما از متون مقدس به فهم ما از حقیقت هستی بستگی دارد، نقش عقل و خرد که مورد تاکید ادیان است، اینجا ظاهر می‌شود که با استخراج از قواعد حاکم از شریعت، مثل قاعده عدالت و کرامت انسانی، فهم از متون را به سمتی صلح‌آمیز سوق دهد که صاحب شریعت آن را اراده کرده است. در واقع باید از متون مقدس عکس نگرفت بلکه باید فیلم گرفت. یعنی از لحظه انگیزش نزول این متون تا لحظه ای که به دست ما رسیده است را در نظر گرفت.

رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی افزود: ما در اسلام داریم که هر چه عقل  به آن حکم کند شرع هم حکم می کند و هر چه شرع حکم کند، عقل حکم خواهد داد. اما متاسفانه امروزه خشونت در اطراف ما اتفاق می‌افتد. در واقع قتل یک انسان خشونت علیه خداوند است. خدا به انسان وجود داده و تعیین کرده است که چه زمانی می‌توانید آن را بگیرید، اما خشونت‌گرایان به تشخیص خود جان انسان را می‌گیرند و این خشونت علیه خداوند است. حقیقت یکی بیش نیست، اما درک ما از حقایق خیالی فراوان است.

وی ادامه داد: غزالی در دهه آخر عمرش تجدید نظر کرد و گفت باید خدا را به جای اینکه خائفانه بپرستیم، باید محبانه بپرستیم. غزالی می گوید برای اینکه یک انسان غافل را هشیار  کنیم  دلیل نیاز نداریم، بلکه به علت نیاز داریم یا به تعبیری باید به او تلنگری  زد تا از خواب بلند شود. عطار داستان پادشاهی را نقل می‌کند که خواب رفته بود و رنج می‌برد و آرزو می‌کرد که ای کاش پادشاه بودم.

ابراهیمی با بیان اینکه امروز مهمترین مسئله در فهم متون مقدس و بعد از آن عمل به آنچه توصیه کرده اند غفلت است، گفت: به تعبیر استاد محقق داماد مهمترین مسئله جهل مقدس است و این جهل مقدس ریشه‌های خود را به دین وصل می‌کند در حالی که دین با چنین جهلی مخالف است.