چرخه بسته تروریسم؛ نتیجه حضور قدرت‌های بزرگ در منطقه است

حمید حکیم، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، با اشاره به برگزاری همایش پیش نویس کنوانسیون جامع مبارزه با تروریسم اظهار کرد: اگر خواهان ریشه‌کن شدن تروریسم به‌صورت مؤثر هستیم، باید اقدامات ما نیز در سطحی فراملی و بین‌المللی انجام گیرد. این مهم نیازمند همکاری‌های سازنده، مفید، هماهنگ و هم‌افزا در عرصه بین‌الملل است.

وی با تأکید بر اینکه نمی‌توان هر کشور را به‌صورت مستقل درگیر مقابله با تروریسم دانست، تصریح کرد: کشورها نمی‌توانند بدون هماهنگی و همکاری با یکدیگر به نتیجه مطلوبی در مبارزه با تروریسم برسند؛ به‌ویژه در عرصه‌های فراملی این ضرورت بیش از پیش احساس می‌شود.

وحدت گروه‌های تروریستی بیش از وحدت دولت‌هاست

این استاد دانشگاه با اشاره به نبود انسجام میان دولت‌ها گفت: بعضاً به نظر می‌رسد وحدت بین گروه‌های تروریستی بیشتر از وحدت بین دولت‌هاست. تا زمانی که این انسجام و همکاری میان دولت‌ها شکل نگیرد، نمی‌توان با تروریسم فراملی مقابله مؤثری داشت.

وی با اشاره به دلایل نبود وحدت میان دولت‌ها افزود: این عدم وحدت ناشی از تعارضات منافع، تفاوت‌های فرهنگی و رقابت‌های سیاسی است که در نهایت موجب می‌شود کشورها منافع ملی خود را بر منافع جمعی ترجیح دهند و همین امر مانعی برای تحقق همکاری مؤثر در مبارزه با تروریسم است.

نظریه بازی‌ها و راهکار همکاری مؤثر

حکیم با اشاره به استفاده از نظریه بازی‌ها در تحلیل خود گفت: از نظریه شکار گوزن ژان ژاک روسو برای توضیح مدل همکاری بین دولت‌ها استفاده کردم. اگر کشورها خواهان حداکثر منفعت در مبارزه با تروریسم هستند، باید به دنبال همکاری مؤثر باشند؛ یعنی راهبرد غالب آن‌ها باید بر مبنای همکاری متقابل شکل بگیرد.

وی با بیان اینکه دستیابی به نتایج حداکثری نیازمند الزامات مشخصی است، اظهار کرد: نخست، دولت‌ها باید این رویکرد را به‌عنوان راهبرد مشترک خود بپذیرند. دوم، باید اقدامات عملی در این زمینه صورت گیرد؛ از جمله تأسیس نهادهای اجرایی و نظارتی برای مبارزه با تروریسم و تدوین تعریفی مشترک از تروریسم که در آن منافع دولت‌ها به حداقل تعارض برسد.

وی افزود: وقتی منافع دولت‌ها در تعریف تروریسم وارد شود، قطعاً تضادهایی شکل می‌گیرد. اما اگر منافع جمعی بر منافع ملی غلبه کند، می‌توان به نتایج مطلوب رسید؛ نتایجی که در آن منافع فردی نیز ذیل منافع جمعی محقق خواهد شد.

سوءاستفاده گروه‌های تروریستی از بستر مذهبی

این پژوهشگر با اشاره به زمینه‌های فعالیت گروه‌های تروریستی گفت: بسیاری از گروه‌های تروریستی در منطقه، از بستر مذهبی سوءاستفاده می‌کنند. آن‌ها به‌دنبال مستمسکی هستند تا برای اقدامات و حتی موجودیت خود توجیهی ارائه دهند و متأسفانه، بسترهای مذهبی بهترین ابزار برای این هدف بوده است.

وی تأکید کرد: دیدگاه این گروه‌ها افراطی و ناصحیح است. آن‌ها با برداشت‌های افراط‌گرایانه از مذهب، اقدام به فعالیت‌هایی می‌کنند که نه تنها خاورمیانه، بلکه مناطق مختلف جهان را درگیر کرده است.

نقش قدرت‌های فرامنطقه‌ای در بی‌ثبات‌سازی خاورمیانه

این استاد دانشگاه با انتقاد از نقش قدرت‌های خارجی در گسترش تروریسم، عنوان کرد: در بسیاری از مناطق، به‌ویژه خاورمیانه، دخالت قدرت‌های فرامنطقه‌ای بیشتر از دیگر مناطق است. آن‌ها از تروریسم به‌عنوان ابزاری برای تأمین منافع خود استفاده می‌کنند.

وی یادآور شد: همه ما به‌خاطر داریم که در سال‌های اخیر، حتی مقامات آمریکایی و اروپایی یکدیگر را متهم به ایجاد داعش کردند. این بدان معناست که بازیگران فرامنطقه‌ای در پشت پرده این تحولات قرار دارند؛ به‌ویژه در مناطقی مانند خاورمیانه که از لحاظ ژئوپلیتیک و منابع انرژی برای آن‌ها اهمیت فراوانی دارد.

تروریسم ابزاری برای منافع؛ چرایی استانداردهای دوگانه

حکیم در پایان گفت: زمانی که نگاه ابزاری به تروریسم وجود داشته باشد، طبیعی است که شاهد تعریف استانداردهای دوگانه نیز باشیم. در واقع، بی‌ثباتی، تنش، و حضور قدرت‌های بزرگ در منطقه، یک چرخه بسته ایجاد کرده است که این چرخه خود موجب تداوم تروریسم می‌شود.

عطنا را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید:

روبیکا                         روبینو

بله             ایتا