ترجمه‌ای نو برای رسانه‌های نو

عطنا - کتاب «نظریه‌های رسانه‌های جدید» با نگاهی تازه به دنیای دیجیتال پرداخته و به‌نوعی نقشه‌راهی برای کاوش در انقلاب‌های ارتباطی عصر دیجیتال محسوب می‌شود. از تأثیر فناوری بر شیوه‌های بیان در مطبوعات گرفته تا رویکرد‌های انتقادی بر فضای مجازی و هوش مصنوعی که از مهم‌ترین محور‌های آن است. این کتاب در سال ۲۰۲۳ منتشر و توسط دکتر علی اصغر کیا، رییس دانشکده‌ی علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی در سال ۲۰۲۴ ترجمه شد. به این مناسبت در ادامه گفت‌وگوی کوتاهی را با مترجم کتاب در مورد روند ترجمه و چالش‌های موجود داشتیم.

• چه موردی باعث شد که این کتاب را ترجمه کنید؟ آیا با نویسنده آن از قبل گفت‌گویی داشتید؟

⁃ بله، در سال ۲۰۲۱ به دانشگاه ابن خلدون رفتم. این دانشگاه بیش از ۲۲۰۰۰ دانشجو دارد. در فضای دانشگاه و محوطه آن با نویسنده آشنا شدم؛ او کتاب «رسانه‌های جدید» یا New Media- که به عنوان کتاب درسی بوده است- را به من معرفی کرد. به ترتیب فصل اول آن فرآیند ارتباط، رویکرد‌های اصلی بر جریان ارتباطات، رویکرد‌های انتقادی بر فضای مجازی، هوش مصنوعی و وب معنایی است که از مهم‌ترین محور‌های آن محسوب می‌شود.

• برای ترجمه این کتاب با چه چالش‌هایی روبه‌رو شدید؟

⁃ در واقع با چالش خاصی روبه‌رو نشدیم، فقط برای پیدا کردن معادل فارسی برخی کلمات چالش‌هایی وجود داشت.

• با توجه به اینکه محتوای کتاب در مورد انقلاب ارتباطات، نظریه‌های کلاسیک، جنبش‌های آنلاین و از این قبیل موضوعات است، این کتاب را بیشتر به چه کسانی پیشنهاد می‌کنید؟

⁃ برای دانشجویان و محققان حوزه‌ی ارتباطات، روزنامه نگاری، روابط عمومی، مطالعات ارتباطی و حتی مدیریت رسانه که درس نظریه‌های ارتباطات را مطالعه می‌کنند، می‌تواند مناسب باشد؛ چرا که در کنار آن با نظریه‌های رسانه‌های جدید و تاثیرات مثبت و منفی آن آشنا می‌شوند.

• با توجه به اینکه حدود ۲۳ کتاب ترجمه شده در رزومه شما دیده می‌شود، توضیح دهید که این کتاب‌ها چه تاثیری بر تدریس شما در کلاس‌های درسی داشته است؟

⁃ به عنوان مثال من کتاب «فراسوی رسانه‌های نوین» را ترجمه کردم که قبل از کرونا در سال ۱۳۹۷ به عنوان منبع درسی به دانشجویان معرفی کردم. به خاطر دارم که آن زمان دانشجویان با اشتیاق هر بخش از کتاب را خلاصه می‌کردند و توضیح می‌دادند. در کل محتوای کتاب برایشان جذابیت زیادی داشت؛ پس می‌توان گفت تا حدودی موثر بوده است.

• از بین کتاب‌هایی که ترجمه کرده‌اید یا خوانده‌اید، چه کتاب‌هایی باعث شده تا تحت تاثیر مطالب آن قرار بگیرید؟

⁃ یکی از کتاب‌هایی که من ترجمه نکردم، ولی خوانده بودم، رمان «مغازه خودکشی» است که در ایران به نودمین چاپ رسیده است. برایم جالب بود که بدانم هدف مترجم از ترجمه این کتاب چه بوده. کتاب «همه دروغ می‌گویند» هم از جمله کتاب‌هایی است که به خوبی ترجمه شده است. هر چه ما بیشتر بخوانیم، بیشتر با فضا‌های جدید آشنا می‌شویم.

• آیا تا به حال به ذهنتان رسیده تا با نویسند‌گان کتاب‌هایی که ترجمه کرده‌اید جلسه یا گفت‌گویی داشته باشید؟

⁃ بله البته، ما قبل از شروع ترجمه به نویسندگان ایمیل می‌زنیم. به عنوان مثال من با نویسنده‌ی کتاب «فراسوی رسانه‌های نوین» در یک سمینار آشنا شدم که کتاب را هم از ایشان هدیه گرفتم. البته مواردی هم وجود داشت که ایمیل زدیم، اما نتیجه نگرفتیم. در کل طی سه سال اخیر فضای دیجیتال، کتابخانه‌ی مجازی تقویت شد تا ما از منابع جدیدتر استفاده کنیم.

• در آخر شما در مورد دانشجویانی که می‌خواهند در حوزه‌ی ترجمه فعالیت کنند چه پیشنهادی دارید؟

⁃ بنظر من در ابتدا باید حوزه خود را مشخص و به صورت تخصصی کار کنند؛ به عنوان مثال در حوزه‌های مختلف رادیو، تلویزیون و سینما. شاید حدود ۱۰ درصد از دانشجویان مقطع ارشد و دکتری مسلط به زبان انگلیسی هستند. در کل نه تنها در دانشکده‌ی خودمان بلکه دانشجو از دانشکده‌های دیگر هم داشتیم که در رشته‌های علوم سیاسی، حقوق یا حتی روانشناسی تحصیل کرده‌اند و همچنان علاقه‌مند به حوزه‌ی ترجمه هستند. من می‌توانم احسان بخشنده را مثال بزنم که دانشجوی ما بود و اکنون مترجم رسمی رئیس جمهور در وزارت خارجه است. در کل می‌خواهم بگویم برخی از افراد انگیزه‌ی کافی را برای انجام این کار دارند؛ ما در هر صورت از آن‌ها حمایت می‌کنیم.

عطنا را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید:

روبیکا                         روبینو

بله             ایتا