انگیزه سرقت ادبی با انجام اقدامات آموزشی کاهش می‌یابد

 عضو هیئت علمی دانشگاه علامه‌طباطبائی گفت: با اقدامات آموزشی و اصلاحی، زمینه‌ و انگیزه‌های انجام سرقت علمی و ادبی در جامعه کاهش پیدا می‌کند.

به گزارش عطنا به نقل از ایسنا به نقل از روابط عمومی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، کارگاه «مهارت‌های نگارش کتاب و راهکارهای کاهش سرقت علمی» ۱۴ اردیبهشت‌ماه در محل هم‌اندیشی سرای اهل قلم نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.

مهدی‌ علیپور حافظی، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه‌طباطبائی در این نشست، با اشاره بر لزوم آشنایی نویسندگان و محققان با مهارت‌های نگارش کتاب، تاکید کرد: آشنایی با مثلث طلایی در نگارش کتاب، به تولید اثری با نفوذ بالا در مخاطب منجر خواهد شد.

او با بیان این‌که از منظر نگارش، ضلع اول این مثلث هدف یا همان پیامی است که نویسنده درصدد انتقال آن به مخاطب است، ادامه داد: بعضی اوقات نویسنده، مطلب و محتوایی خارج از محدودی نیاز مخاطب ارائه می‌کند که در نتیجه مخاطب نمی‌تواند با متن ارتباط برقرار کند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی درباره ضلع دوم یا همان مخاطبان پیام کتاب، گفت: نبود شناخت کافی از جامعه‌ هدف و سلایق مخاطبان باعث می‌شود نویسنده نتواند از ابزارهای موثر برای انتقال محتوا به خوانندگان استفاده کند.

او در ادامه درباره ضلع سوم یا کانال انتقال پیام، اظهار کرد: این ضلع، همان ویژگی‌های خاص کتاب به‌عنوان یک رسانه قوی بین نسلی است که قدرت اعتباربخشی زیادی به نویسنده دارد.

علیپور حافظی یادآوری کرد: در تدوین یک کتاب موفق، توجه به موضوع متناسب با حوزه مورد علاقه‌ مخاطب از اهمیت برخوردار است. موضوع باید متناسب با شرایط و مقطع زمانی انتخاب شود و از نظر محتوا به‌گونه‌ای باشد که دانش موجود را یک گام به پیش ببرد و از ارائه‌ مطالب تکراری و قدیمی خودداری شود.

او درباره نحوه ارائه مطالب نیز گفت: باید انسجام لازم بین ایده‌ مطالب، فهرست و منابع بخوبی رعایت شود و از گنجاندن مطالبی که به موضوع مربوط نیست یا در جای صحیح قرار ندارد پرهیز شود.

این استادیار دانشگاه علامه طباطبائی بخش دیگر سخنان خود را به موضوع سرقت علمی و ادبی اختصاص داد و گفت: اکثر موارد گزارش‌شده از سرقت علمی و ادبی جنبه‌ غیرعمدی داشته و ناشی از عدم رعایت نکات ظریفی است که سعی می‌شود در این کارگاه به‌طور اختصار به آن اشاره شود.

او ادامه داد: از همان ابتدا که نویسنده با مراجعه به کتابخانه‌های تخصصی اقدام به مطالعه‌ مطالب مرتبط با موضوع کتاب خود در سایر منابع می‌کند، باید اقدام به یادداشت‌برداری دقیق کند، به‌ نحوی که نام منبع، نویسنده‌، سال انتشار و صفحه مربوط را در برگه‌ فیش، یادداشت کند و در زمان تدوین کتاب جهت ذکر مرجع و منبع مطالب از فرمت‌های استاندارد بهره بگیرد و حتما مطالبی که نقل قول مستقیم می‌شود از گیومه و یا تغییر فونت و چیدمان صفحه جهت متمایز کردن استفاده کند.

علیپور حافظی اظهار کرد: از جمله مصادیق سرقت علمی، استفاده از محتوای مطالب دیگران با تغییر شکل ظاهری متن و بدون ذکر صاحب اصلی اثر و یا ترجمه یا تلخیص بدون کسب اجازه و ذکر منبع و عدم توجه به جنبه مادی آثار است.

علیپور حافظی افزود: انتشار یک اثر در دو محل، بدون کسب و طی مراحل کپی‌رایت و یا ارایه یک کتاب در یک محل به زبان اصلی و در محل دیگر به‌صورت ترجمه و بدون ذکر کامل مطلب که قبلا در فلان انتشارات به زبان فلان منتشر شده، نمونه‌ دیگری از سرقت ادبی است.