آنچه از پردیس خودگردان لازم است بدانید

پردیس تحصیلات تکمیلی دانشگاه علامه طباطبائی به عنوان یک نهاد منحصر به فرد آموزشی از آغاز تأسیس، مسیری مستقل به سوی کسب برتری علمی در پیش گرفته است. این پردیس به درستی به عنوان دانشگاهی قابل دسترس برای همه‏ واجدان شرایط تحصیل دانشگاهی شهرت یافته، با اجرای دامنه گسترده‌ای از برنامه‏‌های آموزشی مورد نیاز جمهوری اسلامی ایران (در زمینه علوم انسانی و اجتماعی)، به مقابله با محدودیت‏‌های سنتی آموزش کلاسیک دانشگاهی پرداخته است و با بهره‌گیری از ظرفیت‏‌های بلااستفاده دانشگاه، عناصر اصلی ارائه خدمات یک دانشگاه علوم انسانی- اجتماعی را داراست. برای توصیف ماهیت این نهاد دانشگاهی، از واژه‏‌های بسیاری (از قبیل: خلاق، کارآفرین، برجسته و پیچیده) استفاده شده است. عملکرد پردیس طی سال‏‌های گذشته آن را به یکی از خوشنام‏‌ترین اجزای دانشگاه علامه طباطبائی و آموزش ‏عالی کشور تبدیل کرده است. ساختار تشکیلاتی، نیروی کارشناسی، تنوع رشته‏‌ها و جامعیت، سرچشمه خلاقیت و نوآوری در پردیس است.

حمید ضرغام‌بروجنی، رئیس پردیس خودگردان دانشگاه علامه طباطبائی در گفت‌وگویی مفصل با عطنا، ضمن معرفی پردیس خودگردان و دلایل تشکیل آن از برنامه­‌های آتی آن می‌گوید.

 *پردیس خودگردان دانشگاه علامه از چه تاریخی شروع به کار کرد؟

از سال 1370 در دانشگاه علامه طباطبائی، مرکزی با عنوان آموزش‌های تخصصی آزاد جهت ایجاد دوره‌های مناسب با تخصص دستگاه‌ها و سازمان‌های اجرایی متقاضی برگزاری این دوره‌ها، به وجود آمد. سال 1391 شورای آموزش عالی مجوز تشکیل پردیس خودگردان را صادر و این پردیس فعالیت خود را آغاز کرد.

* ماهیت پردیس خودگردان دانشگاه علامه طباطبائی و علت تشکیل آن چیست؟

دلایل مختلفی سبب ایجاد فضاهای آموزشی تحت عنوان پردیس دانشگاهی یا آموزشی ذیل هدف اساسی تربیت نیروی انسانی مناسب با دستگاه‌ها و سازمان‌ها شد. یکی از این دلایل سخن مقام معظم رهبری مبنی بر «تشخیص نیازها و اولویت‌ها در برنامه‌ریزی آموزشی و توجه به امکانات محدود و نیازهای موجود و نیز انجام سرمایه‌گذاری‌ در کارهای پژوهشی اولویت‌دار» بود. دلیل دیگر این امر، احساس نیاز به ایجاد شکل دیگری از آموزش، سوای آموزش سنتی و در جهت تربیت نیروی انسانی بود که ایجاد این امکان در دانشگاه‌ها و تشکیلات رسمی آموزشی نبود؛ به همین دلیل پردیس خودگردان ایجاد شد.

از سوی دیگر به جهت تعدیل تخصیص منابع مالی دولتی به دانشگاه­‌ها، خودگردانی برای تأمین بخشی از هزینه­ ها پیشنهاد شد. چرا که با توجه به ارتباط بین تحصیلات دانشگاهی و سطح و کیفیت تولید، در صورت تحمیل هزینه‌های بیشتر برای دانشگاه، ضمن افت کیفیت آموزش عالی شاهد تشدید وابستگی‌ها می‌بودیم. پس با کم کردن تعهدات مالی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی در برخی زمینه‌ها، هزینه‌های پس انداز شده، صرف دوره‌های ماقبل دانشگاه شده و دانشگاه‌ها با توجه به نیاز سازمان‌های اجرایی و منابع مالی علاقه‌مندان به تحصیل، اداره شود.

* رشته‌ها‌ و مقاطع تحصیلی فعال در این پردیس کدام‌اند؟

در حال حاضر 12 گروه آموزشی با بیش از دو هزار دانشجو در این پردیس فعال هستند و جهت‌گیری آموزشی پردیس برای مقاطع تحصیلات تکمیلی است. به همین دلیل 47 رشتۀ دکتری و 43 رشتۀ کارشناسی ارشد در حال حاضر مشغول به تحصیل هستند. در دوره کارشناسی نیز 5 رشته وجود دارد که با پایان تحصیلات دانشجویانی که در حال تحصیل هستند، پذیرش دانشجو در این مقطع تحصیلی نخواهیم داشت.

* افزودن رشته‌های تحصیلی بیشتر در دستور کار هست یا خیر؟

با توجه به فعالیت‌های در سطح ملی، ما نیازهای جدید را شناسایی کردیم و متقاضی راه‌اندازی این رشته‌ها هستیم اما باید وزارت علوم مجوزهای لازم را صادر کند. بعضی از این رشته‌ها در دانشگاه تدریس می‌شود و بعضی جدید هستند که در هرصورت برای راه­‌اندازی این رشته‌ها نیاز به مجوز وزارت علوم است.

* شهریۀ یک دانشجو در هر مقطع به طور میانگین چه مقدار است؟

مجموع شهریه یک مقطع کامل برای دانشجویان کارشناسی ارشد نزدیک به 20 میلیون تومان و برای دانشجویان مقطع دکتری 60 میلیون تومان است. رقم دقیق شهریه را هر سال وزارت عتف مشخص و به دانشگاه ابلاغ می­‌کند.

* دانشگاه یا پردیس خودگردان کمک‌هزینه‌ای به دانشجو پرداخت می‌کند؟

خیر، هدف این تشکیلات این است که از طریق منابع مالی دانشجویان به دانشگاه کمک کند اما دانشجویان می‌توانند از طریق صندوق رفاه دانشجویی وام شهریه دریافت کنند.

*پردیس خودگردان امکانات رفاهی اعم از خوابگاه، غذا، سرویس رفت و آمد و.. در اختیار دانشجو قرار می‌دهد؟

خیر، بر اساس مصوبات هیئت امنای دانشگاه امتیاز ویژه‌ای به دانشجویان پردیس تعلق نمی‌گیرد مگر آنکه در موارد خاصی ضرورت ایجاب کند و دانشگاه این امکانات را در اختیار دانشجویان قرار دهد. امکانات رایگان مخصوص دانشجویان پردیس‌های خودگردان نیستند.

*خوابگاهی مخصوص دانشجویان این پردیس وجود ندارد؟

در حال حاضر خیر، اما درصدد فراهم کردن آن هستیم.

دانشگاه پنچ برنامه برای پردیس در نظر گرفته است. اولین آنها اجرای برنامه‌های رسمی آموزش عالی در مقاطع تحصیلات تکمیلی است که در حال حاضر در دانشگاه مشغول و فعال است. دومین برنامه تدریس دوره‌های تخصصی آزاد و همچنین مهارت‌‌افزایی است که در حال حاضر در دوره کارشناسی این دوره‌ها برقرار است. دانشگاه درنظر دارد دوره‌های تخصصی آزاد برای تمامی مقاطع تحصیلی برگزار شود. طبق برنامه‌ریزی‌های انجام شده، برای دانشجویان دانشگاه علامه طباطبائی این دوره‌ها با تخفیف‌های خاصی از 20 الی 100 درصد برگزار می‌شود. سومین برنامه پیش‌بینی شده ما، توسعۀ آموزش‌های الکترونیکی یا تحصیلات مجازی است که درحال حاضر این امکان برای دانشجویان در درس‌های جامعه‌شناسی و زبان تخصصی فراهم شده است. این دانشحویان بعد از پرداخت شهریه، با دریافت کدی می‌توانند به صورت مجازی از کلاس‌ها استفاده کنند. من به این کار خوشبین هستم و به نظرم آینده خوبی دارد. دانشگاه در نظر دارد در نیم‌سال‌­های آینده تعداد دروس الکترونیکی و در آینده نزدیک دوره‌های تحصیلی ویژه‌­ای را ارائه کند.

یکی دیگر از کارهایی که در حال پیگیری آن هستیم آموزش‌های بین‌المللی است که با برقراری ارتباط با دانشگاه‌های خوشنام بین‌المللی و همکاری با آنها بتوانیم کارگاه‌های مشترکی برگزار کنیم. مکاتبات ما در این زمینه ادامه دارد اما هنوز نتایج نهایی قابل اجرائی نداشته­‌ایم. امیدواریم این دوره‌های بین‌المللی نیز به زودی فعال­‌سازی شوند.

برنامه پنجمی که مجوز آن را از ابتدا سال تحصیلی دریافت کردیم، پژوهش‌های کاربردی است. به این طریق می‌توان با شناسایی مشکلات و نواقص دستگاه‌های اجرایی در جهت رفع آنها اقدام کرد. همچنین این نوع اقدام که به نوعی اقدام پیشگیرانه است، کمک می‌کند تا با توجه به جریان‌های موجود برخورد مناسب برای هر دستگاه ارائه کرد. این پنج برنامه مجموع برنامه‌های پردیس خودگردان برای آینده است. ما امیدواریم در آینده با برگزاری نشست­‌های علمی و کارگاه‌­های آموزشی نقش دانشگاه در توسعه آموزش­‌های کاربردی در سطوح عالی را عملیاتی کنیم و بخشی از دِین خود به کشور و دانشگاه را ادا کنیم.