دکتر فرهادی: شیوه مردم نگاری ما «شیوه از هر چمن گلی» است

« کمره نامه» تازه ترین کتاب مرتضی فرهادی عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی به همت مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه علامه در محل سالن نمای دو، واقع در بیست و نهمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران با حضور مولف این اثر، رئیس دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه و تعدادی از اساتید دانشگاهی و علاقه مندان این حوزه در مراسمی دیروز 21 اردیبهشت رونمایی شد.

به گزارش خبرنگار عطنا، دکتر مرتضی فرهادی در این مراسم به دشواری‌ها، خاطرات و زیبایی فرهنگ کمره اشاره کرد و گفت که عشق سرزمین پدری باعث شده با تمام وجود برای این دستاورد علمی تلاش کند.

استاد دانشگاه علامه طباطبائی در باره علم گفت: علم در هر جا باشد محترم است حتی اگر استعماری هم باشد می توان با فیلتر گذاشتن ،رنگ استعماری آن را زدود و از طمع شیرین آن چشید.

دکتر فرهادی با تاکید بر اینکه در ایران فرهنگ بومی دیده نمی شود خاطرنشان کرد: علم روان شناسی  به عنوان رشته ای که در همه دانشگاه های دنیا مطرح است به سرعت  مسیر توسعه  خود را طی می کند  در حالی که هیچکس به دنبال فرهنگ فراموش شده در ایران نیست.

وی درباره ایده کتاب خود اظهار داشت: ما از سال 1347 اولین کار میدانی را که جلد اول «نامه کمره» بود شروع کردیم و کار را به جلو بردیم.

این پژوهشگر کهنه کار از تفاوت پژوهش خود با پژوهش های مردم شناسی در ایران این چنین گفت: منهای مردم شناسی هایی که  نویسندگانی مثل جلال آل احمد دارند، پژوهش ما نسبت به پژوهش هایی که در این زمینه تا به حال در ایران انجام شده است آن چیزی است که ما ذیل عنوان«ریز مردم نگاری» نام گذاری کردیم؛

وی در این رابطه افزود: شیوه مردم نگاری و تک نگاری های ما «شیوه از هر چمن گلی » است که سعدی می گوید از هر چمن گلی بچین و برو.

دکتر فرهادی در رابطه با روش پژوهشی کتاب خود گفت: با توجه به روشی (ریز مردم نگاری) که ما انتخاب کردیم در این جلد فقط  به بررسی فرهنگ مردم پرداخته ایم.

وی افزود: جلدهای دیگر به تاریخ، جغرافیا، اقتصاد، انسان شناسی پرداخته می شود.

دکتر فرهادی دلیل تاکید بر فرهنگ در جلد اول را چنین عنوان کرد: شاید این به خاطر تواضع ما بوده است وقتی کسی می خواهد همه چیز را بررسی کند من به این آدم شک می کنم؛ به فرهنگ شناسی اش شک می کنم که فرهنگ را به چه معنا و مفهوم گرفته است؛ اصلا امکان ندارد همه چیز یک منطقه(محیط) را در یک مدت محدود سه چهار ساله بررسی کرد.

وی در توضیح مفهوم ابداعی خود با عنوان «ریزمردم نگاری» گفت: یعنی نمی توان همه چیز و همه قسمت های فرهنگ یک روستا یا محیط خاص را فهمید باید ریز ریز بررسی کنیم و من در این کتاب یک قسمت ریز فرهنگ کمره را بررسی کردم.

مردم نگاری؛ الفبای پژوهش

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه در ادامه از مشکلات چاپ و انتشار کتاب هایش گفت که معمولا سالها طول می کشد که پروسه طولانی قرارداد چاپ را با ناشر امضا کند و معمولا آن قدر تیراژ پایین است که به بازار نیامده، تمام می شود. لذا برای تجدید چاپ باز هم نیاز به تکرار نامه نگاری ها و پروسه خسته کننده آن است.

دکتر فرهادی در باره جلد های دیگر کتاب کمره نامه گفت  از سه جلد دیگرش یکی در باره شهر خمین است که به مسائل جامعه شناسی شهری می پردازد.

این استاد تمام حوزه مردم شناسی و جامعه شناسی به پژوهشگران علوم انسانی و علوم اجتماعی توصیه کرد که کار را با اقتصاد، انسان شناسی و جامعه شناسی شروع نکنند؛ بلکه اول مردم نگاری کنند.

وی مردم نگاری را  «الفبای پژوهش» در این زمینه دانست و یادآور شد: به خاطر همین وضعیت جامعه شناسی نتوانست انقلاب را پیش بینی کند اول باید از «نگاری» شروع کنیم تا به «شناسی» برسیم؛ اول از مردم نگاری شروع کنیم تا به مردم شناسی برسیم ؛اول باید جامعه نگاری کنیم تا به جامعه شناسی برسیم و این اتفاق فقط از طریق کار میدانی امکان پذیر است.

فرهادی در پایان سخنانش در مورد سوالی درباره مفهوم«انسان شناسی اضطراری» که در این کتاب به کار برده شده است گفت: انسان شناسی اضطراری سابقه دارد و ابداع من نیست.

وی ادامه داد: مورگان و دیگران وقتی فهمیدند که سرخ پوستان درآمریکا در حال نابودی هستند زعیمان خود را قانع کردند که باقی مانده فرهنگ و آداب و رسوم سرخ پوستان را برای استفاده آینده بشریت حفظ  کنند. بنابراین این واژه را مورگان برای توضیح این وضعیت فرهنگ در حال نابودی مطرح کرد و باید بین آن و واژه  «ریز مردم نگاری» تفاوت قائل شد.

کمره نامه کتابی بین رشته ای  و میان معرفتی است

در ادامه دکتر مرتضی سالمی قمصری، مدیر داخلی مجلات دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی و ویراستار این اثر، به کتاب سازی هایی که در داخل و حتی خارج اتفاق می افتاد اشاره کرد و گفت: در عرض چندماه کتاب بیرون می دهند که تاریخ مصرف این کتاب ها دو سه ماه بیشتر نیست به طوری که بعد از مدتی سخنی از این جور کتاب ها به میان نمی آید.

او به تمجید از دکتر فرهادی پرداخت که گاهی قریب به 15 سال وقت خود را صرف یک کتاب می کند؛ کتابی که در تاریخ ماندگار خواهد بود و در جریان علمی کشور تاثیرگذار است.

او  همچنین درباره کمال گرایی دکتر فرهادی در این کتاب گفت: در این کتاب 200 تصویر، 70 سند و نزدیک به 150 نفر قلمیار کمک کرده اند تا کتاب از علم و استواری کافی برخوردار باشد این به این خاطر هست که دکتر فرهادی اهل تخته گاز نیست .

این پژوهشگر حوزه دانش بومی و انسان شناسی در پایان سخنانش گفت: این کتاب فقط برای حوزه علوم اجتماعی و مردم شناسی نیست و برای کسانی که متخصص این رشته نیستند و در دیگر حوزه های علم فعالیت می کند نیز مطالعه این کتاب مفید است.

تصاویر این مراسم را با هم می بینیم؛

[gallery size="medium" link="file" ids="37427,37428,37431,37423,37424,37425,37426,37419,37420,37421,37422,37415,37416,37417,37418" orderby="rand"]