افزایش 2 برابری مقالات ایران در میان اثرگذارترین مدارك علمی دنیا

به گزارش عطنا به نقل از  پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، دكتر محمدجواد دهقانی گفت: كمیت تولید علم به عنوان یك شاخص به تنهایی بازگو كننده وضعیت علمی یك كشور، دانشگاه یا پژوهشگر نیست. كمیت تولید علم كشور در طی سال های گذشته رشد قابل ملاحظه ای داشته است كه خود بیانگر ظرفیت بالای پژوهشگران كشور است، زیرا این كمیت در برترین مجلات دنیا منتشر شده است، مجلاتی كه در مجموع از بالاترین استانداردهای نشر علم برخوردار هستند.

دهقانی گفت: اما این نشریات همه در یك سطح نیستند بلكه از درجات علمی مختلفی برخوردار هستند. به طور متوسط مجلاتی كه درجه علمی بالاتری دارند، مقالاتی با كیفیت بالاتر را منتشر می كنند و در نتیجه اثرگذاری این مقالات در دنیای علم بیشتر است.

وی بیان داشت: علاوه بر مجلات، مقالات علمی نیز به درجات مختلفی از لحاظ اثرگذاری تقسیم می شوند. مقالات یك درصد برتر به عنوان اثرگذارترین مقالات بین المللی شناخته می شوند. مجلات در پایگاه های استنادی در چارك های مختلف قرار می گیرند و مجلات چارك اول (Q1) معتبرترین مجلات بین المللی را تشكیل می دهند.

سرپرست ISC گفت: اطلاعات سال 2015 در پایگاه آی.اس.آی هنوز كامل نشده، اما چیزی به تكمیل آن نمانده است. بررسی كیفیت تولید علم كشور در این پایگاه در فاصله سال های 2010 تا 2014 نشان می دهد كه تعداد مقالاتی كه در مجلات چارك اول بین المللی توسط پژوهشگران كشور انتشار یافته، دو برابر شده است.

دهقانی افزود: در سال 2010 تعداد 3374 مدرك در مجلات چارك اول یعنی همان معتبرترین نشریات بین المللی توسط پژوهشگران كشور چاپ شد و این شامل 0.6٪ (شش دهم درصد) از كل تولید علم دنیا در نشریات چارك اول است. این رقم در سال های 2011 تا 2013 به ترتیب به 5092، 5566 و 5824 مورد رسید كه تقریبا برابر با 07٪ (هفت دهم درصد) از كل مقالات نشریات چارك اول است. در سال 2014 تعداد این مقالات به 6625 مورد رسید كه 0.8٪ ( هشتم دهم درصد) از كل مقالات چارك اول دنیا را تشكیل می دهد. بنابراین مقالات كشور در حال كیفی تر شدن هستند.

وی اظهار داشت: در سال 2010، میزان 15٪ (پانزده درصد) از كل تولید علم كشور در مجلات چارك اول (Q1) منتشر می شد. این مقدار برای سال های 2011 و 2012 به 18٪ ( هجده درصد) رسید. در سال 2013 این مقدار دوباره افزایش یافت و به 19٪ (نوزده درصد) رسید. در سال 2014 از كل تولید علم كشور 21٪( بیست و یك درصد) آن در مجلات چارك اول منتشر شدند، بنابراین در پنج سال گذشته نیز سهم مقالات منتشر شده در مجلات چارك اول به میزان 6٪ ( شش درصد) افزایش یافته است.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام گفت: بررسی پایگاه آی.اس.آی در تاریخ 30/1/1395 نشان می دهد كه تعداد مقالات كشور در مجموع مقالات یك درصد برتر نیز در فاصله سال های 2010 تا 2014 دو برابر شده است. در سال 2010 تعداد 93 مقاله در مجموع مقالات یك درصد برتر دنیا داشته ایم كه شامل 0.8٪ ( هشت دهم درصد) از كل تولید علم دنیا در این زمینه بود. در سال 2011 تا 2014 به ترتیب 73، 114، 157 و 208 مقاله پراستناد داشته ایم كه به ترتیب شامل 0.6٪ (شش دهم درصد)، 0.8٪( هشت دهم درصد) ، 1.1٪ ( یك و یك درصد) و 1.4٪ ( یك ممیز چهار درصد) از كل مقالات یك درصد دنیا است. بنابراین سهم كشور از مقالات یك درصد برتر دنیا در حال افزایش است.

دهقانی خاطرنشان كرد: سند سیاست های كلان علم و فناوری ابلاغی توسط مقام معظم رهبری بر مرجعیت علمی در سطح بین المللی تاكید ویژه دارد و آن را در صدر این سند قرار داده است. یكی از راهبردهای مناسب برای كسب مرجعیت علمی انتشار مدارك در مجلات با اثرگذاری بالا و تشویق مقالات یك درصد برتر بین المللی است. مرجعیت علمی بر دپیلماسی علمی نیز تاثیر می گذارد، زیرا امروزه پژوهشگران در سرتاسر جهان ترجیح می دهند كه با همتایانی همكاری كنند كه مرجع باشند. هر چند مقالات كشور از بعد كیفی در حال رشد هستند، اما برای رسیدن به یك نقطه شایسته نیازمند تلاش جدی تر هستیم، امری كه باید بیش از پیش مد نظر سیاستگذاران علمی كشور قرار گیرد.