۰۷ بهمن ۱۴۰۳ ۰۸:۰۱
کد خبر: ۳۰۵۸۷۵
عطنا - ۸۹ درصد از واگذاری‌ها اصلا خصوصی سازی نبوده است. این سخن از عبدالناصر همتی وزیر اقتصاد در جلسه هیئت واگذاری در مورد خصوصی سازی است.

وی مدعی است در ۲۳ سال گذشته از میان واگذاری هایی که انجام گرفته، فقط ۱۱ درصد آن به بخش خصوصی واقعی تعلق داشته است. قطعا سوالی که برای همه ما در اینجا مطرح می‌شود این است که ۸۹ درصد دیگر واگذاری ها چه سرنوشتی داشته اند. براساس آمار سازمان خصوصی سازی از صد درصد حجم کل واگذاری‌ها ۴ درصد سهام عدالت، ۲۹ درصد بخش عمومی، و ۵۶ درصد رد دیون بوده است.

این نمای وضعیت موجود ما در واگذاری شرکت های دولتی است. آماری که نشان می‌دهد تا چه حد به مردمی سازی اقتصاد رسیده ایم. شورای عالی اجرای سیاست های کلی اصل ۴۴ شاخص هایی را مصوب کرده است که بر اساس آن میزان تحقق اهداف سنجیده شود. یکی از آن اهداف کاستن از بار مدیریتی و مالی دولت و کاهش اندازه دولت در اقتصاد است. به عبارتی نقش دولت باید از بنگاه داری و تصدی گری به سمت تنظیم گری تغییر کند. اما آمار سازمان خصوصی سازی نشان میدهد مخاطب ۸۹ درصد از واگذاری ها مردم و بخش خصوصی واقعی نبوده است و اقدامی مبنی بر پیشبرد این هدف صورت نگرفته است.

چقدر از خصوصی سازی تامین بدهی است؟

قطعا یکی ازمواردی که مانع تحقق اهداف برنامه خصوصی سازی در کشور شده است دیون بالای دولت به نهاد های عمومی و صندوق بازنشستگی است. مسئله ای که موجب شده دولت به جای واگذاری به بخش خصوصی، شرکت ها را برای تسویه بدهی به نهاد های عمومی واگذار کند. از مجموع ۷۱۳ همت واگذاری های مربوط به خصوصی سازی شرکت های دولتی از سال ۱۳۸۰ تا ۳۰/۷/۱۴۰۳ حدود ۵۶ درصد مربوط به رد دیون بوده است. رد دیون یعنی واگذاری سهام یا دارایی های دولت به شیوه انتقال مستقیم به اشخاص حقیقی و حقوقی طلبکار از دولت است.

(ارزش گذاری به میلیارد تومان)

نوع واگذاری

۷۸.۱۵۵

واگذاری به بخش خصوصی واقعی

۲۰۹.۱۲۵

واگذاری به نهادهای عمومی غیر دولتی

۳۹۹.۷۲۰

واگذاری سهام بابت رد دیون

۲۶.۶۲۶

واگذاری سهام بابت سهام عدالت

۷۱۳.۶۳۷

جمع کل

 

۸۹ درصد از واگذاری‌های اصلا خصوصی سازی نبوده است

آسیب های رد دیون برای شرکت

واگذاری بنگاه‌ها به روش رد دیون آسیب های زیادی برای اقتصاد هم برای شرکت و هم برای خریدار خواهد داشت. مثلا وقتی یک شرکتی را برای تامین بدهی به صندوق بازنشستگی میدهیم در واقع مالکیت از بخش تخصصی دولت به بخش غیر تخصصی دولت منتقل می شود. در واقع در این نوع واگذاری اهلیت خریدار سنجیده نمیشود و مدیرانی انتخاب میشوند که تحت تاثیر تصمیم گیری های سیاسی بوده است. مشکل بعدی که این نوع واگذاری ها ایجاد میکند عدم قیمت گذاری صحیح است.

در این نوع واگذاری به دلیل اینکه مخاطب ما بخش خصوصی نیست به همین دلیل قیمتی هم که برای ارزش شرکت تخمین زده میشود قیمت واقعی شرکت نیست چرا که نهادی دریافت کننده شرکت هر چقدر هم اسم نهاد های غیر دولتی داشته باشند بازهم مدیران آن از بدنه دولت است. مسئله بعدی که در این نوع واگذاری خصوصی سازی را تحت شعاع قرار میدهد این است که چون در این نوع واگذاری ها فروش نقدی نیست و تهاتر صورت میگیرد شفافیت بر روی فرایند معامله وجود ندارد. آسیب دیگری که رددیون به شرکت ها میزند این است که چون سازوکاری برای خرید آن ایجاد نمیشود و درواقع به شرکت های بدهکار تحمیل میشود لزومی در اصلاح قبل از واگذاری نمی‌بینند و با همان ناکارآمدی و زیان دهی واگذار میشوند که در اکثر مواقع چون شرکت بدهکار با علاقه و رضایت این شرکت را دریافت نکرده اند و همچنین با توجه به زیاندهی شرکت و عدم تخصص و منابع لازم در جهت اصلاح ساختار شرکت ها یا بازگردانده میشوند یا به مرز ورشکستگی و فروپاشی میروند. وضعیت کنونی شرکت های رجا و ماشین سازی تبریز گویای همه این موارد است.

آسیب های رد دیون برای شرکت های طلبکار

این نوع واگذاری از جهات دیگر برای شرکت طلبکار هم چالش هایی ایجاد میکند: به طور مثال سهامی که به شرکت های طلبکار میدهند عموما شرکت سود ده نیست. قیمتی که برای شرکت در نظر میگیرند بالاتر از قیمت های بازار است چرا که این قیمت در هیچ فرایند رقابتی تعیین نشده است. و اصلی ترین مشکلی که برای شرکت طلبکار ایجاد میکند دارایی غیر نقد بودن طلب وصول شده است مثلا شما صندوق های بازنشستگی را در نظر بگیرید که برای پرداخت هزینه های جاری نیاز به درآمد نقد دارد نه سهام شرکت های زیان ده که وظیفه بنگاه داری هم به آن اضافه شده است.

همان طور که می‌دانید تامین مالی بودجه دولت از طریق واگذاری شرکت ها به شیوه رد دیون قطعا مانع جدی برای اجرای صحیح خصوصی سازی است؛ اما با توجه اینکه کشور در سال های اخیر با مشکل کسری بودجه و بدهی به صندوق بازنشستگی و سازمان تامین اجتماعی مواجه است دولت فعلا توان حذف این روش را ندارد. اما این مسئله به معنای رها سازی و نبود سازوکار برای این نحوه از واگذاری ها نیست؛ یعنی نباید این سهولت واگذاری عاملی شود که ما را به سمت رد دیون به شیوه معمول سوق دهد بلکه باید اصلاحاتی درنحوه واگذاری از طریق رد دیون انجام داد تا از آسیب های آن کمتر شود.

از جمله راهکار هایی که برای این شیوه واگذاری پیشنهاد می می‌شود: این است به جای آن که بدون هیچ سازوکاری مالکیت شرکت را درقبال رد دیون واگذار کند؛ مزایده عمومی برگذار شود و طلبکار و خریداران دیگر در یک فضای رقابتی و شفاف در مزایده شرکت کنند و در صورت برنده شدن شخصی غیر از طلبکار پولی که در قبال شرکت دریافت میشود را از شرکت برنده دریافت و طلب را وصول میککند و در صورت برنده شدن خود شرکت طلبکار به جای دریافت پول با بدهی ای که دولت به آن دارد تهاتر میشود. مزایایی که این شیوه دارد این است شرکت به ارزش واقعی خود به فروش میرود در واقع یک فضای رقابتی شکل میگیرد که قیمت و خریدار در این فرایند به طور شفاف مشخص است.

عطنا را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید:

روبیکا                         روبینو

بله             ایتا

ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* :
* نظر:
هنر و فرهنگ1
کرونا؛ نادانی انسان در عصر علم و فناوری قرن بیست و یکم
کتاب چشم انداز‌های ارتباطی پاندمی منتشر شد:

کرونا؛ نادانی انسان در عصر علم و فناوری قرن بیست و یکم

کتاب«چشم انداز‌های ارتباطی پاندمی»جدیدترین اثر دکتر هادی خانیکی با گردآوری وتدوین حبیب راثی تهرانی، با نگاهی ارتباطی به بیماری کرونا، به‌تازگی ازسوی مرکز نشر دانشگاهی منتشر و راهی بازار نشر شده است.
فحش دادن بخشی از ابزار کار و سنت ماست!
حمایت بی‌شرمانه شاهین نجفی از فحاشی و توهین عناصر ضدانقلاب به مردم ایران:

فحش دادن بخشی از ابزار کار و سنت ماست!

شاهین نجفی خواننده هتاک، فحش دادن را بخشی از ابزار کار خود و از سنت‌های خود و عناصر ضد انقلاب دانست و خواست که مردم فحاشی کردن را به عنوان بخشی از فرهنگ و سنت‌های خود بپذیرند!!
هنر و فرهنگ2
دروازه‌بانی، تاثیر مستقیمی بر برداشت ما از واقعیت‌های اجتماعی دارد
معرفی کتاب: "دروازه بانی"، اثر پاملا شومیکر، ترجمه دکتر حسین افخمی:

دروازه‌بانی، تاثیر مستقیمی بر برداشت ما از واقعیت‌های اجتماعی دارد

بنابر نظر پاملا شومیکر، استعاره "دروازه‌بانی" را می‌توان برای هرموقعیت تصمیم گیری و با هرمیزان اطلاعات به کار برد؛ چه این انتقال از طریق کانال‌های جمعی و چه از طریق کانال های بین‌فردی باشد.
انجمن های علمی
سمینار و وبینار بین‌المللیِ «معرفی رهیاری نشانه‌شناختی؛ اثری بدیع و نوآور از لاله مولائی» برگزار شد
به همت انجمن سواد رسانه ای ایران و با همکاری فرهنگسرای رسانه، ساترا و مجمع رصتا؛

سمینار و وبینار بین‌المللیِ «معرفی رهیاری نشانه‌شناختی؛ اثری بدیع و نوآور از لاله مولائی» برگزار شد

همایش و وبینار بین‌المللیِ«معرفی رهیاری(کوچینگ) نشانه‌شناختی؛ اثری بدیع و نوآور از لاله مولائی»، از سوی انجمن سواد رسانه ای ایران و باهمکاری فرهنگسرای رسانه،ساترا ومجمع رصتا برگزار شد.
پر بازدیدها
آخرین اخبار