گسترش هواداری از کی پاپ در سایه بی توجهی به نوجوان ایرانی در سیاست گذاری های فرهنگی رسانه‌ای داخلی

عطنا - اولین نشست از سلسله نشست های نوجوانی و محصولات فرهنگی و رسانه‌ای کره‌ای توسط گروه مطالعات کودکی انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات روز چهارشنبه ۱۶ شهریور ماه برگزار شد.

 در ابتدای این نشست وحیده شاه حسینی دبیر گروه مطالعات کودکی به ارائه گزارشی از فعالیت های سالهای گذشته گروه و همچنین برنامه های گروه در سال جاری پرداخت.

در این نشست مرضیه ادهم دانشجوی دکترای ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی و پژوهشگر حوزه سیاستگذاری فضای مجازی مقدماتی را در خصوص شکل گیری موج کره‌ای در ایران و تشابه الگوریتم توسعه و محبوبیت کی‌پاپ با سایر صنایع شرق آسیا (چین و ژاپن) ارائه داد.

ضرورت پرهیز از شبه علم و خوش بینی و بدبینی در بررسی کی پاپ

وی با انتقاد از شبه علم هایی که در خصوص موج رسانه‌ای شرق آسیا در ایران توسط برخی صاحبنظران مطرح می شود جای پژوهش‌های کاربردی ساختاری در ادبیات دانشگاهی کشور را خالی دانست و تاکید کرد این نشست‌ها می‌تواند انگیزه ها و سرنخ های خوبی به پژوهشگران جوان بدهد.

این پژوهشگر ارتباطات صنایع فرهنگی رسانه‌ای کره، چین و ژاپن را موضوعی برای پژوهش میان رشته ای در رشته های ادبیات روانشناسی علوم اجتماعی مطالعات فرهنگی البته مهمتر از همه ارتباطات و مدیریت رسانه دانست.

از نظر ادهم چند دسته روش برای پژوهش در این حوزه وجود دارد دسته اول مطالعه مخاطبان شناسایی انگیزه ها رفتارها و دسته بندی های موجود از مخاطبان است مطالعه مخاطبان همچنین می توانند شامل مطالعه هویت،سرمایه نمادین_ اجتماعی و فرهنگ هواداری باشد.به زعم این پژوهشگر سیاستگذاری فضای مجازی، شناخت دقیق مخاطبان می‌تواند به ایجاد بدیل رسانه ای در فرهنگ ایرانی منجر شود.  دسته دوم مطالعه خود رسانه است که می‌تواند شامل تحلیل محتوا و مضمون و گفتمان باشد.

به گفته وی مطالعه سیاست گذاری فرهنگی و بررسی چگونگی شیوع این صنایع فرهنگی دسته دیگری است که می‌تواند مورد پژوهش قرار گیرد؛ لکن لازمه آن بررسی دقیق دو دسته قبل و مطالعه تطبیقی و تاریخی است، اینکه دال مرکزی به عنوان سیاست کلان فرهنگی چه بوده و چه نوع سازمانی را تشکیل دادند و فرایندی را در سازمان های خود شکل دادند؟  این سوالات می تواند مد نظر پژوهشگران قرار گیرد. نمی شود خروجی ۲۰ سال را دید و فرایند فلسفه و نگاه پشت آن را نادیده گرفت.

از نظر این پژوهشگر، موضوع محصولات فرهنگی و رسانه‌ای شرقی آن قدر برای گروه کودک و نوجوان ایرانی مهم است که نمی توان در حوزه رفتار رسانه آنان را مطالعه کرد و این بخش را نادیده گرفت. باید این موضوع به دور از خوش‌بینی و یا توهم توطئه و بدبینی در دستور کار پژوهش‌های دانشگاهی قرار گیرد و این پژوهش ها در اختیار نهادهای سیاستگذاری قرار گیرد تا نگاهی تعدیل شده و دقیق از موضوع به نهادهای حاکمیتی ارائه شود.

دامنه ی هواداری کی پاپ به لحاظ نسلی گسترش پیدا کرده/نوجوان ایرانی در بسیاری از سیاست گذاری های فرهنگی رسانه‌ای داخلی مغفول مانده

در ادامه دکتر عبدالله بیچرانلو، دکترای مدیریت رسانه و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران به ارائه پژوهشی که در خصوص دلایل و زمینه های گرایش نوجوانان ایرانی به محصولات رسانه کره ای انجام داده بود پرداخت. این پژوهش در سال ۱۳۹۸ در پژوهشگاه فرهنگ هنر و ارتباطات با همکاری خانم ریحانه اقبالی انجام گرفت که البته نسبت به آن زمان هواداری کره‌ای در ایران رو به افزایش بوده است.

وی با اشاره به پژوهش هایی که در طی سال های اخیر در این زمینه انجام شده است از جمله پژوهش خانم شمس به عنوان بازار بتان، پژوهش خانم زینب شجاعیان در مورد سبک زندگی خرده سلبریتی ها، و پژوهش آقای مومنی در خصوص مطالعات شهرت ابراز امیدواری کرد که چشم انداز تولید ادبیات در این حوزه روشن باشد.
بیچرانلو نوجوان ایرانی را در مرکزیت مطالعه این موضوع و چرایی اهمیت آن پدیده در ایران می داند که ماهیت فرهنگی و خرده فرهنگی دارد.

همچنین وی معتقد است دامنه ی هواداری کی پاپ به لحاظ نسلی گسترش پیدا کرده چرا که هواداران اولیه به سن جوانی رسیدند و از سویی کودکان نیز به جمله هواداران این موج پیوسته‌اند.

این استاد دانشگاه در ادامه اشاره کرد؛ نوجوان ایرانی در بسیاری از سیاست گذاری های فرهنگی رسانه‌ای ایران مغفول مانده است، به این معنا که آهنگ خاص فیلم و محتوای خاص وی تولید نشده است. همچنین از سال ۱۳۸۸ فضای سیاسی اجتماعی کشور به سمت سیاست زدایی پیش می رفت، در چنین شرایطی موج کی پاپ مورد اقبال و توجه قرار گرفت فضایی که رسانه‌های عامه پسند و سطحی مورد توجه عمومی بوده است.

وی زمینه تحصیلی کنکور مدار برای نوجوان ایرانی، عدم توجه به تفکر نقادانه و سواد رسانه ای در فضای آموزشی و مضامین عام گرایانه و مثبت گرایانه موسیقی کی پاپ را از دیگر عوامل گرایش نوجوانان به موسیقی کی پاپ کره ای می دانست. همچنین عدم توجه به موسیقی پاپ و سیاست گذاری صحیح در این حوزه توسط ایران را از دیگر عوامل زمینه ساز گرایش نوجوانان به رسانه‌های کره‌ای برشمرد.

این استاد دانشگاه در ادامه بحث خود گفتمان غالب و رسمی در خصوص هواداری کی پاپ در ایران را سلبی دانست که رویکرد پدیدارشناسانه و همدلانه در آن مغفول است که موجب شناخت غیردقیق این پدیده می شود. اگر نگاه همدلانه و با درک دقیق کودکی و نوجوانی نباشد، بیشتر برچسب های از پیش تعیین شده شکل می گیرد تا نگاه مبتنی بر پژوهش و نتیجه آن افزایش شکاف نسلی است و دستاوردی نخواهد داشت.

او در ادامه ویژگی های درونی کی‌پاپ از جمله مضامین امیدآفرین، انگیزشی، عام گرا، ساختارشکن، رویکرد هوادار محور جهانی، شیوه رقص ترکیب رنگ و نور، تجاری سازی محصولات، رویکرد میان فرهنگی و ... را موجب علاقه مندی نوجوانان و هواداری آنان از موسیقی کی پاپ بر شمرد.

دکتر بیچرانلو در انتهای بحث خود گفت ما شاهد روندهای تشدید شونده رشد کی‌پاپ در ایران هستیم که گسترش شبکه‌های اجتماعی در آن موثر است و با پدیده هوادارای گروه های مختلف نسلی ایران از کی پاپ نیز رو به رو هستیم.

تشریح دسته‌بندی‌های کنش های هواداران کی پاپ / از کنش مصرفی تا کنش تولیدی

در ادامه نشست مریم رحیمی پور به ارائه پایان نامه کارشناسی ارشد خود در حوزه مطالعات جوانان با عنوان خرده فرهنگ هواداری کی‌پاپ پرداخت. رحیمی پور که خود معلم دبیرستان است شیوع کرونا را عاملی دانست که پدیده هواداری کی‌پاپ را تشدید کرده است.

این پژوهشگر در ادامه گفت همانطور که کی‌پاپ را دقیق نشناخته‌ایم پدیده هواداری از آن را نیز نشناخته ایم؛ ما با فرهنگ هواداری روبرو نیستیم بلکه با خرده فرهنگ ها و جمعیت های مختلفی از هواداری روبه‌رو هستیم. برای کنش های هواداران در این فضا دسته‌بندی‌های مختلفی وجود دارد و نمی‌توان آن را با یک تعریف پیش برد.
وی این کنش ها را در پنج دسته تقسیم بندی کرد که عبارتند از ؛ 1. کنش مصرفی، که صرفاً محصولات رسانه ای را می بیند و می شنود ۲. کنترل مصرف صفحات هواداری ۳.کنش تعاملی که در جهت هواداری در تعامل با سایرین است و جنبه هویت‌یابی برای هوادار دارد. ۴. کنش حمایتی ۵. کنش تولیدی

این کنش ها نشان دهنده سطوح مختلفی از فعالیت هواداران است. وی در ادامه به توضیح هر دسته و بیان مثال‌هایی از آن پرداخت و با استناد بر یافته های خود به این موضوع تاکید کرد که اگر بخواهیم نگاه علمی به مسئله نوجوانی و هواداری کی‌پاپ داشته باشیم باید پیچیده و چند وجهی به موضوع نگاه کنیم.حتی اگر قصد آسیب‌شناسی این موضوع را داشته باشیم، باید به همه موارد در کنار هم توجه کنیم تا تحلیل جامعی داشته باشیم.

برای شنیدن فایل کامل این نشست می‌توانید به کانال گروه مطالعات کودکی در تلگرام به آدرس زیر مراجعه کنید.