رمزگشایی از نقش "پرس تی وی" در توسعه و تقویت قدرت نرم ایران

عطنا- «اگر ما می خواهیم قدرت نرم رسانه ای خود را ارتقا دهیم، باید به ابعاد مختلف قدرت کشورمان توجه داشته باشیم و از توجه صرف به مثلا قدرت سیاسی بپرهیزیم. مساله ای که به نظرم تاکنون توجه زیادی به آن نشده و رسانه ای نظیر پرس تی وی با توجه به بُرد موثر بین المللی خود می تواند در این زمینه کنشگری فعال و مفیدی را به صورت هدفمند داشته باشد».

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ بسیاری از ناظران و تحلیلگران حوزه های قدرت، سیاست بین الملل و ارتباطات، به طور ویژه بر این مساله تاکید دارند که جهانِ کنونی، جهان ارتباطات و رسانه و فعال سازی قدرت نرم است. در واقع، مساله شکل دادن به اذهان و افکار عمومی در جهان، یکی از حوزه های اساسی است که مخصوصا با توجه به اوج گیری قابل توجه فضای مجازی و شبکه های اجتماعی، به بخش مهمی از عرصه حکمروایی و قدرت نرم تبدیل شده است.

در این راستا کشورهای مختلف به طور خاص سعی می کنند تا با استفاده از ظرفیت ها و امکانات رسانه ای خود، روایت هایی را ارائه کنند که ضمن دفاع از جهان و منافع آن ها، به نوعی دستورکارهای بین المللی آن را نیز به نحو موثر و سازنده ای به پیش برد. در این راستا، شبکه پرس تی وی جمهوری اسلامی ایران به عنوان شبکه ای که از بُرد رسانه ای قابل توجهی برخوردار است، از ظرفیت های گسترده ای جهت ترویج و گسترش قدرت نرم کشورمان برخوردار می باشد و در نوع خود می تواند در برابر سیلی از جوسازی ها و تبلیغات منفی علیه ایران، روایت و گفتمان خالص و ناب و حقیقی ایرانی را در حوزه های مختلف ارائه کند. در این راستا "عباس اسدی"، استاد علم ارتباطات و مدیر گروه روزنامه نگاری دانشگاه علامه طباطبایی در گفتگو با پرس تی وی، به بررسی ابعاد مختلف نقش و جایگاه شبکه پرس تی وی در ارتقا قدرت نرم ایران پرداخته است. مشروح گفتگو با عباس اسدی را در ادامه مطاالعه فرمایید.

در شرایط کنونی در جهان شاهد یک امپراطوری رسانه ای هستیم که مهندسی آن  از سوی جریان های سیاسی  و رسانه ای غربی صورت می گیرد. در جبهه مقابل این جریانِ غالب رسانه ای در سطح جهان، رسانه هایی نظیر پرس تی وی وجود دارند که عملا صدایی مستقل را ترویج و نمایندگی می کنند. به نظر شما این قبیل رسانه ها با دست گذاشتن بر روی چه مسائل و نکاتی می توانند جایگاه های بین المللی حقیقی خود را پیدا کنند؟

نکته ای که در ابتدا باید مورد توجه قرار گیرد این است که در گذشته های نه چندان دور، جهان عملا با یک امپریالیسم خبری رو به رو بود و کشورهای غربی و البته شرقی(منظور شوروی و بلوک شرق)، در آن بازیگران اصلی به شمار می رفتند. در این راستا، آن ها تلاش می کردند تا عملا باورها و دیدگاه های خود را در مورد مناطقی نظیر خاورمیانه عملیاتی سازند و روایت های و گفتمان هایی هدفمند را در رابطه با آن ها ترویج کنند. البته که در این چهارچوب، اخبار مرتبط با این مناطق نیز کاملا تحت تاثیر فیلترهای خاص این جریانات و قدرت های رسانه ای بود. متاسفانه که بعضا رسانه های کشورهای ضعیف و در حال توسعه نیز این اخبار را به نقل از رسانه های مذکور(غربی یا شرقی) باز نشر می دادند و بیان می کردند. در واقع، آن ها به جای اینکه مستقل عمل کنند، عملا اخبار جامعه خود را از رسانه های بین المللی مخصوصا از غرب دریافت کرده و نقل می کردند.
با این حال، با گذشت زمان و پیشرفت فناوری و ایجاد نوعی خودآگاهی درکشورهای در حال توسعه مبنی بر اینکه آن ها باید صدایی مستقل در عرصه رسانه ای داشته باشند، این فضای انحصاری که مخصوصا پس از فروپاشی شوروی، کاملا در اختیار غرب قرار گرفته بود تا حد زیادی تعدیل شد. در این چهارچوب، امروزه اگرچه رسانه های غربی هم چنان در حال ترویج و گسترش دادن نگاه قوم مدارانه خود هستند، با این حال، بروز و ظهور رسانه های استقلال طلب که عملا به صدای بی صدایان تبدیل شده اند، موجب شده تا گوی سبقت و حتی میدان در برخی حوزه ها از جریان های رسانه ای غربی گرفته شود.

در این فضا به طور خاص می توان به کنشگری های رسانه هایی نظیر پرس تی وی و یا هیسپان تی وی اشاره کرد. رسانه هایی که مانع از جریان سازی انحصاری رسانه ای از سوی رسانه های مطرح غربی می شوند. در واقع این رسانه ها توانسته اند مانع از روایت سازی های غرب در مورد مسائل مهم جهان بویژه در مورد منطقه خاورمیانه شوند و صداهای جدیدی را در عرصه بین المللی از منطقه خاورمیانه ارائه کنند و تصویر تازه ای را از منطقه ای نظیر خاورمیانه مطرح سازند. در این راستا شاهدیم که بسیاری از سیاستمداران در جهان کنونی، دیگر صرفا دنبال این نیستند که خود را با فضا و گفتمان رسانه های غربی هماهنگ کنند و عملا با در نظر گرفتن رسانه هایی نظیر پرس تی وی، عملا قواعد تازه ای را در عرصه رسانه ای بین المللی رعایت می کنند. در این رابطه حتی شاهدیم که رسانه هایی نظیر پرس تی با ایجاد برنامه‌هایی که ماهیتی افشاگر از لابی های قدرت در غرب دارند، عملا میدان بازِ کنشگری برای آن ها را به مساله ای توام با هزینه تبدیل کرده اند و اساسا به همین دلیل است که شاهد بوده ایم این رسانه ها در سالیان اخیر با هجمه های تبلیغاتی و رسانه ای گسترده ای نیز از سوی غرب مواجه بوده اند.

همانطور که می دانید یکی از کارویژه های اساسی رسانه ها در جهان کنونی، قدرت نرم است. قدرت نرم نیز مبتنی بر ایجاد جذابیت کردن و اقناع سازی است. به نظر شما ما تا چه اندازه به واسطه رسانه هایی نظیر پرس تی وی توانسته ایم دستور کار توسعه قدرت نرم خود را به نحوی شایسته به پیش بریم؟ چه پیشنهاداتی جهت تسهیل و تقویت هر چه بهتر این روند دارید؟

هنگامی که قرار است از قدرت صحبت کنیم باید توجه داشته باشیم که در مورد مفهومی پیچیده صحبت می کنیم که ابعاد و جلوه های مختلفی دارد. در این راستا شاهد این هستیم که غرب به طور خاص بر این مساله تاکید دارد که یکی از مهمترین راه های نفوذ به دیگر کشورها، قدرت فرهنگی و یا از چشم اندازی کلان تر، همان قدرت نرم است.

برای مثال شاهد آن هستیم که مثلا رسانه ای نظیر فرانسه 24 برای کسب نفوذ در جوامع دیگر، از زبان و اندیشه فرانسوی استفاده می کند. در مورد ایران نیز وقتی رسانه های ما کار رسانه ای به ویژه در عرصه بین المللی انجام می دهند، باید به ابعاد مختلف قدرت کشورمان توجه داشته باشند و مطابق با آن ها به نحوی هدفمند به کنشگری اقدام کنند. در شرایط کنونی شاهدیم که غرب و جبهه مخالف با ایران سال هاست که از کشورمان به عنوان یک کشور "تروریستی" در عرصه معادلات بین المللی یاد می کند و این تصویر را ترویج و تبلیغ می کند. این در حالی است که ما با استفاده از ظرفیت های رسانه ای خود در قالب شبکه هایی نظیر "پرس تی وی" و یا "هیسپان تی وی" می توانیم ایران را به مثابه یک کشور "توریستی" به جهانیان معرفی کنیم.

در واقع ما می توانیم چهره ای متفاوت را از کشورمان به دیگران نشان دهیم و با واقع گرایی و حقیقت بینی، تصویری دلنشین از ایران نشان داده و توجهِ آن ها را معطوف به واقعیت های عینی ایران و نَه آن چیزی که غربی ها از کشورمان می سازند، معطوف سازیم. مهمتر از همه اینکه ایران کشوری با تمدن چند هزار ساله است و اساسا ما در قالب های رسانه ای خود می توانیم به معرفی دقیق تمدن ایرانی که برای بسیاری از جهانیان می تواند جذاب باشد، بپردازیم. در شرایط کنونی به نظر من شناخت دقیقی از ایران در عرصه جهانی وجود ندارد و فضای کاری زیادی مخصوصا در جبهه رسانه ای برای کشورمان وجود دارد. در حوزه اقتصادی نیز رسانه هایی نظیر پرس تی وی و هیسپان تی وی می توانند کنشگری موثری در بحث ارتقا قدرت نرم کشورمان داشته باشند. آنها به طور خاص می توانند به این مساله تاکید داشته باشند که ایران علی رغم مواجه شدن با تحریم های گسترده اقتصادی علیه خود، همچنان از حیث اقتصادی سرپا است. مساله ای که قدرت اقتصادی ایران را عیان می سازد. نباید فراموش کنیم که ایران مدل خاص اقتصادی را در قالب اقتصاد مقاومتی عرضه کرده که پرداختن به ابعاد مختلف آن، یکی از کارویژه های اساسی رسانه هایی نظیر پرس تی وی است که البته در نوع خود می تواند بنیان های قدرت کشورمان را نیز تقویت کند. البته که رسانه های برجسته ما نظیر پرس تی وی می توانند بر ابعاد قدرت ما در حوزه های دیگر نیز با نگاهی ویژه و کارشناسانه تاکید و آن را ترویج کنند.

به طور کلی من می خواهم به این نکته اشاره کنم که اگر ما می خواهیم قدرت نرم رسانه ای خود را ارتقا دهیم، باید به ابعاد مختلف قدرت کشورمان توجه داشته باشیم و از توجه صرف به مثلا قدرت سیاسی بپرهیزیم. مساله ای که به نظرم تاکنون توجه زیادی به آن نشده و رسانه ای نظیر پرس تی وی با توجه به بُرد موثر بین المللی خود می تواند در این زمینه کنشگری فعال و مفیدی را به صورت هدفمند داشته باشد.

عطنا را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید:

اینستاگرام                                              تلگرام