جلد نخست مجموعه «ابن سینا و خرد ایرانی» منتشر شد

عطنا - تاکنون بسیاری از ابن سیناپژوهان و همچنین مستشرقان، فلسفۀ ابن سینا را ذیل فلسفۀ یونانی، ارسطویی و مشائی مورد بررسی قرار داده و التفاتی بنیادین به جایگاه وی در سنت فکری مشرقی نداشته اند. خرد ایرانی که ریشه در حکمت و تفکر فرزانگان خسروانی دارد، سرچشمۀ فلسفۀ مشرقی شمرده می‌شود. این سنخ از خرد که فارابی، ابن سینا و سهروردی در درون آن می‌اندیشیدند، به باور ابن سینا، در برابر سنت یونانی قرار دارد. این تفکر شالودۀ حکمت مشرقی در فلسفۀ ابن سینا را فراهم ساخت؛ همان گونه که سرچشمۀ فلسفۀ اشراق نزد سهروردی گردید. هر دوی این متفکران، این سنخ از حکمت را در مقابل سنت یونان قرار داده اند.

ابن سینا به صراحت از کاستی‌های آشکار در فلسفۀ یونان سخن رانده و تأکید می‌کند که تکیه و تقلید افراطی و بدون آگاهی از اندیشۀ یونانیان، جهالت است؛ به همین سبب معتقد است حقیقت حکمت را باید نزد مشرقیان و در فلسفۀ مشرقی جست وجو کرد.

قاسم پورحسن درزی، دانشیار گروه فلسفه دانشگاه علامه طباطبائی بعد از مجموعه فارابی‌پژوهی که در سه جلد با عناوین فارابی پژوهی؛ خوانش نو از فلسفه فارابی، فارابی و الحروف و نظام معرفت‌شناسی فارابی منتشر شده بود به تدوین مجموعه سه‌جلدی ابن‌سینا و خرد ایرانی پرداخت.

برای اولین بار بود که در دنیای اسلام براساس متون فارابی نشان داده شد که فارابی شارح ارسطو، پیرو سنت یونانی و نوافلاطونی مسلمان نیست، این عبارت‌ها بارها در بازخوانی فارابی از جانب مستشرقان و مورخان عرب تکرار می‌شد.

فلسفه اسلامی یک ساحت و قلمرو مستقل است و این موضوع در مجموعه فارابی و ابن‌سینا پرداخته شده است. عدم اهتمام به بنیان‌های خرد ایرانی مسئله بسیار مهمی است. پورحسن معتقد است این خرد ایرانی اولین بار توسط فارابی مورد توجه قرار گرفت و بعد ابن‌سینا در بسط این خرد، نقشی اساسی ایفا کرد.

مجلد اول هزار صفحه و دارای سه بخش است که از سوی انتشارات صراط منتشر شده است. بخش نخست بنیان‌های حکمت مشرقی است، بخش دوم بیان می‌کند که در فلسفه اسلامی فارابی و ابن‌سینا با نظام فلسفی مستقلی روبه‌رو هستیم، در اینجا به تأکید گفته شده که خرد ایرانی و اسلامی جامع‌تر ازآنچه است که در سنت یونانی ظهور کرده و بخش سوم مباحث هستی‌شناسی ابن‌سینا است.

مجلد دوم مجموعه با عنوان مسئله اخلاق و قدرت در ابن‌سینا هدفش پاسخ مستدل و متیقن به نقدها و دعاوی بی‌اساس درباره حکمت سینوی است که احتمالاً انتشار آن در حدود ۲ سال طول خواهد کشید. در مجلد سوم مجموعه هم به مسئله مهم نفس و انسان‌شناسی پرداخته خواهد شد.

پورحسن معتقد است بازخوانی دقیق و صحیحی از ابن‌سینا همانند فارابی تاکنون صورت نگرفته و کار آسانی نیست. گرفتار خوانش مستشرقان شده‌ایم، رایج است که فارابی، ابن‌سینا و فلسفه اسلامی بر اساس دیدگاه مستشرقان و متفکران غربی خوانده شود. فارابی و ابن‌سینا بنیان‌گذاران فلسفه اسلامی هستند که آموزه اسلامی، حکمت مشرقی، خرد ایرانی و خوانش مستقل یک فیلسوف در آن وجود دارد.

نخستین جلد از مجموعه سه جلدی ابن سینا و خرد ایرانی تألیف قاسم پورحسن استاد دانشگاه علامه طباطبایی به همت انتشارات صراط با جلد گالینکور به بهای ۲۸۰ هزار تومان منتشر شد.

عطنا را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید:

اینستاگرام                                              تلگرام