تحول در علوم انسانی را تبدیل به یک گفتمان علمی می‌کنیم/ دروس عملی از 6 آذر حضوری خواهند شد

عطنا - نخستین نشست خبری دکتر عبدالله معتمدی، سرپرست دانشگاه علامه طباطبائی با حضور اصحاب رسانه امروز یکشنبه 23 آبان ماه برگزار شد.

در ابتدای نشست معتمدی، با اشاره به این که دانشگاه علامه طباطبائی ریشه در قبل از انقلاب دارد، اظهار کرد: «از قبل از انقلاب دو مجتمع دانشگاهی با عنوان ادبیات و علوم انسانی و مجتمع دانشگاهی علوم اداری و بازرگانی وجود داشته و از سال ۱۳۶۳ با ادغام آنها دانشگاه علامه طباطبائی شکل می گیرد.»

وی با بیان اینکه دانشگاه علامه طباطبائی بزرگترین دانشگاه علوم انسانی در غرب آسیا و تنها دانشگاه علوم انسانی ایران است، اظهار کرد: «ما بیش از ۵۵۰ نفر هیئت علمی و بیش از ۱۲ هزار نفر دانشجو داریم. ۱۱ دانشکده و نزدیک به ۱۷ یا ۱۸ پژوهشکده داریم. این مجموعه در دانشگاه علامه طباطبائی با عنایت نظام و زحمت مدیران قبلی به این جایگاه رسیده و امروز نزدیک به ۵۰۰ دانشجوی خارجی داریم و یکی از سیاست‌های ما این است که بتوانیم دانشجویان بیشتری را از خارج از کشور پذیرا باشیم.»

این استاد دانشگاه افزود: «قصد داریم یک برنامه راهبردی در افق ۱۴۰۵ برای دانشگاه برنامه ریزی کنیم تا ببینیم در افق ۱۴۰۵ دانشگاه‌ علامه‌ طباطبائی چه جایگاهی باید در ابعاد مختلف پژوهشی، آموزشی، فرهنگی، اجتماعی و رفاهی داشته باشد و برای عملی شدن آن به دنبال برنامه ای هستیم که مخاطبان این برنامه هم در آن مشارکت داشته باشند و از پتانسیل دانشجویان، استادان و کارکنان استفاده شود.»

سعی می کنیم برای تحول در مسیر دیگران حرکت نکنیم
معتمدی با بیان این که چندین برنامه محوری برای دانشگاه در نظر دارد، ادامه داد: «یکی از برنامه های محوری دانشگاه تحول در علوم انسانی است که البته ایده ای بود که بعد از انقلاب اسلامی مدنظر بود و شورای عالی انقلاب فرهنگی مجموعه شورای تحول در علوم انسانی را راه اندازی کرد.»

وی اظهار کرد: «سعی ما بر این است برای تحول در مسیر دیگران حرکت نکنیم و مانند دیگران نباشیم چرا که فکر می کنیم در این راستا خلع هایی وجود دارد. یکی این است که برنامه شورای تحول این بود که برنامه های درسی را تغییر دادند و برنامه هایی هم در دست تغییر است اما مشکلی که وجود دارد عدم برقراری پیوند میان اعضای هیئت علمی با آن برنامه ها است و استادان ارتباطی با آن برقرار نکردند.»

سرپرست دانشگاه علامه طباطبائی افزود: «یکی از محوری ترین کارهایی که دانشگاه می تواند رقم بزند این است که موضوع تحول در علوم انسانی را تبدیل به گفتمان علمی کنیم تا خود اساتید و دانشجویان در مورد چیستی، چگونگی و چرایی موضوع و در مورد ابعاد و تعریف آن بحث کنند. البته ابهاماتی در این موضوع وجود دارد و برخی تصور می کنند تحول در علوم انسانی پشت کردن به دانش بشری است، اما ما تصور می کنیم که تحول در علوم انسانی می‌تواند باعث پیشرفت علوم بشری شود.»

قصد داریم دانش علوم انسانی را با حوزه های صنعتی جامعه پیوند دهیم

معتمدی گفت: «یکی دیگر از اهداف و بحث های جدی مطرح شده، ارتباط با صنعت است که قصد داریم دانش علوم انسانی را با حوزه های صنعتی جامعه پیوند دهیم تا علوم انسانی در این حوزه ها نقش آفرین باشد و در این راستا تلاش می‌کنیم تا برنامه های درسی جنبه مهارتی پیدا کند.»

وی در خصوص راه اندازی مراکز رشد دانشگاه در حوزه علوم انسانی مانند گردشکری، مدیریت و حقوق، گفت: «می‌توانيم مراکز رشد داشته باشیم تا دانشجویان ایده های خود را به خدمات تبدیل کنند. یکی دیگر از راه های ایجاد رابطه میان علوم انسانی و صنعت، راه اندازی کلینیک های تخصصی است؛ مانند کلینیک حقوق و روانشناسی تا دانشجویان دکتری بتوانند خدماتی تخصصی به جامعه ارائه دهند. در این راستا باید گفت یکی از اقدامات جدی آقای دکتر زلفی گل، تأسیس صندوق علم و فناوری است که دستگاه های اجرایی را ملزم به پیوند با دانشگاه می کند تا ظرفيت خود را با دانشگاه ها تکمیل کنند.

معتمدی با تاکید بر این که دیپلماسی علمی بسیار برای ما مهم است و کرسی های زیادی در دنیا برای آموزش زبان فارسی داریم، بیان کرد: «دیپلماسی علمی تنها به معنی یادگیری نیست بلکه می‌توانیم از ظرفیت دانشگاه استفاده کنیم و علم خود را در اختیار دیگران قرار دهیم. این خدمات به خوبی در حوزه علوم انسانی قابل ارائه است. جامعه نگاه مناسبی به علوم انسانی ندارد و این یکی از مشکلات اجتماعی است که اگر کارکردها، کنش ها و نقش آفرینی ها را به جامعه نشان دهیم این تفکر تغییر می‌کند.»

وی در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران در خصوص اینکه چرا نسبت به مهاجرت دانشجویان علوم انسانی بی توجهی وجود دارد و فارغ التحصیلان این حوزه در داخل کشور بیکار هستند و رشته های علوم انسانی با کمبود استاد مواجه هستند؟، اظهار کرد: «شاید بشود گفت جامعه تشخیص درستی از شرایط دارد که این قضاوت را می‌کند. چرا که مسئله حقوق و استخدام و آینده شغلی مطرح است. یکی از کارهایی که باید انجام داد این است که رشته ها مهارتی شوند تا فارغ التحصیلان بتوانند متناسب با تحصیل خود نقش آفرینی کنند. رویکرد دوره کارشناسی ارشد حتما باید این گونه باشد تا خدمات تخصصی در رشته ارائه دهند. تعریف دوره کارشناسی هم این است که علاوه بر آشنایی با مبانی نظری، باید کارآمدی هم داشته باشد.»

سرپرست دانشگاه علامه طباطبائی افزود: «مسئله دیگر باز بودن رشته های علوم انسانی است که ماهیت متفاوتی دارند و نظارت وزارت علوم را می‌طلبد. البته در دانشگاه علامه طباطبائی مشکل کمبود استاد که باعث شود واحدها دیرتر ارائه‌ شود، نداریم. در همه دانشگاه ها یک شاخص نسبت استاد به دانشجو وجود دارد که حدود ۱ به ۲۵ است که ما در دانشگاه این مسله را رعایت کردیم و کمبود استاد به آن صورت نداریم.»

دروس عملی از ششم آذر ماه حضوری خواهند شد

وی درباره حضوری شدن کلاس های دانشگاه گفت: «سیاست‌های ما با ستاد ملی مقابله با کرونا گره خورده است. بعد از واکسیناسیون شرایط حضوری تا حدی فراهم شده اما یک مقدار نگرانی وجود دارد. البته اولویت ما سلامت دانشجویان و اساتید است.»

معتمدی گفت: «بنا شد که حضوری شدن دانشگاه ها گام به گام باشد. ما هم برای حضوری شدن اعلام آمادگی کردیم و از آذرماه کلیه فعالیت‌های هیات علمی حضوری خواهد بود. در عین حال در خوابگاه‌ها امکان اینکه تماما همه حضوری باشند وجود ندارند به همین خاطر ما در گام اول دانشجویان دکتری ۹۹ و ۱۴۰۰ را حضوری می‌کنیم. همچنین رشته‌هایی که دروس عملی دارند از ششم آذر ماه حضوری خواهند شد.»

وی اشاره کرد: «بیش از ۹۰ درصد اساتید و دانشجویان ما واکسینه شده‌اند. همچنین امتحانات دوره‌هایی که حضوری شده‌اند، حضوری خواهد بود اما برای ترم بعد امیدواریم تعداد بیشتری دانشجوی حضوری داشته باشیم.»

به تنوع سلایق احترام می‌گذارم

معتمدی در پاسخ به این سوال که دانشگاه علامه شاید یکی از سیاسی ترین دانشگاه ها باشد و مدیریت آن همیشه حواشی داشته است و با توجه به تنوع سلایق و عقاید سیاسی، انتصابات شما با توجه به چه شاخص هایی است و آیا تنوع سلایق و نظرات سیاسی وجود دارد؟، گفت: «بنده به تنوع سلایق احترام می‌گذارم و معتقدم عقاید وقتی در مقابل هم قرار گیرند، رشد می‌کنند. تا زمانی که این شرایط کمک کند تا سلایق مختلف باعث بالا رفتن فهم موصوع شود، ما هم استقبال می‌کنیم. در واقع دانشگاه به همین معنی است و این فضا، یک فضای باز است و با توجه به توصیه مقام معظم رهبری شرایطی فراهم می‌کنیم تا همه آزاد اندیشی و بیان علایق داشته باشند. البته باید در نظر داشت فعالان سیاسی خارج دانشگاه نمی‌توانند دانشگاه را سمت و سو دهند و آن‌چه از خود دانشگاه نشأت بگیرید میمون و مبارک است. در انتخاب مدیران هم فصای بازی وجود داشته است و تلاش می‌کنيم فضای دانشگاه به گونه ای باشد که بتوان نظرهای سیاسی و علمی متفاوت را بیان کرد و از رویکردهای مختلف استقبال می‌شود.»

وی در پاسخ به سوالی درباره پرونده بورسیه ها، گفت: «در حال پیگیری این موضوع هستیم. تا الان ۳ مورد را بررسی کردیم و مراجعه کردند تا استیفای حقوق کنند که شرایط هر کدام متفاوت است.»

معتمدی درباره برخی اعتراضات نسبت به جذب اساتید در دوره قبل گفت: «گزارش هایی در رابطه با اساتید داده شده است و تیمی مسئول شد که برای موضوع جذب بررسی کنند تا ببینید این اتفاقات چه میزان جدی است و آیا اتفاقاتی خلاف قانون اتفاق افتاده یا خیر، اما مسئله جدی ای وجود نداشت.»

سرپرست دانشگاه علامه طباطبائی در پاسخ به سوال عطنا درباره جزییات تاسیس صندوق علم و فناوری وزارت علوم، گفت: «در این باره هنوز جزییاتی اعلام نشده و اینکه چه ویژگی های متفاوتی با صندوق قبلی دارد. این درست است که پروژه هایی در صندوق قبلی اتفاق افتاد ولی نتوانستند به خوبی به انجام رسانند. الزام خوبی بود اما انجام نشد و مزیت صندوق جدید معلوم نیست و باید منتظر بود.»

راهکارهای حفظ مرجعیت علمی دانشگاه

وی در پاسخ به سوال دیگر عطنا درباره راهکارهای دانشگاه علامه طباطبائی درباره خطر افتادن مرجعیت علمی دانشگاه در سطح جامعه و اینکه آیا مباحث مطرح شده در ارتباط با تحول در علوم انسانی و تقویت ارتباط با صنعت و جامعه برای حل این چالش کافی است، گفت: «یکی از مشکلاتی که وجود دارد، پراکندگی هیات های علمی است و یکی از برنامه های ما این است که در گروه های آموزشی به نقطه ای برسیم تا هر گروه بیان کند تحول در علوم انسانی چگونه محقق شود. ما اطلاع داریم که در گروه های مختلف استادانی داریم که علاقه مند به تحول در علوم انسانی هستند. حال اگر این اساتید یک سری پروژه های کلان را تعریف کنند که حاصل این پروژه ها تبدیل به یک منبع با محتوای مناسب در زمینه تخصصی خودشان شود و از دل این پروژه ده ها رساله هدایت شود، این عمق لازم را پیدا می کند و ما متوجه کرسی‌های علمی می شویم که در دانشکده ها و گروه های مختلف می توانیم برقرار کنیم.»

معتمدی با اشاره به این که باید متوجه علایق و ایده استاد بشویم تا دانشجوی دکتری خود را بپذیرد، ادامه داد: «اگر با کمک هیئت‌ های علمی شرایطی فراهم کنیم که محور فعالیت استاد بر اساس علایق آن استاد باشد و در همان قالب دانشجوی دکتری بپذیرد برای این‌که بتواند ایده خودش را به مرحله ظهور برساند و اطلاعات خود را از آن طریق تعمیق ببخشد، فکر می کنم این‌گونه بشود مرجعیت علمی را فراهم کرد. باید شبکه ای از استادان متخصص در شبکه علمی و بین المللی داشته باشیم تا زمینه هم افزایی را بیشتر کند. مثلا اگر استادی اعلام کرد قصد تحقیق در زمینه ای را دارد، استادان دیگر کمک کنند.»

گزارش: فهیمه خواجوند صالحی و هیوانا حیدری