بالاخره پس از سه ماه و نیم تعطیلی، دانشگاهها و مراکز آموزش عالی کشور از ۱۷ خرداد احتمالاً باز شوند. در پی اعلام رئیس جمهوری، وزیر علوم نیز اعلام کرد دستورالعمل نحوه بازگشایی دانشگاهها در حال نگارش است. اما اعلام برخی روسای دانشگاهها درباره دریافت شهریه این ترم به صورت کامل، با انتقاد دانشجویان روبهرو شده است.
به گزارش عطنا و به نقل از ایرنا، دانشگاهها و مراکز آموزشی در پی شیوع بیماری کرونا در ایران از اوایل اسفندماه سال گذشته تعطیل شد و آموزشهای مجازی پا به عرصه آموزشهای رسمی دانشگاهها گذاشتند و جایگزین تدریس و تحصیل حضوری در دانشگاه شدند. پس از این وضعیت و مجازی شدن کلاسها، انتقاد دانشجویان به پرداخت کامل شهریه بالا گرفت تا شاید دانشگاهها تسهیلاتی را برای دانشجویان شهریهپرداز در نظر بگیرند.
هفتم اردیبهشت ماه، معاون آموزشی وزیر علوم اظهار کرد: برای دانشجویانی که شهریهپرداز هستند و بر اساس مصوبه هیئت امنای دانشگاهها شهریه مشخصی را بابت ترم تحصیلی خود پرداخت میکنند، طی یک دستورالعمل و سند ۲۰ مادهای از دانشگاهها خواستیم با توجه به وضعیت اقتصادی خانوادهها و جامعه با دانشجویان همکاری کنند. علی خاکیصدیق افزود: هر گونه تخفیف یا تغییر در پرداختهای شهریه دانشجویان در نیمسال جاری تحصیلی نیازمند مصوبه هیئت امنای دانشگاه است و این پیشنهاد باید از طریق دانشگاه یا موسسه به هیات امنا برده شود و در این هیئت در خصوص شهریه تصمیمگیری صورت گیرد.
خاکیصدیق در پاسخ به این سوال که در صورت درخواست دانشجو و موافقت دانشگاه برای حذف نیمسال، آیا مبلغ شهریه دانشجو عودت داده میشود، افزود: چنین موضوعی پیش بینی نشده، اما اگر شهریهای از کسی گرفته شده است که در قبال آن خدمتی ارائه نشده باشد و دانشگاه هم با حذف نیمسال موافقت کند، میتوان شهریه را عودت داد و اگر لازم باشد مصوبهای هم از هیئت امنا بگیرد؛ چرا که بخشهای مالی هم باید مصوبه هیئت امنا را داشته باشند.
معاون آموزشی وزیر علوم افزود: با توجه به بروز مشکلات مالی در اقتصاد خانوارها در بند ۱۳ سند بیست ماده ای ابلاغی وزارت علوم به دانشگاه ها مقرر شد موارد مشمول جریمه دانشجویانی که در شرایط متعارف تحصیلی از مقررات آموزشی تخطی کنند در این ترم با مجوز هیئت امنا معاف شوند. البته این بند نیز مجوز هیئت امنا را لازم دارد و توصیه ما این است که دانشگاهها همکاری کنند تا اگر دانشجویی در این شرایط مشمول جریمه شده در صورت امکان معاف شود.
اما به دنبال صحبتهای معاون آموزشی وزیر علوم برای تدوین دستورالعملی در جهت تعیین تکلیف شهریه دانشجویان، دانشگاهها چه اقداماتی کردند؟ برای پاسخ به این سوال، شرایط شهریه چند دانشگاه را بررسی کردیم.
از همان روزهای ابتدایی سال ۹۹ برخی از دانشجویان دانشگاه آزاد پویشی برای عودت نصف هزینههای پرداختیشان راهانداختند اما دانشگاه آزاد اعلام کرده که هیچ خبری از بخشش شهریه نخواهد بود. محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد درباره بازگشت شهریه دانشجویان به باشگاه خبرنگاران جوان گفته است: شهریهای که دانشگاه آزاد از دانشجو میگیرد، برای شرایط عادی است، اما در شرایط بحرانی کنونی، این دانشگاه خدمات را به صورت مسئولیتپذیرانه و با انجام سرمایهگذاریهای لازم، به منظور متوقف نشدن نظام آموزشی، به صورت مجازی ارائه میکند.
طهرانچی با تأکید بر اینکه ترم آموزشی در دانشگاه آزاد حذف نمیشود، اظهار کرد: دانشجو اگر حتی بخواهد این ترم را حذف کند، باید مبلغ شهریه را در ترم بعد بپردازد. او در گفتوگوی زنده شبکه خبر درباره جزئیات ارائه خدمات آموزش مجازی دانشگاه آزاد در روزهای کرونایی هم گفت: به دانشجویان اجازه دادیم اگر با آموزش مجازی وضعیت مطلوبی نداشتند ۳ درس را حذف کنند و سال آینده علاوه بر واحدهای انتخابی تا سقف ۳ درس را بدون پرداخت شهریه انتخاب کرده و با شرکت در کلاسهای حضوری نمره را جایگزین کنند.
در هر حال برخی دانشجویان این دانشگاه به این وضعیت اعتراض کردند و معتقدند حقوق کارمندان این دانشگاه، در شرایطی که دانشجویان از امکانات فیزیکی دانشگاه استفاده نمیکنند نباید از جیب خانوادهها پرداخت شود.
در این میان دانشگاه تهران هم راه دانشگاه آزاد را پیش گرفته و مسئولان این دانشگاه میگویند که دانشجویان باید شهریه کامل را پرداخت کنند. محمود نیلیاحمدآبادی در پاسخ به این سوال که در حال حاضر که کلاسها به صورت مجازی برگزار میشود، شهریه دانشجویان شبانه و سنواتی چگونه دریافت میشود، به خبرگزاری ایرنا گفته است: شهریهها به طور کامل دریافت میشود؛ زیرا هزینههای دانشگاه تغییر نکرده است، همچنین تصمیمگیری درباره دریافت هزینههای تغذیه و خوابگاهها با صندوق رفاه دانشجویان است.
البته پیش از این معاونت آموزشی دانشگاه تهران در اطلاعیه دستورالعمل آموزشی دانشگاه تهران، برای نیمسال دوم سال تحصیلی ۹۹-۱۳۹۸ درباره شهریه دانشجویان ۲ مورد را ذکر کرده است: اول اینکه دانشجویان شهریهپرداز در صورت حذف درس و یا نیمسال به دلیل موجه، به میزان مبلغ شهریه پرداختی بابت حذف دروس یا تمام ترم بستانکار خواهند شد. دوم اینکه دانشجویانی که در نیمسال قبل تا پایان سال ۹۸ مجاز به دفاع از پایاننامه/ رساله خود بوده و نتوانستند به دلیل وضع موجود دفاع کنند تا ۳۱/۰۶/۹۹ با ایجاد سرترم و بدون پرداخت شهریه مجاز به دفاع هستند.
اما ابوالفضل واحدی، معاون آموزشی دانشگاه علم و صنعت درباره مصوبات جدید دانشگاه در خصوص دانشجویان شهریهپرداز میگوید: برای دانشجویان پردیسی، نوبت دوم و دانشجویان مشمول پرداخت شهریه، اضافه سنوات برای دروسی که در نیمسال جاری امتحان میدهند، شهریه متغیر و بخشی از شهریه ثابت به صورت نیمبها محاسبه میشود.
واحدی افزود: همچنین در صورت حذف دروس این دانشجویان، معادل شهریه متغیر دروس حذف شده، دانشجو بستانکار شده و از پرداخت شهریه مصوب در نیمسال آتی کسر میشود. از سوی دیگر نیز متناسب با سنوات تحصیلی اضافه شده به دانشجویان، به سنوات مشمول آموزش رایگان آنها اضافه خواهد شد.
معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه صنعتی شریف هم در اطلاعیهای تغییرات موقت برخی از مقررات آموزشی در نیمسال دوم ۹۹-۱۳۹۸ را بر روی سایت این دانشگاه قرار داده است، در این اطلاعیه آمده است: دانشجویان کارشناسی ارشد ورودی ۱۳۹۶ که مطابق حکم کمیسیون موارد خاص دانشگاه حداکثر تا پایان خرداد ۱۳۹۹ مهلت دفاع داشتهاند، میتوانند با ثبت نام ترم تابستانی حداکثر تا پایان تیرماه از پایان نامه خود دفاع کنند و در این صورت از پرداخت شهریه ترم تابستانی معاف خواهند شد.
در صورتی که دانشجویان کارشناسی ارشد ورودی ۹۶ به دلیل ماهیت تجربی و یا لزوم انجام کار میدانی و شرایط به وجود آمده ناشی از شیوع بیماری کرونا، نتوانند تا قبل از پایان تیر ماه از پایان نامه خود دفاع کنند، حداکثر تا تاریخ ۱۵ اردیبشهت ۱۳۹۹ مهلت خواهند داشت درخواست خود را مبنی بر تمدید سنوات از طریق سامانه آموزش و تکمیل فرم «درخواست دانشجو از مدیریت تحصیلات تکمیلی» ارسال کنند. در این گونه موارد چنانچه دانشجو در نیمسال دوم سالی تحصیلی ۹۹-۱۳۹۸ فقط در پایان نامه ثبت نام داشته باشد، بنا به تشخیص کمیسیون موارد خاص میتوانند مشمول حذف نیمسال بدون احتساب شوند و چنانچه تا قبل از نیمه آذر ماه ۹۹ از پایان نامه خود دفاع کنند از پرداخت شهریه ترم تابستانی و نیمسال هفتم معاف خواهند شد.
حذف تک درس و یا دروس (که با تایید کمیسیون موارد خاص دانشگاه باشد) در نیمسال دوم ۹۸، مشمول پرداخت شهریه نخواهد شد. دانشجویان دکتری که در نیمسال دوم ۹۸ علاوه بر دروس امتحان جامع یا پیشنهاد پژوهشی در دروس دیگری ثبت نام داشته باشند، میتوانند در صورت داشتن دلایل موجه (مانند عدم برگزاری امتحان جامع و یا عدم دسترسی به امکانات سخت افزاری و آزمایشگاهی برای امکانسنجی) و ارسال مستندات درخواست خود را مبنی بر حذف درس (خارج کردن ثبت نام) برای امتحان جامع و یا پژوهشی از طریق سامانه آموزش و تکمیل فرم "درخواست دانشجو از مدیریت تحصیلات تکمیلی" ارسال کنند.
این گونه درخواستها باید با تایید و موافقت استاد راهنما و معاون تحصیلات تکمیلی دانشکده باشد. در صورت موافقت با درخواست، ثبت نام دانشجو در سایر دروس در نیمسال دوم ۹۸ در کارنامه باقی مانده و بنا به تشخیص مدیریت تحصیلات تکمیلی دانشگاه، دانشجو برای یک نیمسال از پرداخت شهریههای مصوب، مرتبط با تعویق در برگزاری امتحان جامع یا دفاع از پیشنهاد پژوهشی معاف خواهد شد.
معاون آموزش و تحصیلات تکمیلی دانشگاه خوارزمی هم در مورد تسهیلات آموزشی این دانشگاه در ایام شیوع ویروس کرونا گفته است: مصوبات خاص دانشجویان شهریهپرداز با توجه به شرایط خاص ناشی از عوارض شیوع بیماری کرونا، پیشنهاد کاهش شهریه مربوط به این دروس در مورد دانشجویان شهریه پرداز شبانه و پردیس بین الملل و ... به هیئت محترم امنا ارسال می شود.
محمد حسین عبداللهی، معاون آموزشی دانشگاه خوارزمی نیز در این باره گفته است: اگر امکان استفاده از امکانات آموزش مجازی برای دانشجویان دانشگاه خوارزمی فراهم نبود، شهریه دانشجویان نوبت دوم در اعتبارات آنها ذخیره میشود و برای ترمهای بعدی مورد استفاده قرار میگیرد.
در دستورالعمل آموزشی دانشگاه صنعتی امیرکبیر ویژه نیمسال دوم سال تحصیلی ۹۹-۹۸ نیز آمده است: سعی شده تا با درنظر گرفتن شرایط ویژه حاکم بر کشور بابت انتشار ویروس کرونا، آئین نامههای آموزشی دانشگاه به نحوی اصلاح شود که ضمن ارائه تسهیلات لازم به دانشجویان کمترین صدمه به امر آموزش وارد شود. این دستورالعمل آموزشی بوده و دستورالعمل مربوط به شهریه و تعرفههای آموزشی به زودی به اطلاع دانشجویان رسانده خواهد شد. دستورالعمل حاضر برای نیمسال دوم سال تحصیلی ۹۹-۹۸ معتبر خواهد بود.
بر اساس اعلام معاونت آموزشی دانشگاه علامه طباطبائی، حذف درس و حذف ترم برای دانشجویانی که دسترسی به امکانات اینترنتی نداشته باشند، درگیر بیماری خود یا خانواده باشند، در تولید و توزیع اقلام بهداشتی و یا مراکز درمانی اشتغال داشته باشند، با ارایه مدارک و مستندات مجاز شمرده شده است. در صورت موافقت با حذف، شهریه دانشجویان شهریه پرداز برای نیمسال بعد ذخیره میشود.
همچنین شجاع احمدوند معاون آموزشی دانشگاه علامه طباطبائی در پاسخ به این سوال که دانشجویان دورههای شبانه با توجه به پرداخت شهریه و عدم استفاده از کلاسها انتظار دارند تا در پرداخت شهریه به آنها تخفیف داده شود دانشگاه چه تمهیداتی در این راستا دارد، گفته است: هدف و تمام تلاش ما این است که هیچ دانشجویی متضرر نشود. حتی به لحاظ مالی و هزینههایی که دانشجویان پرداخت میکنند پیشنهاداتی را به هیئت امنای دانشگاه داده ایم که در صورت تصویب نتیجه را به اطلاع دانشجویان خواهیم رساند.
اما در دستورالعمل تسهیلات آموزشی دانشگاه شهید بهشتی برای تمام دانشجویان در ایام شیوع کرونا، درباره شهریه به دو نکته توجه شده است: با توجه به ارائه بخشی از دروس نظری به صورت غیرحضوری، پیشنهاد کاهش شهریه مربوط به این دروس در مورد دانشجویان شهریه پرداز به هیئت امنا ارسال خواهد شد. شهریه دروس یا ترمی که به دلیل موجه حذف شده باشد، به حساب بستانکار دانشجو منظور خواهد شد.
حسن علیزاده معاون اداری، مالی و عمرانی دانشگاه پیام نور نیز از امکان ثبت نام دانشجویان با پرداخت یک سوم شهریه ثابت خبر داده است. همچنین به گفته وی علاوه بر وام صندوق رفاه دانشجویی، دانشگاه پیام نور با انعقاد تفاهمنامه با سه بانک عامل، تسهیلات بانکی بسیار خوبی برای دانشجویان فراهم کرده تا دانشجویان دغدغه تامین شهریه خود را نداشته باشند.