«چارچوب‌بندی، خبر ورسانه‌ها»و «کمپین دیپلماسی رسانه‌ای» منتشر شد

کتاب چارچوب‌بندی، خبر و رسانه‌ها که توسط دکتر اردشیر زابلی‌زاده گردآوری و آماده شده است، به دنبال تشریح نظریه چارچوب‌بندی و پژوهش‌های وابسته به آن در حوزه تأثیر رسانه‌هاست. این اثر شامل ۱۸ مقاله از نویسندگان و پژوهشگران کشورهای مختلف در حوزه ارتباطات رسانه‌ها است که هر یک در مقالات خود از زوایای مختلف به تبیین مفهوم چارچوب‌بندی در رسانه‌ها و چالش‌های این حوزه پرداخته‌اند.

در مقدمه کتاب و در تبیین مفهوم چارچوب‌بندی آمده است که چارچوب‌بندی در حوزه ارتباطات برای بررسی چگونگی بسته‌بندی و ارائه کارآمد اخبار رسانه‌ای توسط روزنامه‌نگاران به کار می‌رود.

در گذشته این اعتقاد وجود داشت که اخبار می‌توانند رویدادها را عیناً به مخاطبان منتقل کنند، ولی پژوهش‌های رسانه‌ای متعدد روی محتوای اخبار نشان داد که تنظیم اخبار و آنچه مورد توجه قرار می‌گیرد، منافع، خواست و دیدگاه‌های صاحبان رسانه‌هاست، تا رویدادی که در جهان پیرامون اتفاق افتاده است. رسانه‌ها به ارائه بدون جانبداری موضوعات دست نمی‌زنند، بلکه هر کدام بسته به خط‌مشی سازمان خبری خود، اخبار را به گونه‌ای خاص تنظیم کرده و جنبه خاصی را در معرض دید مخاطبان قرار می‌دهند.

بر اساس نظریه برجسته‌سازی، رسانه‌ها می‌گویند که چه مسائلی موضوعات روز هستند و برخی از رویدادها را در اولویت قرار می‌دهند. اما بر اساس نظریه چارچوب‌بندی، آن‌ها حتی می‌توانند با مهم جلوه دادن برخی جنبه‌ها از طریق قراردادن زاویه خاص خبری و یا چرخش خبری روی این عناصر به ما بگویند که به هر رویدادی از چه زاویه‌ای نگاه کنیم.

از زمان شکل‌گیری و طرح نظریه چارچوب‌بندی در حوزه ارتباطات، تاکنون پژوهش‌های ارتباطی زیادی درباره چارچوب‌های رسانه‌ها، چارچوب ذهنی مخاطبان و ژورنالیست‌ها انجام شده و تعاریف و دیدگاه‌های عرضه شده، از سوی محققان در معرض جرح و تعدیل قرار گرفته است.

با وجود جایگاه و اهمیتی که نظریه چارچوب‌بندی در حوزه مطالعات تأثیرات رسانه‌ها در دنیا پیدا کرده، در ایران، (به غیر از یک مورد تحت عنوان "جنگ روایت‌ها در گفتمان رسانه‌های رقیب"، تحلیل چارچوب‌بندی رویدادهای اعتراضی مصر، لیبی و بحرین در شبکه‌های پرس‌تی‌وی، الجزیره، بی‌بی‌سی و سی‌ان‌ان، اثر اردشیر زابلی‌زاده) هنوز به طور جدی به ادبیات مطالعات ارتباطی راه نیافته است و پدیده نسبتاً جدیدی محسوب می‌شود. تقریرات پراکنده‌ای نیز که در این زمینه به فارسی موجود است، یا زمینه جامعه‌شناسی دارند یا دیدی ناکافی از این نظریه ارائه می‌دهند. برای جبران این کاستی، این کتاب بر آن است تا دیدی نسبتاً جامع درباره چارچوب‌بندی و پژوهش‌های مرتبط با آن به دست دهد.

این اثر که مجموعه مقالات ارزشمندی در خصوص چارچوب‌بندی است به همت دکتر اردشیر زابلی‌زاده با دکتری از دانشگاه علامه طباطبایی تهران و عضو هیئت علمی دانشگاه صدا و سیما و سابقه سی سال تجربه عملی در سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی. آماده شده و علاوه بر یادداشت ناشر، مقدمه و منابع شامل مقالاتی مانند: تعیین چارچوب، تعیین دستور کار و تعیین اولویت، سیر تحول سه مدل تأثیر رسانه‌ای، تعیین چارچوب خبر: نظریه و گونه‌شناسی، قدرت تعیین چارچوب: چالش‌های جدید در پژوهش ساختار معنایی خبر، چارچوب‌بندی به مثابه نظریه تأثیرات رسانه‌ای، فرایند‌های تعیین چارچوب و جنبش‌های اجتماعی: مرور و ارزیابی، تعیین چارچوب رسانه‌ها در سطوح گفتمان سیاسی، تحلیل تعیین چارچوب یک برخورد: روزنامه‌نگاری جنگ / صلح، و محدودیت‌های گفتمان ملی در خصوص یک پدیده فراملی است.

چاپ نخست کتاب چارچوب‌بندی، خبر ورسانه، در قطع وزیری در ۴۵۶ صفحه و با شمارگان ۱۰۰۰ نسخه دی ماه ۱۳۹۳سال منتشر و به بازار عرضه شده است.

دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها همچنین کتاب «کمپین دیپلماسی رسانه‌ای؛ عطف به ارتباطات استراتژیک» نوشته دکتر رها خرازی آذر را منتشر کرده است. کتاب حاضر با رویکردی از جنس واقع‌گرایی، به کمپین دیپلماسی رسانه‌ای در حال ساخت در لابراتور دیپلماسی رسانه‌ای کشورها و رسانه‌های جریان‌ساز جهانی می‌پردازد.

نویسنده در این کتاب، کمپین دیپلماسی رسانه‌ای را تکرار بی‌‌پایان بازبینی، بازارزیابی، بازطراحی و اجرای آن بخش از دیپلماسی می‌داند که امکان راهیابی به فضای رسانه‌ها را می‌یابد. سپهری رسانه‌ای ـ دیپلماتیک، پیچیده، برآمده از محیطی با ارتباطات و تأثیرات شبکه‌ای، میان‌رشته‌ای، چند رشته‌ای که بر ارتباطات استراتژیک استوار است.

تصمیم به حل مناقشات و آغاز مذاکرات، همواره یکی از پیچیده‌ترین و دشوارترین بخش‌های کاری دیپلماسی و سیاست خارجی کشورها بوده است. اما پیچیده‌تر از آن، طراحی کمپین دیپلماسی رسانه‌ای لازم برای مرحله دعوت به حل تعارضات و آغاز مذاکرات، همراهی با روند مذاکرات و بعد از مذاکرات است؛ آن هم در اقیانوسی از پیام‌های رسانه‌ای شبکه‌های ماهواره‌ای جریان‌ساز اصلی جهانی، خبرگزاری‌های مهم جهانی ماهواره‌ای و آنلاین و شبکه‌های اجتماعی متصل به میلیاردها تلفن همراه هوشمند در سراسر جهان.

در این میان، آنچه هوشمندانه، حرفه‌ای و ماهرانه باید انجام شود، ساخت گفتمان‌ها و تصاویر رسانه‌ای و چینش داده‌های دیپلماتیک در این گفتمان‌ها و تصاویر دیپلماتیک رسانه‌ای است. این کمپین، از یک سو بر یک سیستم قوی کسب اطلاعات و از سوی دیگر، بر طرح هوشمند چینش گفتمان‌ها و تصاویر دیپلماتیک رسانه‌ای استوار است.

در بخش نخست کتاب، دیپلماسی رسانه‌ای به مثابه کاربری رسانه‌ها از سوی رهبران و دیپلمات‌ها به منظور تحلیل و پیشبرد دیپلماسی و سیاست خارجی توصیف شده که به طور ویژه امتداد دیپلماسی و سیاست خارجی هر کشور با هر نظام رسانه‌ای و در هر نظام سیاسی ـ حاکمیتی است.

در یک نگاه اجمالی، کمپین دیپلماسی رسانه‌ای تابع مدلی شبکه‌ای و غیرسلسله مراتبی است که همه بازیگران دیپلماتیک رسمی و غیررسمی را در راستای دیپلماسی مذاکرات و حل تعارضات، در چارچوب ارتباطات استراتژیک کشور به خدمت می‌گیرد.

کمپین دیپلماسی رسانه‌ای برخلاقیت و نواوری فکری و طرح‌های ابتکاری استوار است؛ البته خلاقیت‌ها و ابتکارات دیپلماسی رسانه‌ای، نه به معنای دستیابی و انتقال سریع اطلاعات به‌روز دیپلماسی و سیاست خارجی، که در پرداخت رسانه‌ای خلاقانه، مبتکرانه و تأثیرگذار به آنهاست.

اثر فوق در ۶ بخش با موضوعات زیر تدوین شده است؛ بخش اول با عنوان کمپین دیپلماسی رسانه‌ای هوشمند عطف به ارتباطات استراتژیک که به موضوعاتی چون: کمپین هوشمند دیپلماسی رسانه‌ای، کمپین دیپلماسی رسانه‌ای مبتنی بر طرح ارتباطات استراتژیک کشوری، چتر ارتباطات استراتژیک، رئالیسم تا آرمان‌گرایی در کمین دیپلماسی رسانه‌ای، ... و  قلمروهای نوین دیپلماتیک می‌پردازد.

بخش دوم با نام کمپین دیپلماسی رسانه‌ای مذاکرات، طیف دیپلماسی رسانه‌ای درهای بسته تا دیپلماسی رسانه‌ای مدیریت تعارض را مدنظر قرار می‌دهد. بخش سوم با عنوان رسانه‌ها؛ بازیگران نوین دیپلماتیک، رسانه‌ها؛ بازیگران نوین دیپلماتیک، رسانه‌ها؛ بازیگران کمپین دیپلماسی رسانه‌ای هوشمند را مورد بررسی قرار داده است. بخش چهارم هم با عنوان گفتمان‌سازی دیپلماتیک رسانه‌ای، به تحلیل گفتمان دیپلماسی رسانه‌ای، گفتمان‌سازی دیپلماتیک رسانه‌ای، کمپین  دیپلماسی رسانه ای، می‌پردازد.

بخش پنجم هم با نام کمپین دیپلماسی رسانه‌ای عطف به وب هوشمند، از زوایای مختلف کمپین دیپلماسی رسانه‌ای عطف به وب هوشمند را مورد بررسی قرار می‌دهد. بخش ششم برندینگ کشوری؛ آرمان ـ طرح ارتباطات استراتژیک کشور هم این موضوع را با پرداختن به مباحثی چون: ظرفیت‌های نخبگان سیاسی، تعامل رسانه‌ها، انعکاس منافع ملی و برندینگ منفی کشوری مورد واکاوی قرار می‌دهد.

چاپ اول کتاب کمپین «دیپلماسی رسانه‌ای؛ عطف به ارتباطات استراتژیک» هم در قطع رقعی، ۱۷۷ صفحه و با شمارگان ۱۰۰۰ نسخه منتشر و به بازار عرضه شده است.

منبع : مهر