نقدی بر تصمیمات کنکوری سازمان سنجش در ارشد و دکتری

حوزه علمی ـ آموزشی عطنا/علی کرد: دو مورد از مهم‌ترین آزمون‌های ورودی که همه ساله در کشور ما برگزار می‌شود کنکورهای سراسری ارشد و دکتراست. فارغ از اشکالات اساسی که بر پایه‌ی هر کدام از این دو کنکور می‌توان وارد آورد هر کدام از این دو کنکور دارای یک اشکال اساسی است که در عین این که قابلیت رفع آن به وضوح دیده می‌شود مسئولین مربوطه اهمیتی به اصلاح آن نمی‌دهند. و این عدم اهمیت ای بسا بتواند به راحتی زندگی دانشجویان زیادی را به بازی بگیرد.
اولین اشکال حسب ترتیب به کنکور ارشد وارد است و آن اشکال در زمان اعلام تعداد و دانشگاه های پذیرنده رشته های کنکور کارشناسی ارشد است. در روند پیش بینی شده سازمان سنجش برای کنکور کارشناسی ارشد اعلام ظرفیت‌ها و کد رشته‌ها و دانشگاه های پذیرنده چند روز پس از اعلام نتایج اولیه اتفاق می افتد. و نکته‌ی حائز اهمیت دیگر این است که هر سال نسبت به سال گذشته این ظرفیت‌ها به شدت دچار تغییر می‌شوند. برای مثال در کنکور سال ۹۳ دانشگاه تهران پذیرای رشته‌ی آینده پژوهی بوده است و این پذیرش سبب شده بوده تا فردی که رتبه ای در حدود ۴۰۰ در آن گرایش داشته بتواند در دوره‌ی شبانه پذیرفته شود. و حال آنکه در سال ۹۴ با حذف این دانشگاه از جمع دانشگاه های پذیرنده عملاً تنها ۱۰ نفر می‌توانند در مجموع دوره های روزانه و شبانه در این رشته پذیرفته شوند. و این یعنی عده‌ی زیادی که در کنکور این رشته شرکت کرده‌اند هم اکنون پشیمان و مغبون از وقتی‌اند که در سال گذشته صرف کرده‌اند و ای بسا می‌توانستند  در رشته ای دیگر نتیجه ای بهتر بگیرند. و یا اتفاقی که در رشته‌ی علوم سیاسی دانشگاه تهران افتاد که یکباره ظرفیت آن با افزایش چشم گیر به ۶۶ نفر در دوره‌ی روزانه و شبانه فقط و فقط در دانشگاه تهران رسید که معادلات را به شدت تغییر داد. و یا رشته‌ی مدیریت رسانه که با کاهش چشم گیر ورودی های دانشگاه تهران به عدد ۶ در مجموع دوره های روزانه و شبانه و عدم پذیرش مطلق دانشگاه علامه به عنوان دانشگاه مادر در این رشته معادلات آن به کلی تغییر کرد.
اما تمام این اتفاقات برنامه ریزی نشده را چگونه می‌توان مدیریت کرد؟! اصولاً در برنامه ریزی برای کنکور کارشناسی ارشد عمده‌ی دانشجویان مطالعه‌ی خود را در چند ماه انتهایی و یا از ابتدای مهر و در حالتی ایده آل از ابتدای تابستان شروع می‌کنند. حال اگر سازمان سنجش در یک اقدام بی دردسر و هوشمندانه زمان اعلام ظرفیت‌ها و دانشگاه های پذیرنده را به جای چند روز پس اعلام نتایج به چند ماه پیش از آزمون و در زمانی که هنوز کار از کار نگذشته است موکول کنند. یعنی در حدود شهریور ماه و یا زمانی مشابه آن.
اما در مورد دکترا اتفاق عجیبی که امسال افتاده و هنوز جوهر اعلام مواد امتحانی خشک نشده است سایه‌ی بهت و حیرت بر محافل علمی و دانشجویان داوطلب شرکت در آزمون دکتری سال ۱۳۹۴ گسترانده است؛ ادغام های عجیب و غریب در برخی رشته های دکتری است که حتی فکر کردن به آنها پیش از اعلام سازمان سنجش خنده آور می‌نمود. برای مثال همان رشته‌ی آینده پژوهی که پیش تر در مورد ارشد صحبت آن رفت در اتفاقی عجیب در کنکور دکترای ۹۴ به گرایش های رشته‌ی مدیریت افزوده شده است و جالب تر آن که مواد امتحانی این رشته با تمام دیگر گرایش های رشته‌ی مدیریت یکسان است و این یعنی عوض کردن عجیب معادلات حاکم بر این رشته و یعنی این که مواد امتحانی رشته آینده پژوهی (که در کنکور ارشد از گرایش های رشته‌ی صنایع بوده است) و مدیریت رسانه ( که در کنکور ارشد از گرایش های رشته‌ی ارتباطات بوده) و مدریت کارآفرینی و… کاملاً مشابه یکدیگر است. و البته مثال های مشابه این قضیه آنقدر در این دفترچه زیاد است که از حوصله‌ی این نوشتار خارج است.
پیش از آنکه بتوان راه حل جامعی را برای این مشکل اساسی ایجاد شده ارائه داد باید به یک نکته‌ی اساسی توجه کرد و آن لزوم وجود ثبات در تصمیمات سازمان سنجش است تا داوطلبان توانایی مدریت و برنامه ریزی داشته باشند. یعنی حتی همین دفترچه‌ی بی محتوا هم اگر معلوم باشد که قرار است چند سال ملاک عمل باشد باز کمتر آسیب زاست. و از طرفی این که سازمان سنجش بدون فضا سنجی و گرفتن نظر از داوطلبان صرفاً با روش های آزمون و خطا سعی در سنجش این روش سنجش داشته باشد ظلمی بزرگ به نظر می‌رسد.

منبع: تحلیل پرس