ضوابط حقوقی ناظر بر فعالیت نشریات دانشجویی در ایالات متحده آمریکا

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی، اظهار کرد: در نظام حقوقی آمریکا بیشترین حمایت از آزادی‌های سیاسی و کمترین حمایت از آزادی‌های تجاری می‌شود و آزادی بیان پایه ترین نوع آزادی است.

به گزارش عطنا، نشست «ضوابط حقوقی ناظر بر فعالیت نشریات دانشجویی در ایالات متحده آمریکا» با حضور دکتر هدی غفاری، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی و عضو حقوقدان کمیته ناظر بر نشریات دانشجویی یکشنبه، 24 اردیبهشت‌ماه در ساختمان معاونت دانشجویی دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد.

در این نشست دکتر غفاری در سخنانی با اشاره به مفهوم آزادی بیان به عنوان عنصر مقوم حقوق نشریات گفت: آزادی بیان اصلی‌ترین مولفه‌ای است که در حقوق ارتباط جمعی مطرح می‌شود و بسیاری از مباحث ارتباطات مانند منع سانسور بر همین اصل مبتنی است.

وی در ادامه با بیان اینکه آزادی بیان در آمریکا با باقی کشور‌های اروپا متفاوت اظهار کرد: در آمریکا، آزادی بیان صرفاً در گفتار و انتقال افکار در قالب‌های مختلف خلاصه نمی‌شود، بلکه هر نوع حرکتی که حاوی پیامی باشد در این مقوله جای می‌گیرد.

عضو هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه درباره وسعت آزادی بیان در آمریکا گفت: به عبارت دیگر مقوله‌ای مانند لباس پوشیدن هم جزو آزادی بیان به حساب می‌آید، پس آزادی بیان در آمریکا بسیار تعبیر مفصل و پردامنه‌ای است.

وی افزود: حتی امروز حرکت‌های گروه‌های تروریستی هم که حاوی پیام است در ذیل آزادی بیان معنا می‌شود.

غفاری با تقسیم کردن آزادی بیان در ایالات متحده به سه گونه سیاسی، تجاری و ادبی گفت: در نظام حقوقی آمریکا بیشترین حمایت از بیان سیاسی و کمترین حمایت از بیان تجاری می‌شود.

این استاد دانشگاه درباره روند شکل‌گیری قانون اساسی آمریکا هم گفت: اصلاحیه اول قانون اساسی آمریکا بسیار در بحث آزادی بیان مهم است، زمانی که در روند شکل‌گیری قانون اساسی دعوای مفصلی بین طرفداران نظام فدرالی و ضدفدرالی بود، همین درگیری‌ها باعث شد فدرالیست‌ها قائل باشند که محدوده آزادی بیان را مجلس تصویب کند و از طرف دیگر ضدفدرالیست‌ها که قائل به استقلال ایالات مختلف از هم بودند با این موضوع مخالفت کردند.

وی گفت: این درگیری‌ها سرانجام منجر به موازنه‌ای شد که طی آن در درجه اول هرکدام از ایالت‌ها یک قانون اساسی خاص خود نوشتند و بعد قانون اساسی فدرال آمریکا تصویب شد.

غفاری ادامه داد: در اصلاحیه این قانون آمده است که حکومت نمی‌تواند قوانینی تصویب کند که آزادی بیان در آن محدود شود.

وی سپس با اشاره به روند حقوقی در آمریکا که احکام صادره از دادگاه می‌تواند منشأ قانون‌گذاری تلقی شود، یادآور شد: در نظام حقوقی ایالات متحد آمریکا نشریات دبیرستانی هم تلاش می‌شود در زمره نشریات دانشجویی قرار داده شود.

عضو حقوقدان کمیته ناظر بر نشریات دانشجویی تصریح کرد: تا دهه 1960 امر سانسور در آمریکا بسیار طبیعی محسوب می‌شد تا این که در سال‌های بعد رأیی مخالف این روند در دیوان عالی تصویب شد.

وی گفت: در آنجا دادگاهی رأی به وجود ممیزی در نشریات دانش‌آموزی داد اما نشریات دانشجویی جدا دانسته شدند.

غفاری با بررسی چند پرونده درباره آزادی بیان در آمریکا بیان کرد: در پرونده اول دو دانش‌آموز درباره طلاق والدین‌شان مطلب منتشر کردند که از نظر مدیران مدرسه ممیزی خوانده شد و این افراد شش ماه اخراج شدند.

وی افزود: در آنجا دانش‌آموزان به دادگاه شکایت کردند که دادگاه به نفع مدرسه رأی داد.

دکتر غفاری ادامه داد: در آنجا پدیده‌ای وجود دارد به نام نفع عمومی که بسیار محل بحث است و بر اساس آن مدیران می‌توانند نشریات دانش‌آموزی را سانسور کنند.

وی تصریح کرد: این نفع عمومی طریقه مدونی ندارد، بلکه می‌گویند زمانی که مطلبی در نشریه ای منتشر می‌شود مدیران مدرسه و در مرحله بعد دادگاه سود و زیان آن را بسنجند برای اعلام ممیزی و یا غیر ممیزی بودن.

این استاد حقوق درباره پرونده دوم گفت: مورد بعد پرونده ای بود به نام مورس که دانشجویی خارج از دانشگاه در سال 2010 در مسیر کاروان بازی‌های المپیک زمستانی بنری نصب کرد، جالب این است که در انجا همین بنر جزء نشریات محسوب می‌شود.

وی افزود: در این بنر مورس با بیان سخره آمیزی مواد مخدر را تشویق کرد، این بنر به دستور رئیس دانشگاه جمع شد و دانشجو به دلیل انجام عمل منافی با نفع عمومی وادار به پاسخگویی شد.

غفاری گفت: این دانشجو پس از منفصل شدن از تحصیل  به دادگاه شکایت کرد، اما دادگاه دوباره به نفع رئیس دانشگاه رأی صادر کرد.

وی افزود: چند رأی دیگر در آمریکا صادر شد در این مورد، برای مثال رأی دیگر در سال 2001 در دفاع از حقوق سالنامه‌ها منتشر شد.

غفاری گفت: سالنامه ای در دانشگاه کنتاکی منتشر شد که حاوی مضامینی غیر دانشجویی بود در این بحث مقامات دانشگاه اعلام کردند که دانشگاه یک تریبون تخصصی است و بر همین مبنا جلوی نشریه گرفته شد.

وی افزود: دانشجویان بعد از آن به دادگاه شکایت کردند و دادگاه حکم به نفع دانشجویان داد.

غفاری درباره پرونده پخش نشریات غیر دانشگاهی در محیط دانشگاه بیان کرد: مورد بعدی که بسیار مطرح شد توضیح نظریات غیردانشجویی در دانشگاه بود که طی آن یک سری دانشجویان اقدام به انجام این امر کردند. دانشگاه ملی تگزاس به این موضوع واکنش نشان داد، رئیس دانشگاه دستور جمع‌آوری نشریات را صادر کرد و دانشجویانی که اقدام به پخش آن کرده بودند، مجازات شدند.

وی ادامه داد: دیوان در پرونده مطرح شده باز هم به نفع دانشگاه رأی صادر کرد. درباره بحث مطرح شدن نشریات غیردانشگاهی در دانشگاه بعد‌ها قائل به تفصیل شدند و گفته شد بسته به موضوع باید حکم‌های مختلف صادر شود.

این پژوهشگر درباره محدودیت‌های نشریات در آمریکا هم گفت: مطلق تبلیغ مشروبات الکلی در نشریات دانشجویی منع شده است و همچنین درباره تبلیغ بیان‌های خشن توسط دانشجویان بسیار حساسیت وجود دارد.

وی اضافه کرد: بیان‌های خشن در حد افسانه و تخیل هم حتی با ممیزی روبه‌رو می‌شوند.

استاد دانشگاه علامه طباطبائی درباره گردش مالی نشریات دانشجویی گفت: گردش مالی در نشریات دانشجویی آمریکا بحث بسیار پر چالشی است، چراکه گاهی تیراژ این نشریات به صدهزار عدد می‌رسد.

غفاری در پایان گفت: این نشریات محدود به فضای دانشگاه نشده و گاهی در محدوده وسیعی پخش می‌شود، همچنین گاهی این نشریات به حدی تخصصی هستند که اسپانسر‌های بزرگ پیدا می‌کنند.

تصاویر نشست: