مسکن و موضوعات مرتبط با آن در ایران

عطنا - مسکن و داشتن سرپناه از ابتدای مسیر زندگی بشر همواره حائز اهمیت بوده است. امروزه توجه به این مهم تا جایی پیش رفته است که در بیانیه حقوق بشر ۱۹۴۸ بر آن تاکید و حق داشتن مسکن مناسب یکی از استانداردهای زندگی مطلوب معرفی شده است. از طرفی موضوع تامین مالی مسکن در مقام یکی از ارکان نظام مسکن در درخور توجه ویژه بوده است. چرا که نبود سیستم کارای تامین مالی سبب ناکامی اقشار ضعیف در تهیه مسکن مناسب خواهد شد.

در موضوع تامین مالی مسکن اگرچه کارهای پژوهشی در کنار اقدامات عملی فراوان صورت گرفته، اما به دلیل نبود انسجام لازم در فعالیت ها و عدم لحاظ تمامی مولفه‌های اثرگذار بر موضوع مسکن، این مسئله در کشور هنوز حل نشده باقی مانده است.

در این راستا اخیرا کتابی با عنوان «تامین مالی مسکن» منتشر شده است که تلاش کرده تا با بهره‌گیری از دانش و تجربه کاری مرتبط در زمینه تامین مالی مسکن، ضمن تبیین پیشینه و وضعیت فعلی مسئله مسکن و سازوکار تامین مالی آن در ایران، با استفاده از الگوهای روز در سایر کشورها، مدلی کاربردی برای «تامین مالی مسکن» طراحی و ارائه کند.

خواننده در این کتاب با رویکرد ایجاد شناخت نسبی از بخش مسکن و تبیین نقش و جایگاه آن در اقتصاد کشور و تأثیری که بر تصمیم‌گیری افراد اعم از خانوارها، بنگاه‌ها و سیاست گذاری دولتمردان دارد آشنا شده و به‌ مطالعه ارتباط بین مولفه‌های بخش مذکور با متغیرهای کلان اقتصادی می‌پردازد.

نویسندگان این کتاب تلاش کرده اند ضمن تشریح چگونگی قیمت‌گذاری و تحلیل رفتار قیمتی مسکن از دو جنبه تکنیکال و فاندامنتال، به آسیب‌ها و  چالش‌های مربوط به این حوزه نیز بپردازند.

هدف اصلی کتاب، تعریفی مناسب از مقوله تامین مالی، دسته‌بندی‌ها و شیوه‌های مربوطه و بررسی کارکرد هر یک از آنها در وهله نخست و سپس با تمرکز بر حوزه مسکن، نگاهی کلی به مبانی نظری تامین مالی و ابزارها و نهاد‌های تعریف شده آن می‌باشد. در این ارتباط به مفاهیمی چون تامین مالی بانک محور، تامین مالی مبتنی بر رژیم پس انداز، تامین مالی از طریق بازار سرمایه، تامین مالی اسلامی و ... اشاره می‌شود.

نویسندگان به این نکته اشاره می‌کنند که بر حسب اینکه وجوه موردنیاز فعالیت‌های اقتصادی و نیاز مالی پروژه‌ها به چه شکلی تامین می‌شود، تامین مالی به دو نوع بانک محور و بازار محور تقسیم می‌شود که در ایران بانک‌ها نقش اصلی را در تامین مالی بر عهده داشته و از این رو اتکای تامین مالی در کشور بیشتر بر بانک‌ها و موسسات اعتباری بوده و تامین مالی از طریق بازار به دلیل برخورداری از هزینه‌های به مراتب بالاتر از سیستم بانکی، سهم و اقبال کمتری در تامین وجوه موردنیاز اقتصاد کشور دارد.

بنابراین مجموع پس‌اندازهای خانوارها و بخش خصوصی همراه با سبد مالی و تسهیلاتی بازار مالی سبب شکل‌گیری تقاضای موثر در دو بخش خرید و اجاره مسکن شده و تولیدکنندگان واحدهای مسکونی نیز در پاسخ به این تقاضا و با هدف کسب سود، در کنار عرضه خانه‌های دست دوم، ناشی از تمایل جابه‌جایی و انتقال مکانی سکونتگاه به علت‌های مختلف، بخش عرضه مسکن را در جامعه فراهم کرده تا تلاقی این دو وجه در قیمت بازار به انجام معاملات مسکن بیانجامد.

نویسندگان با توجه به اهمیت و جایگاه بازار رهن و تسهیلات رهنی و همچنین نقش بی‌بدیلی که اوراق رهنی در پویایی این بازار دارد، در وهله اول به بررسی بازار و در ادامه به معرفی بیشتر ابزارهای نوین تامین مالی می‌پردازند.

همچنین آنها با تقسیم بندی کشورها به کشورهای با اقتصاد پیشرفته، در حال توسعه و اقتصادهای نو ظهور و بررسی موضوع تامین مالی مسکن در مصادیقی از هر یک از این دسته بندی ها، عنوان می کنند موضوع تامین مالی مسکن در کشورهای در حال گذار از اهمیت بالایی برخوردار است چرا که آنها در عرصه‌های مختلف نیاز به منابع مالی فراوانی دارند.

کتاب «تامین مالی مسکن» تالیف محمد هاشم بت شکن و هومن ملک در سال 1399 توسط انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی به بازار نشر راه یافته است. برای تهیه این کتاب می‌تواتید یکی از سه راه ذیل را انتخاب کنید.

1- سامانه  فروش و اجاره الکترونیکی کتاب، بوکت https://b2n.ir/d96530 
 
2- فروشگاه آنلاین اینترنتی مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی https://book.atu.ac.ir/ 
 
3- کانال تلگرام ATUPRESS@

گزارش: شکیبا محمدی

عطنا را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید:

اینستاگرام                                              تلگرام