تحول نیازمند توجه به فرهنگ و اعتقادات هر کشور است

استاد مدیریت مالی و بانکداری دانشگاه علامه طباطبائی در نشست بررسی تحول علوم انسانی اظهار کرد: باید اقتصاددانان کشور بیایند اقتصاد اسلامی را تعریف کرده و سپس عملیاتی کنند؛ مدل‌هایی طرح‌های کنند که ما در کنار عدالت، رشد را هم داشته باشیم.

به گزارش عطنا، نشست هم‌اندیشی استادان دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبائی با موضوع «بررسی تحول و ارتقا علوم انسانی»، دوشنبه، 29 خردادماه به همت دفتر نمایندگی نهاد مقام معظم رهبری در سالن شورای این دانشکده با حضور جمعی از استادان برگزار شد.

در بخشی از این نشست، حجت‌الاسلام محمد رجایی باغ‌سیاهی، عضو هیئت علمی گروه مالی و بانکداری دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبائی با بیان اینکه اسلامی‌سازی علوم انسانی از ابتدای انقلاب اسلامی مطرح است، گفت: در انقلاب فرهنگی بحث‌های بسیار خوبی مطرح شده بود که اگر ادامه می‌داشت اکنون به نتایج بهتر رسیده بودیم، اکنون قبل از هر چیز باید روی علم و علمی بودن مسائل به یک نتیجه برسیم.

وی افزود: پس از رنسانس در غرب تجربه‌پذیری و ابطال‌پذیری مطرح شد اما سوال اینجاست که اینها باید در همه علوم مطرح باشد؟ همچنین آنها ارزش‌ها از علم جدا کردند که برگفته از یک تفکر سیاسی بود یعنی آنها دین را گذاشته بودند و بر همین اساس تفکرات آن زمان ضد دینی بود.

رجایی با اشاره به اینکه در ریاضیات و فیزیک دین مطرح نیست اما در علوم انسانی که با رفتار انسان رابطه دارد، دین جای دارد، گفت: علوم انسانی رفتار انسان را بررسی می‌کند، اما آیا این علوم هم بدون ارزش‌ها می‌تواند اثرگذار باشد؟ روشن است که این چنین نیست حتی فلاسفه غرب معتقدند انسان جهان بینی دارد که رفتار خودش را بر اساس یک ایدئولوژی شکل می‌دهد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی با اشاره به اینکه رفتاری که یک فرد مسلمان در مقابل یک پدیده دارد با رفتار یک فرد غربی متفاوت است، اظهار کرد: انسان موجودی است که انتخاب می‌کند و این انتخاب مبتنی بر فلسفه‌ای است که به آن اعتقاد دارد حتی نظریاتی که یک فرد دارد ناشی از جهان‌بینی است. در علم اقتصاد گفته می‌شود هدف غایی مصرف به حداکثر رساندن مطلوبیت است اما آیا مطلوبیت برای همه در مصرف کالا حاصل می‌شود یا عناصر دیگری هستند که مطلوبیت ایجاد می‌کنند.

به گفته وی در اقتصاد کلان محور بسیاری از بحث‌ها نرخ بهره است اما نرخ بهره که در اسلام ممنوع است و اگر جامعه ما به سمت حذف نرخ بهره حرکت کند، دیگر تحلیل‌هایی که مبتنی بر نرخ بهره شکل می‌گیرد نخواهد توانست پاسخگوی نیازهای جامعه ما و مسائل اقتصادی ما باشد.

رجایی اقدام نخست را به نتیجه رساندن مبانی اولیه دانست و اظهار کرد: بعد از درک جایگاه مبانی اقتصاد، کار علمی و عملیاتی کردن اهداف مطرح می‌شود که اتفاقا در اقتصاد غرب نیز ابزارها و مدل‌های خوبی برای رسیدن به اهداف اقتصادی وجود دارد که می‌تواند به ما کمک کند.

وی با اشاره به اینکه در اقتصاد غرب به عدالت اجتماعی توجهی نمی‌شود، گفت: ما که معتقد به عدالت هستیم، باید اقتصاددانان کشور بیایند اقتصاد اسلامی را تعریف کرده و سپس عملیاتی کنند؛ مدل‌هایی طراحی کنند که ما در کنار عدالت، رشد را هم داشته باشیم. اگر اعتقاد داشته باشیم که جامعه ما به مبانی دینی عمل می‌کند می‌توانیم مطالعات کاربردی را در عرصه‌های اقتصادی مانند عرضه و تقاضا داشته باشیم. حتی در ریاضی هم برخی مدل‌ها را فرض‌ها می‌سازند، ما هم می‌توانیم بر اساس فرض‌هایی مدل‌هایی مبتنی بر ارزش‌های اسلامی بسازیم.

استاد دانشگاه علامه طباطبائی با بیان اینکه رهبر انقلاب تأکید دارند که بازنگری علوم انسانی را با توجه به فرهنگ دینی و ملی انجام دهیم، گفت: الان اگر کاری می‌خواهیم در مورد اقتصاد اسلامی انجام دهیم کمبود امکانات داریم. این یک کار مهم و درازمدت است، امیدوارم مانند اول انقلاب به فراموشی سپرده نشود.

وی در پایان با بیان اینکه اگر بخواهیم واقعیت‌های جامعه را خوب تحلیل کنیم باید به ارزش‌های دینی که مردم اعتقاد دارند توجه کنیم، گفت: در آن زمان تحلیل‌های کاربردی ما هم پاسخگوتر خواهد بود، در اقتصاد غرب مدل‌هایی که ساخته شده برای حل مسئله بودند و ما هم باید اقتصاد و مدیریت‌مان را در راستای حل مسائل کشور با توجه به آموزه‌های دینی قرار دهیم.