علی سرزعیم، استادیار دانشگاه علامهطباطبایی معتقد است نمیتوان اعتراضات اخیر را به موضوعات اقتصادی تقلیل داد، ماجرا ابعاد مختلفی دارد و درصورتیکه حاکمیت روند بهبود را در پیش نگیرد، پس از مدتی داستان از ابتدا شروع خواهد شد.
ایران در حال پشت سر گذاشتن روزهای اعتراض دیگری است. روزهایی که وقت مناسبیست دوباره به خلاءها و نیازمندیها در سیاستگذاریها توجه شود. اما «چه باید کرد؟»
این روزها رابطه دریافت ما از واقعیت با خود واقعیت عینی، قطع و حتی به دو چیز متفاوت مبدل شده است. اگر بودیار هنوز زنده بود احتمالا با دیدن عنوان "انقلاب 1401 ایران" دوباره کتابی مینوشت...
شبکه های اجتماعی و رسانه های اجتماعی بیشترین منبع برای اطلاع از رویدادها هستند و فضایی را به وجود آوردند که اخبار و حقایق بدون اینکه از منابع مشخص منتشر شود، پخش شود.
هر طوری عمل کنی، یه عده مخالفتن، یه عده موافق.موندم تو این اوضاع چطور می شه طرف درست رو تشخیص داد.دلخوری باش، عصبانی هستی باش، قهری باش، هر چی می خوای باشی باش، اما حق نداری با من حرف نزنی. ما قهریم. اما حرف بزنیم....
اعتراضات اجتماعی را باید ذیل جامعه شناسی سیاسی صورت بندی کرد. و ریشه های آن را باید در دو دسته از عوامل خرد و میانی و کلان حوزه مسایل و آسیب های اجتماعی و حوزه مسایل سیاسی و کنش گران اجتماعی و سیاسی دولت ( حکمرانی ) و ملت (نیروهای اجتماعی) صورت بندی کرد.
رئیس دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه دانشگاهیان خط خود را از اغتشاشگران جدا کردهاند، گفت: شأن دانشگاه بسیار بالاتر از آن است که از افراد دیگر مانند سلبریتیها تاثیر پذیرد، این دانشگاه است که مرجعیت دارد و باید خط و مسیر اجتماع را نشان دهد.
قائم مقام حزب اتحاد ملت ایران اسلامی با بیان اینکه اعتراض نشانه پویایی، حرکت و زنده بودن یک جامعه است، گفت: اعتراض میتواند نماد امید به آینده باشد؛ کسی که نسبت به یک موضوع اعتراض میکند، امیدوار است که به سبب این اعتراض به نتیجهای برسد؛ به همین دلیل اعتراض میتواند فرصت باشد و باید نگاه تهدیدآمیز به اعتراض در ایران از بین برود.
استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی اظهار کرد: خیرخواه واقعی حکومتگران در ساحت سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و... اعتراضکنندگان هستند. چون آنها سعی میکنند که مسائل و مشکلات به فروپاشی جامعه منجر نشود و به همین دلیل اعتراض میکنند.
تاجزاده، فعال سیاسی اصلاحطلب با بیان اینکه کسانی که در تظاهرات شرکت میکنند مردم هستند، نوع اعتراضات مردم درست و ناشی از کوتاهی دولت است، گفت: من با برخی از شعارهای مردم در تظاهرات همدل هستم اما در تظاهرات شرکت نمیکنم. زیرا به نظرم تأثیرگذار نیست، بلکه مفسدهای به مراتب بزرگتر و خطرناکتر ایجاد میشود.
پژوهشگر جامعهشناسی ایران «بیتفاوتی اجتماعی» را پدیده اجتماعی معرفی کرد که در آن افراد جامعه نسبت به محیط اطراف خود دلسرد میشوند و از آن کناره میگیرند و گفت: در جامعهای که به بیتفاوتی اجتماعی برسد پدیده صلح با درون اتفاق نمیافتد و تا زمانی که صلح با درون اتفاق نیافتد صلح با بیرون نیز ایجاد نمیشود.
دبیر گروه صلح انجمن جامعه شناسی ایران با اشاره به اینکه ایران در حال نزدیک شدن به آشفتگی اجتماعی و زوال کنش ارتباطی است، گفت: جامعه به سمت پدیدهای به نام اعتراض و اعتصاب میرود تا بتواند حرف خود را به گوش مسئولان جامعه برساند، از این رو در زمانی که امکان گفتوگو مهیا نیست، اعتصاب و اعتراض شکل خواهد گرفت.
نشست «اعتصابها و اعتراضات نظاممند و غیرنظاممند در نظام سیاسی، اجتماعی و اقتصادی جمهوری اسلامی ایران» با حضور چهرههای سیاسی و استادان دانشگاه در موسسه رحمان برگزار شد.
در دنیای امروز، اعتراض یکی از شیوههای مدنی حضور سیاسی است. با توجه به شرایط حال حاضر کشور، اعتراضاتی چه از منظر سیاسی کردن مشکلات و چه به صورت صنفی، اجتماعی و یا اقتصادی روی دادهاست.
نشست «اعتراض، خیابان و رسانه؛ درنگی بر سیاستگذاری اجتماعی و سیاستگذاری رسانهای در مواجهه با اعتراضات» به همت انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد.
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی گفت: بدتر یا بهتر شدن دستگاه اداری در ایران و کارآمد ساختن آن امکانپذیر است، به همان اندازه که بدتر شدن و فراگیرتر شدن فساد و ناکارآمدیش ممکن است. انتخابهای تاریخی سیاستمداران، میزان دانش و آگاهی تولیدشده توسط نخبگان، مطالبه اجتماعی مردم و گروههای مدنی، فضای بینالمللی، و اتفاقهای پیشبینینشده سرنوشت را تعیین خواهند کرد؛ اما مهمترین عامل بیگمان عزم و اراده سیاسی گروهی است که قدرت را در دست دارند.
مدیر گروه ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی گفت: در غیاب فضای آزاد و نقاد و غیبت رسانههای فعال و مستقل است که نقش شبکهها بیشتر میشود و در فضای فعال و آزاد رسانهای است که هرکس میتواند متوجه شود که چه چیز جعلی است و چه چیز غیرجعلی. راه مقابله با این فضا دورشدن از حق آزادی دسترسی به اطلاعات و سایر حقوق اساسی و شهروندی است.
استاد مونتگمری کالج راکویل مریلند آمریکا گفت: اعتراضهایی در ایران به وجود آمده، نگرانیهای زیادی نسبت به آینده کشور شده است و همین نگرانی سبب شد که من نیز به ایران بیایم. به نظر میرسد در ایران و در این اعتراضها، پنج بحران وجود داشت که اولین آن «بحران هویت» است.
نویسنده کتاب «ما ایرانیان» گفت: دموکراتیکترین نظامها هم برای خود یک موجودیت قائلند. اما مشکل ما عدم شناساییِ دیگریهاست؛ یعنی «دیگری»هایی که برای خود درست میکنیم به رسمیت نمیشناسیم و آنها را حذف یا از حقوقشان محروم میکنیم. غیرخودیهایی که حکومت میسازد پس از مدتی با هم ائتلاف میکنند و رویدادهایی مشابه اتفاقات اخیر را میسازند.
استادیار موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی در مورد اعتراضات اخیر گفت: تودرتویی نهادی و در کنار آن عواملی مانند جنگ و انفجار جمعیت، موجب شده رکود تورمی، بهعنوان پدیدهای که بیشترین آسیب را به محرومترین اقشار اجتماعی میزند، به پدیدهای ساختاری تبدیل و در گذر زمان تشدید شود.
همه دریافتهاند، فرودستان و حاشیهنشینان واجد اهمیت سیاسیاند، درست مثل نیروهای سیاسی دهه چهل، که یکباره همه به دین رجوع کردند از دربار محمد رضاپهلوی تا نیروهای چپ و مارکسیست. چرا که رویدادهای سال 42 به همه نشان داده بود دین واجد اهمیت سیاسی است. اما چنانکه همه نتوانستند نمایندگان خوبی برای دینداران در دهه چهل و پنجاه باشند، امروز نیز، همه در احراز نمایندگی طبقات فرودست وضع برابری ندارند.
طبق قانون اساسی رسيدگی به جرائم سياسی و مطبوعاتی شهروندانی كه به اتهامات سياسی يا مطبوعاتی مواجه هستند باید علنی و با حضور هيئت منصفه در محاكم دادگستری صورت بگیرد؛ ازاينرو، شايسته است كه دولت محترم تدبير و اميد، بهجای قانوننويسی و تكرار آنچه موجود است، كوشش كند كه با تشكيل دادگاه صالحه از طريق وزير دادگستری و قوهقضائيه زمينه فعاليت آزاد احزاب و شهروندان محرومشده از حقوق قانونی را فراهم کند.
جامعهشناسی برای انجام رسالت رهاییبخشی و تلاش برای بهبود زندگی انسانها و جامعه نیاز به شناخت واقعبینانه از پدیدههای اجتماعی دارد و شناخت او باید مبتنی بر شواهد عینی باشد تا صرفا در سطح یک ایدئولوژی و برداشت سوگیرانه تنزل پیدا نکند. دفاع از حقوق مردم و هشدار نسبت به رویههای آزمون شده حاکمیتی مخرب و نیز فرایندهای تهدیدکننده یکپارچگی اجتماعی، بخش جداییناپذیر مسئولیت جامعهشناسان است.
ما نیازمند تمرین جمعی برای تولید امید هستیم اما منطق تولید و پاسداری از امید را نمیدانیم و امروز سخت به آن نیازمندیم. والا جنبشی که از استیصال و یاس جمعی انرژی کسب میکند، اصولاً به زندگی و تداوم آن نمیاندیشد، برای ویرانی آمده است و همه چیز را بر سر همه خراب خواهد کرد.
امروز برای کسی تردیدی وجود ندارد که توسعه برای کشور در کنار علوم تجربی و ریاضی بدون پیشرفت علوم انسانی امکانپذیر نیست.شما جامعه شناسان ، شما روانشناسان اجتماعی، شما که در علوم اجتماعی هستید باید موضوع را باز، تحلیل و روشن کنید.
روشنفکر مسئول است که بر تب درونی یک تحقیر شده، نام نهد، آن را بر سر در عرصه عمومی بکوبد، دیگران را محاکمه کند، وجدانها را برانگیزد، و دردهای فردی شده را به مسئله جمعی بدل کند. نفس دیده شدن سبب میشود بر فشار فقر و بیکاری، آوار خرد کننده تحقیر نیز افزوده نشود.
