اعتراض‌کنندگان، خیرخواهان واقعی حکومتگران هستند/ خشونت مهم‌ترین مانع توسعه است

استاد اقتصاد دانشگاه علامه‌ طباطبائی اظهار کرد: خیرخواه واقعی حکومتگران در ساحت سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و... اعتراض‌کنندگان هستند. چون آنها سعی می‌کنند که مسائل و مشکلات به فروپاشی جامعه منجر نشود و به همین دلیل اعتراض می‌کنند.

به گزارش خبرنگار عطنا، نشست «اعتصاب‌ها و اعتراضات نظام‌مند و غیر نظام‌مند در نظام سیاسی، اجتماعی و اقتصادی جمهوری اسلامی ایران» (گزارش تصویری) با حضور چهره‌های سیاسی و استادان دانشگاه عصر دوشنبه، ۲۲مرداد ماه با همکاری مؤسسه رحمان و گروه صلح انجمن جامعه‌شناسی ایران در مؤسسه رحمان برگزار شد.

در این نشست، فرشاد ‌مؤمنی به ماهیت خشونت اشاره کرد و گفت: خشونت دارای دو وجه اندیشه و عمل است و براساس برخی از برجسته‌‌ترین نظریه‌های توسعه، مهم‌ترین مانع توسعه نیز تلقی می‌شود.

وی با اشاره به وجه اندیشه‌ای خشونت ادامه داد: در وجه اندیشه‌ای اگر آگاهی روش‌شناختی درباره نقص اطلاعات انسان‌ها وجود نداشته باشد، افراد مطلق‌انگار می‌شوند و جامعه را به سمت خشونت‌ورزی می‌کشانند که بارها در علم و دین تجربه شده است.

مؤمنی درباره این موضوع تصریح کرد: کسانی که در ساحت دین خودشان را حکم‌الله و کسانی که در ساحت علم از لحاظ علمی خودشان را دارای اطلاعات کامل در فهم واقعیت می دانند جامعه را به سمت خشونت می‌برند؛ بنابراین باید آگاهی روش‌شناختی درباره نقض اطلاعات انسان‌ها را به عنوان یک مسئله برای بقا و بالندگی جامعه خود در دستور کار قرار دهیم.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی به پیگیری نظام‌ها، نهادها و ارتقای فهم عمومی درباره نقص اطلاعات انسان‌ها تأکید کرد و گفت: اگر انسان بفهمد که همه چیز دائمی نیست به گفتمان، مدارا و به حساب آوردن دیگران روی می‌آورد و از مطلق‌گرایی خود نیز پرهیز می‌کند.

وی با بیان اینکه در طول تاریخ بشر هیچ عنصری به اندازه نابرابری‌های ناموجه محرکه خشونت‌ورزی نبوده است، به برخورد نخبگان ایران با نابرابری‌های ناموجه اشاره کرد و گفت: برخورد نخبگان حیرت انگیز است زیرا در حالی که حتی عناصر جغرافیایی، ساحت سیاسی و ساحت اقتصادی ما را به صورت نظام وار به سمت نابرابری‌های ناموجه می‌کشند، تقریباً در تمام مطالعات در زمینه خلق اندیشه، طرح مسئله و بحث و گفت‌وگو در حیطه‌های مختلف ایران، اتفاق نظری درباره اینکه معقول‌ترین موضوع در عرصه‌های نظر و عمل «حساسیت نسبت به مسئله نابرابری‌های ناموجه» است، وجود ندارد.

مؤمنی با اشاره به اینکه حتی کسانی که درباره ریشه فروپاشی حکومت پهلوی کار کردند، می‌گویند بیش از 90 درصد شعارها و مطالبه‌های اعتراضات مردمی دوران پهلوی در اعتراض به نابرابری‌های ناموجه بوده است، افزود: همه ما باید برای حل و فصل نابرابری‌های ناموجه مسئولیت‌پذیر باشیم و برای از بین رفتن آنها تلاش کنیم.

استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی با استناد به شواهد و گزارش‌های رسمی انعکاس شده از ایران به ابعاد نابرابری‌های تجربه شده در ایران اشاره کرد و گفت: ایران در شرایط کنونی در همه عرصه‌های حیات جمعی خود شاهد یکی از شکننده‌ترین ابعاد تجربه شده نابرابری‌ها است، اما به دلایل گوناگون واقعیت نتوانسته است فهم جامعه اندیشه‌ای و اداره‌کنندگان ما را به تسخیر خود درآورد. بنابراین ما نیازمند این هستیم که فهم خود را درباره منشأ نابرابری‌های ناموجه و پیامدهای آن ارتقا دهیم.

وی با بیان اینکه در جامعه ما نظام توزیع مناسب به گونه‌ای تعریف شده است که به جای تشویق همکاری برای حداکثر کردن منافع خود به سمت ستیز می‌رویم و در اقتصاد به این موضوع پیامد طبیعی مناسبات رانتی گفته می‌شود، اظهار کرد: در چهارچوب مناسبات رانتی برای حداکثر کردن منافع چیزی خلق نمی‌شود بلکه موجودی‌ها جا به‌ جا می‌شوند، نقص‌های اندیشه‌ای به بازتاب این مناسبات کمک می‌کند و همکاری و تقسیم کار نیز وجود ندارد؛ مناسبات رانتی ما را صورتگرا و ظاهربین کرده‌اند و منجر به این می‌شوند که ما به بنیادهای مسئله اعتراض و اعتصاب کمتر بپردازیم.

مؤمنی با بیان اینکه از نظر عملی اجتماع بیش از دو نفر از لحاظ ساختار قدرت، تهدید تلقی می‌شود به شعر فرخی یزدی درباره مجاهدت‌هایی که در ماجرای انقلاب مشروطیت وجود داشته است اشاره کرد که در ادامه می‌خوانید:

دنیای ضعیف‌کش که از حق دور است

حق را به قوی می‌دهد و معزور است

بیهوده سخن ز حق و باطل چه کنی

رو زور بدست آر که حق با زور است

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی خاطر نشان کرد: خیرخواه واقعی حکومتگران در ساحت سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و... اعتراض کنندگان هستند چون آنها سعی می‌کنند تا مسائل و مشکلات به فروپاشی جامعه منجر نشود و به همین دلیل اعتراض می‌کنند.

وی به ضابطه‌های سازمان بین ‌المللی کار اشاره کرد و گفت: در سازمان بین ‌المللی کار، دو مقابله‌نامه بین المللی با شماره ۸۷ و ۹۷ با چهار ضابطه درباره اعتصاب نیروی کار وجود دارد که در واقع نشان‌دهنده این است که اگر نهادهای پشتیبان این ۴ ضابطه را رعایت کنند اعتلابخشی و برابری ایجاد می‌شود و در غیر این صورت برابری ایجاد نخواهد شد.

مؤمنی گفت: در ضابطه شماره 1 حق اعتصاب نیروی کار به رسمیت شناخته می‌شود و جزء حقوق بنیادی است، اما قید اساسی این است که حتی المقدور در فرآیند تولید، توقف ماندگار ایجاد نشود.

رئیس موسسه مطالعات دین و اقتصاد ضابطه دوم را برخورد سازمان‌یافته با اختلاف نظرها خواند و تصریح کرد: گرفتاری‌ها باید در چهارچوب سه جانبه گفت‌وگو، بحث و استدلال حل و فصل شوند.

مؤمنی به ضابطه سوم اشاره کرد و گفت: در چهارچوب برابری‌های حداقلی تضمین‌کننده، قدرت چانه‌زنی سازمان‌ها و اتحادیه کارگری باید با یکدیگر هم‌تراز باشد؛ یعنی اگر اعتراض اتحادیه کارگری درست بود اما مطلوب واقع نشد باید توانایی مالی داشته باشد تا سازش نکند و خود هزینه‌ها را به عهده بگیرد.

وی اظهار کرد: در ضابطه چهارم به این موضوع پرداخته شده است که برای حصول اطمینان، همه تشکل‌ها باید صندوق ذخیره مخصوص برای پشتیبانی مالی در شرایط اعتصاب داشته باشند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی با بیان اینکه ارزش‌زدایی پول ملی جنایتکارانه‌ترین سرقت و جیب‌بری از منظر اقتصاد سیاسی است و تولید را که اصل اساسی بالندگی و بقای کشور است به مخاطره می‌اندازد، گفت: مسئله این است که نهادهای پشتیبانی در کشور وجود ندارند و در قانون کار جمهوری اسلامی حق اعتصاب به رسمیت شناخته نشده است به همین دلیل هر اتفاقی که در چارچوب اعتصابات و اعتراضات رخ دهد در معرض نگاه امنیتی خاتمه پیدا خواهد کرد.