حق استادهای زن برابر با استادهای مرد نیست/ جایگاه «مدیریت میانی» برای زنان مناسب‌تر است

عضو هیئت علمی گروه حقوق عمومی و بین‌الملل دانشگاه علامه‌طباطبائی در نشست علمی«حقوق شهروندی و حق تصدی زنان بر مناصب مدیریتی» گفت: مدیران کلان در گذر زمان تغییر می‌کنند بنابراین معمولا سیاست‌گذاری را مدیران میانی انجام می‌دهند پس حضور زنان در جایگاه مدیرهای میانی نقش زیادی در احقاق حقوق آنها در جامعه دارد.

به گزارش عطنا، نشست علمی«حقوق شهروندی و حق تصدی زنان بر مناصب مدیریتی» به همت دبیرخانه دائمی حقوق شهروندی و معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه علامه‌طباطبائی با سخنرانی جواد نوروزی، رئیس شورای سیاست‌گذاری دبیرخانه دائمی حقوق شهروندی، مونس کشاورز، دبیر دبیرخانه دائمی کنگره حقوق شهروندی، زهرا پارساپور، مدیرکل سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی فرهنگی وزارت علوم، آناهیتا سیفی، مدیر نظارت و ارزیابی دانشگاه علامه‌طباطبائی، اکرم قدیمی، مدیرگروه ترویج علم مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، ندا گلیجانی‌مقدم، معاون فرهنگی دانشگاه الزهرا، آرامش شهبازی، عضو هیئت علمی گروه حقوق عمومی و بین‌الملل دانشگاه علامه‌طباطبائی، مرضیه قاسمپور، پژوهشگر ارشد حوزه حقوق زنان و اعضای هسته پژوهشی مطالعات حقوقی زنان به مدیریت هدی غفاری، عضو هیئت علمی گروه حقوق عمومی و بین‌الملل، چهارشنبه، ۲ اسفندماه در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه‌طباطبائی برگزار شد.

هدی غفاری در جایگاه مدیر این نشست در ابتدا به حاضرین خوشامد گفت و اظهار کرد: «حقوق شهروندی و حق تصدی زنان بر مناصب مدیریتی» به دلیل حضور چشمگیر خانم‌ها در دانشگاه‌ها و به تبع تعداد زیاد دانش‌آموختگان خانم از رشته‌های تحصیلی مختلف، موضوع با اهمّیّتی است.

صرف نظر از حق تصدی زنان در جایگاه‌های مدیریتی حقوق اجتماعی زنان نیز وضع خوبی ندارد.

وی اظهار کرد: بین حقوق شهروندی با مطالبه زنان برای حضور در مناصب مدیریتی ارتباط جالبی وجود دارد، در تعریف حقوق شهروندی ما سه جزء اصلی، حقوق مدنی و به تعبیری سیاسی، حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دارد.

عضو هیئت علمی گروه حقوق عمومی و بین‌الملل خاطرنشان کرد: حق تعیین سرنوشت و تصدی زنان بر مناصب مدیریتی به عنوان مصداق‌های حقوق مدنی و سیاسی شهروندان در قانون اساسی ایران و قوانین فقهی اسلام مطرح شده است بنابراین شرکت زنان در انتخابات و تصدی آنها در جایگاه‌های مدیریتی کلان جزئی از حقوقشان است.

غفاری در ادامه گفت: حق مشارکت زنان در انتخابات فقط به معنای حق رای دادن نیست بلکه در معرض رای قرار گرفتن هم بخشی از آن است، همچنین حضور زنان نخبه در مناصب مدیریت کلان نیز جزء حقوق شهروندی آنها محسوب می‌شود.

حق تصدی زنان بر مناصب مدیریتی از دیدگاه اسلام

مدیر نشست علمی«حقوق شهروندی و حق تصدی زنان بر مناصب مدیریتی» اظهار کرد: ما کشوری هستیم که با توجه به موازین شرعی و فقهی اداره می‌شود بنابراین منطقی است که حق زنان برای کسب جایگاه‌های مدیریتی را از نظر شرعی و فقهی هم بررسی کنیم.

وی افزود: در اندیشه اسلامی دو رویکرد وجود دارد یکی رویکردی که مخالف حضور زنان در عرصه مناصب سیاسی، بخصوص مناصب کلانی مثل جایگاه رهبری، ریاست جمهوری، ریاست قوه قضائیه و پست‌هایی در این تراز است و رویکرد دیگر افرادی هستند که به متون فقهی استناد می‌کنند و به لحاظ شرعی هیچ ممانعتی برای حضور زنان در اجتماع و جایگاه‌های مدیریتی قائل نیستند.

عضو هیئت علمی گروه حقوق عمومی و بین‌الملل به این حدیث از پیامبر گرامی اسلام که می‌فرماید «امتی که در راس او و حاکم آن یک زن باشد هرگز رستگار نمی‌شود» اشاره کرد و گفت: من با بررسی بُعد روایی این حدیث، به این نتیجه رسیدم که راوی این حدیث «ابی‌بکره» است؛ او این حدیث را 30 سال پس از رحلت پیامبر در زمان جنگ جمل برای عدم شرکت در جنگ به طلحه و زبیر که از او خواستند در این جنگ شرکت کند گفت.

غفاری افزود: این حدیث قابل اتکا نیست و موافقان و مخالفانی دارد، موافقان این حدیث موضوع کراهت را مطرح می‌کنند هر چند با آیات قرآن در تعارض است؛ خداوند متعال ملکه صبا را در قرآن تحسین می‌کند و نگاه منفی به جایگاه ملکه صبا در قرآن دیده نمی‌شود، عقل و درایت ملکه صبا در قرآن ستوده شده است، این موضوع‌ها برای موافق‌ها و مخالف‌های متون روایی درباره حضور زنان در اجتماع جای فکر دارد.

حق تصدی زنان بر مناصب مدیریتی از دیدگاه قانونی

مدیر نشست علمی«حقوق شهروندی و حق تصدی زنان بر مناصب مدیریتی» در ادامه به حق تصدی زنان بر مناصب مدیریتی از دیدگاه حقوق بین‌الملل پرداخت و گفت: در اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی به حق مشارکت و حق تصدی زنان در جایگاه‌های مدیریتی اشاره شده است.

وی در ادامه گفت: قانون اساسی ایران در ابتدا زنان را  عنصر تقویت‌کننده خانواده دانسته است و نگاه آن به زن یک نگاه فردی و ماهو به زن نیست بلکه نگاهی در چهارچوب خانواده است.

عضو هیئت علمی گروه حقوق عمومی و بین‌الملل اظهار کرد: هر چقدر حضور زنان در مجامع تصمیم‌گیری مثل مجلس شورای اسلامی و شوراهای اسلامی شهر و روستا افزایش یابد توجه به حقوق زنان در جامعه بیشتر می‌شود.

غفاری تصریح کرد: منشور حقوقی و مصونیت‌های زنان در نظام جمهوری اسلامی بر حق کسب آگاهی زنان و مشارکت و نقش‌آفرینی آنها در تعیین مقدرات کشور تاکید شده است و در ماده 11 منشور حقوق شهروندی آمده است که زنان حق دارند در سیاست‌گذاری، قانون‌گذاری، مدیریت، اجرا و نظارت مشارکت فعال و تاثیرگذار داشته باشند و بر اساس موازین اسلامی از فرصت‌های اجتماعی برابر با مردان برخوردار باشند.

مدیر برنامه‌ریزی و نظارت فرهنگی دانشگاه علامه‌طباطبائی گفت: سیاست‌های مربوط به منابع انسانی باید مبتنی بر ایجاد فرصت عادلانه و تاکید بر شایسته‌سالاری در جذب و بهره‌گیری از زنان متخصص در نظام مدیریتی به عنوان اعضای هیئت علمی باشد.

افزایش جمعیت همراه با افزایش تسهیلات برای مادران ممکن است

وی در ادامه گفت: در حوزه حقوق مادری بحث زیادی وجود دارد، با توجه به اینکه امروزه در کشور ما بر فرزندآوری و تکثر جمعیت تاکید می‌شود کف مطالبات این است که به خانم‌های باردار و مادران تسهیلات خوبی اعطا شود؛ این مورد باید در قانون کار و سازمان‌های خصوصی و دولتی بررسی شود چرا که نه تنها قانون مرخصی بارداری اجرا نمی‌شود بلکه همان 6 ماه هم برای کسانی که وضعیت استخدامی ثابتی ندارند باعث مشکلات عدیده‌ای شده است.

عضو هیئت علمی گروه حقوق عمومی و بین‌الملل افزود: وزارت علوم به دلیل حضور زنان فرهیخته باید توجه بیشتری به مسائل زنان کند اما زنان در این وزارت‌خانه چه در جایگاه اعضای هیئت علمی و چه در جایگاه غیر هیئت علمی یا کارمند با چالش‌های بسیاری روبه‌رو هستند.

غفاری در مورد حقوق اجتماعی زنان گفت: در قانون مدیریت خدمات کشوری برای زنان سرپرست خانوار مطلقه و کودکان آنها کمک هزینه در نظر گرفته شده اما در ماده 34 آیین‌نامه استخدامی در اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها این مورد لحاط نشده است؛ در سطح دانشگاه خانم‌های مطلقه سرپرست خانوار هیچگونه تسهیلاتی برای حق اولاد دریافت نمی‌کنند، ما در وزارت علوم از تراز قوانین عام هم پایین‌تر آمده‌ایم.

وضعیت استادهای دانشگاه زن

 مدیر نشست علمی«حقوق شهروندی و حق تصدی زنان بر مناصب مدیریتی» در مورد حقوق بازنشستگی زنان گفت: بحث پرداخت بیمه و بازنشستگی خانم‌ها خیلی جای بحث دارد به این دلیل که خانم‌ها مشابه آقایان حق بیمه را پرداخت می‌کنند اما میزان حق اولادشان بعد از فوت بسیار متفاوت با آقایان است.

غفاری درباره رعایت حقوق استادهای خانم گفت: بحث بعدی که برای خود من بسیار عجیب بود موضوع فرصت مطالعاتی بود به این دلیل که برای آقایانی که فرصت مطالعاتی می‌گیرند این امکان وجود دارد که همسر خود را هم ببرند و برای آنها هم کمک هزینه‌ای پرداخت می‌شود ولی برای خانم‌ها هیچ کمک هزینه‌ای پرداخت نمی‌شود، یعنی خانم‌هایی که فرصت مطالعاتی دریافت می‌کنند علاوه بر شروطی مانند اذن همسر هیچگونه کمک هزینه‌ای دریافت نمی‌کنند.

مدیر برنامه‌ریزی و نظارت فرهنگی دانشگاه علامه‌طباطبائی افزود: ما در سیاست‌گذاری جایی برای زنان نخبه قائل نیستیم، به نظر بنده زنان در عرصه‌های مدیریتی میانی می‌توانند بسیار موفق‌تر باشند و در راستایی حرکت کنند که حقوق زنان دیگر را هم تثبیت کنند.

وی افزود: در کشور ما اصولا سیاست‌گذاری را مدیران میانی انجام می‌دهند چون مدیران کلان در گذر زمان تغییر می‌کنند، بنابراین ما باید سیاست‌گذاری را در اختیار مدیران میانی قرار دهیم، مدیران میانی نه تنها سیاسی نیستند بلکه کارشناس و متخصص هستند؛ در رسانه‌ها بیشتر بر حضور زنان در مدیریت کلان تاکید می‌شود اما تاکید من این است که زنان در مدیریت میانی نقش بیشتری داشته باشند.

هدی غفاری در جایگاه مدیر این نشست در پایان با بیان اینکه سیاست‌گذاری برای زنان باید با نگاه به فیزیولوژی و رویکرد‌های زنانه آنها صورت گیرد و بدون در نظر گرفتن روحیات و فیزیک زنان در سیاست‌گزاری‌های پیش‌رو چالش‌های بیشتری برای زنان به وجود می‌آید گفت: از تمامی دوستان و اساتید گرامی که وقت گذاشتند و عرایض بنده را گوش دادند کمال تشکر را دارم.