شهیدبهشتی اقتصاددان نبود اما نگاه ارزشمندی به اقتصاد داشت

استادیار فلسفه‌سیاسی دانشگاه تربیت مدرس با اشاره به کتاب «ربا، بانكداری و قوانين مالی اسلام» و «نظام اقتصادی در اسلام» نوشته شهیدبهشتی گفت: دکتر سیدمحمد بهشتی ادعای اقتصاددان بودن نداشت اما در دیدگاه‌های اقتصادی خود، بن‌مایه‌های لازم برای عملی کردن یک نظام اقتصادی‌اسلامی را ارائه داده است.

به گزارش عطنا، میزگرد «نسبت اسلام و توسعه اقتصادی از منظر پنج متفکر اسلامی» با حضور دکتر علی مطهری، نایب‌رئیس اول مجلس شورای اسلامی، دکتر علیرضا بهشتی، استاد دانشگاه تربیت مدرس، دکتر یدالله دادگر و دکتر سیدکاظم صدر، استادان دانشگاه شهیدبهشتی، دکتر فرشاد مومنی، استاد دانشگاه علامه طباطبائی، دکتر حسین راغفر، استاد دانشگاه الزهرا، دکتر مصباحی‌مقدم، استاد دانشگاه امام صادق(ع)، دکتر مرتضی عزتی، استاد دانشگاه تربیت مدرس، دکتر کریم اسلاملوئیان، استاد دانشگاه شیراز و دکتر مجید رضایی و دکتر محمدرضا یوسفی، استادان دانشگاه مفید یکشنبه، ۱۰ تیرماه در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.

هر یک از استادان میزگرد به ارائه سخنان خود پیرامون دیدگاه‌های شهید سیدمحمدباقر صدر، اندیشمند و سیاست‌مدار عراقی، شهید مرتضی مطهری، استاد فلسفه و کلام اسلامی و از نظریه‌پردازان جمهوری اسلامی، شهید سیدمحمد بهشتی، سیاست‌مدار و فقیه ایرانی، امام سیدموسی صدر، مجتهد شیعه و مؤسس مجلس اعلای شیعیان لبنان و مرحوم سیدعبدالکریم موسوی‌اردبیلی، مرجع تقلید ایرانی شیعه پرداختند.

سیدعلیرضا ‌بهشتی، استادیار فلسفه‌سیاسی دانشگاه تربیت مدرس درباره ديدگاه‌های اقتصادی شهید سیدمحمد بهشتی به سخنرانی پرداخت و در ابتدا گفت: مباحث اقتصادی شهيد بهشتی در چهار مجلد تنظيم شده كه سه جلد آن منتشر شده است.

وی گفت: جلد اول اين كتاب سال‌ها قبل با عنوان «ربا، بانكداری، و قوانين مالی اسلام» منتشر شد و دو جلد ديگر اين مباحث، با عنوان «نظام اقتصادی در اسلام» در سال جاری، منتشر شد كه جلد اول كتاب به مباحث نظری و جلد دوم به مباحث كاربردی می‌پردازد.

استادیار فلسفه‌سیاسی دانشگاه تربیت مدرس در ادامه با تاكيد بر اينكه شهيد سیدمحمد بهشتی هرگز ادعای اقتصاددان بودن را نداشته است، گفت: مباحث اقتصادی مطرح شده از جانب ايشان مباحثی زيربنايی است كه در فلسفه اقتصادی و دانش جديد نيز مورد بحث و بررسی قرار می‌گيرد.

علیرضا ‌بهشتی در ادامه به ذكر برخی از زيربناهايی كه در كتاب مباحث نظری نظام اقتصادی در اسلام توسط شهيد بهشتی مطرح شده است، پرداخت و گفت: آنچه به نام سيستم قانونی در زندگی جامعه انسانی سراغ داريم به سه دسته اساسی تقسيم می‌شود؛ اول قوانينی كه به سود و منفعت يك «گروه» خاص وضع می‌شود، دوم قوانينی كه به سود و منفعت يك «طبقه» خاص وضع می‌شود، سوم قوانينی كه به سود و منفعت معدل خواسته‌های تمام انسان‌ها وضع می‌شود.

وی در ادامه گفت: آنچه اين اواخر به عنوان علم اقتصاد در بحث های توسعه مطرح شده است معمولاً  به يافتن اصول و مبانی خنثی پرداخته است تا توان تعميم نسبت به منظومه ارزش‌ها را داشته باشد، به‌عنوان علم مطرح شود و مورد استفاده همگان قرار گيرند؛ مرحوم بهشتی مطرح می‌كنند كه زيربنای نظام اقتصادی در اسلام خودبه‌خود بايد با جهان‌بينی عمومی اسلام يعنی با فلسفه اسلام هماهنگ باشد.

استادیار فلسفه‌سیاسی دانشگاه تربیت مدرس، نقش «باور به آخرت» و ارتباط آن با اقتصاد را در دیدگاه شهيدبهشتی مهم دانست و گفت: نوع برنامه‌ريزی‌هايی كه در نظام‌ اجتماعی اسلام و با اعتقاد بر جهان آخرت صورت می‌گيرد متفاوت از برنامه‌ريزی‌هايی است كه بدون اعتقاد به جهان آخرت است.

علیرضا ‌بهشتی افزود: از نظر شهيد بهشتی و همچنين طبق نظر اسلام، كسی كه ابزار توليدی را می‌سازد مالك آن به شمار می‌رود و حق بهره‌گيری از اين ابزار توليدی را دارد همچنين از ديدگاه مرحوم بهشتی ارزش انسان مربوط به كار است و مالكيت خصوصی نيز تا جايی كه به منافع عمومی آسيب نزند مورد احترام است.

وی در پایان سخنانش مباحث شهيد بهشتی را از اين جهت كه بن‌مايه‌ها و زيربناهای لازم و اصلی را ارائه كرده است، شايان توجه دانست.