گزارش تصویری/
نشست «دولت مدرن، جامعه سنتی، چالش و پایش»
نشست «دولت مدرن، جامعه سنتی، چالش و پایش» به همت گروه تاریخ و باستانشناسی خانه اندیشمندان علوم انسانی در سالن خیام این خانه برگزار شد.
ادامه مطلب
مطالب مرتبط با کلیدواژه
تاریخ
مردیها، وكیلی و تدینی در رونمایی از كتاب «ارنست نولته: سیمای یك تاریخ اندیش»؛
روشنفكران ما گفتوگو نمیكنند
نزدیك به یك سال پیش (٢٨ مرداد ١٣٩٥) ارنست نولته، تاریخنگار و فیلسوف آلمانی در گذشت، بازتاب خبر درگذشتش در جامعه ما بسیار دیر و محدود صورت گرفت، با آن كه متفكری موثر و بزرگ بود و در تقابل جدی با متفكرانی از جمله یورگن هابرماس بود كه آثارشان در ایران فراوان ترجمه و شرح و بسط داده شده و كوچكترین گفتوگوها و اظهارنظرهایشان نیز به سرعت ترجمه و منتشر میشود.
ادامه مطلب
سياستزدگي پژوهش در ايران و «خودمورخ پنداري سياستمداران»؛
تاريخ پژوهي يا فوتبال سياسي؟
مجيد تفرشي، پژوهشگر تاريخ معاصر و سندپژوه از معدود محققان ايراني است كه سالهاست به طور تخصصي با اسناد و به خصوص سندهاي تازهياب و تازه منتشر شده سر و كار دارد و در مورد اين اسناد خاص نيز به محض انتشارشان خيلي سريع آنها را مطالعه كرده و راجع به آنها تحليل خاص خود را دارد.
ادامه مطلب
گفتوگو با مرتضی نورایی با مطالعه نمونه موردی، تاریخ شفاهی اصفهان؛
روزنهای به زیست اجتماعی تاریخ
چند دهه است که تاریخ شفاهی در ایران درحال نشو و نماست. تاریخ شفاهی که در کشورهای توسعهیافته برای بیان حال توده و زنان به کار گرفته شد، اما در ایران ابتدا به ابزاری در خدمت پررنگی رجال سیاسی درآمد و بعد از چند دهه پس از ورود به جنگ هشت ساله به روشی برای بیان حال توده اما به شکل کمرنگ تبدیل شد. روشی که هنوز جا دارد که دم بکشد و به ابزاری برای بیان و معرفی قشر ساکت و نادیده جامعه دربیاید.
ادامه مطلب
گفتوگو با اسدالله صالحی پناهی به بهانه انتشار اسناد محرمانه وزارت امورخارجه ایران؛
مسائل تاریخنگاری اسنادی
سند، مفهومی بسیار وسیعتر از آن دارد که از دید اطلاعرسانی صرف یا یک منبع تاریخی در کنار سایر منابع به آن نگاه شود. ارزش اسناد تاریخی و امتیاز آنها بر سایر منابع تاریخنویسی به سبب اصالت و اعتبار وجودی آنها است، چون محتوای هر سند با زمان و رویدادی حقیقی بستگی دارد و حاصل رابطهای مستقیم بین اثر و موثر است و وسیله مطمئنی برای درک تاریخ و شناخت تحولات اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، اداری، فرهنگی و... یک جامعه محسوب میشود.
ادامه مطلب
دیر اما نجاتبخش؛
روز پذیرش قطعنامه 598 از سوی ایران
این قطعنامه بلافاصله ازسوی عراق پذیرفته شد، ولی بعد از گذشت یکسال و هفت روز از تاریخ صدور آن (و به فاصله پانزده روز بعد از سقوط هواپیمای مسافری پرواز IR655 به دست آمریکا) در ۲۷ تیر ۱۳۶۷ از سوی ایران پذیرفته شد.
ادامه مطلب
گفت و گو با حجت الاسلام والمسلمین مصطفی قنبرپور؛
حکمتی عالِمپرور و عالَمتاب/ سیره علمی و سیاسی امام صادق(ع)
حجتالاسلام مصطفی قنبرپور، پژوهشگر تاریخ اسلام، به مناسبت سالروز شهادت امام صادق(ع) در این گفتوگو از خلال روایتها با نگاهی تاریخی، به بیان سیره علمی-سیاسی امام صادق(ع) میپردازد و همچنین به مناظرات امام ششم در احیای مکتب تشیع و موقعیت امام(ع) نزد علمای تسنن و تشیع اشاراتی دارد که ماحصل این گپوگفت پیش روی شماست.
ادامه مطلب
مروری بر مبارزات میرزای شیرازی دوم علیه انگلیسیها؛
فتواهایی که کمر استعمار را درعراق شکست
میرزا محمدتقی شیرازی نظرات و اندیشههایی دقیق داشت و در مطالب پیچیده و مسائل مشکل، تأمل فراوان میکرد. وی همانند میرزای بزرگ و آخوند خراسانی، مرجعی بزرگ، روشنبین و آگاه به مسائل سیاسی جهان اسلام بود. در 1329 ق، پس از تجاوز نیروهای روس به شمال ایران و کشتار مردم بیگناه و آزادی خواهان، فتوایی در لزوم مقابله با متجاوزان روس صادر کرد.
ادامه مطلب
سید محمود دعایی:
یزد؛ زادگاه گفتوگوی تمدنهاست
«شهر بادگیرها»، «عروس کویر»، «حسینیه ایران»، «دارالعباده»، «شهر دوچرخهها» و... . یزد القاب فراوانی دارد، چه، تاریخ چند هزارساله آن، عمر یک تمدن را در خود جای داده و فرصت و موقعیتی برای متفاوتبودن در سپهر سیاسی و اجتماعی ایران امروز برایش دستوپا کرده است.
ادامه مطلب
گفتاری از شهریار زرشناس درباره پدران انقلابی سرمایهداری آمریکا؛
لیبرالهایی که انقلابی بودهاند
روشنفکری در ایران تقلیدی تمامعیار ولی ناقص از روشنفکری غرب است که هیچ وجه تصرفی در آن نداشته است. پس برای شناخت آن، لازم است به شناخت بستر اروپایی و به اتفاقهای مهم دوره روشنگری و نقش روشنفکران در آنها بپردازیم. از مهمترین این اتفاقات، انقلاب باشکوه انگلستان در سال 1688، جنگهای استقلال آمریکا در سال 1776 و انقلاب کبیر فرانسه در سال 1799 است. دکتر شهریار زرشناس در این گفتار به جنگهای استقلال آمریکا (1783- 1776) میپردازد.
ادامه مطلب
در مسیر تاریخ، به مناسبت تشکیل نخستین مدرسه جدید در ایران؛
صدای زنگ مدرسه در گوش کودکان میهن
برخورد با غرب و دستاوردهای آن زمینه نقد خویشتن و بازنگری در ساختارهای جامعه ایران را فراهم آورد. مسأله تغییر در ساختار نظام آموزشی کشور به طور جدی از دیدار امیرکبیر و هیأت همراهش از مدارس مسکو در سال 1260ه.ق آغاز میشود.
ادامه مطلب
ترامپ تنها مشکل اجلاس هامبورگ نبود؛
«گروه 20»؛ دور از امید به بهبود
ماجرای اعتراض مردمی به اجلاس اخیر «گروه 20» چیزی نیست که بتوان آن را به شخص دونالد ترامپ منحصر کرد و در اجلاسهای قبلی هم که باراک اوباما، رئیس جمهوری امریکا بود، همین گونه اعتراضها دیده شده بود.
ادامه مطلب
دهشیار در نشست «بررسی آثار و اندیشههای زبیگنیو برژینسکی»:
آمریکای امروز فاقد استراتژی است/ برژینسکی، چهره مهم جنگ سرد و مخالف کسینجر
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی تصریح کرد: زبیگنیو برژینسکی را شاید بتوان یکی از مهمترین نظریهپردازان سیاست خارجی آمریکا دانست، او که از سیاستمدارن دموکرات بود در فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی نقش بهسزایی داشت. برژینسکی سیاستمدار و نظریهپردازی بود که نظریاتش سالها مبنای سیاست خارجی آمریکا بود ام امروز به نظر میرسد محبوبیتش را از دست داده است.
ادامه مطلب
قاسم پورحسن:
سیرالملوک، شاهکار زبان فارسی است
استاد دانشگاه علامه طباطبائی با بیان اینکه باید یک بار دیگر تاریخ نسبت حکمت و زبان فارسی را بخوانیم، گفت: این نسبت عملاً از دوره سامانیان آغاز می شود.
ادامه مطلب
گزارشهای جهانگردان تاریخی از پدیدهای که جلوی ارزش افزوده دارایی را در تاریخ ایران میگرفته است؛
هراس از ثروت عیان
«ثروتاندوزی» در تاریخ ایران، کاری جذاب به شمار میآمده اما «ثروتمندی» هیچگاه از آسیب و خطر تهی نبوده است. بررسی منابع تاریخی نشان میدهد ایرانیان از گذشتههای دور در کنار کشاورزی که معیشت غالب سرزمینشان را دربرمیگرفته، به بازرگانی با وجود همه سختیها به ویژه در زمینه جغرافیایی همچون نبودِ راههای مناسب، علاقه فراوان داشتهاند.
ادامه مطلب
ناشران، تاريخ شفاهي کتاب را روايت ميکنند؛
سرگذشت نشر؛ از فروش قسطي تا کتاب تستي/ اولینها و آخرینهای قبل از انقلاب ایران
ايده کتاب «تاريخ شفاهي کتاب» را آنطور که نصرالله حدادي در مقدمه کتاب ميگويد، سيدفريد قاسمي در شهريور ۱۳۹۳ در مقابل خانه کتاب داد. او که سابقه همکاري با قاسمي در «کتاب هفته» را در صفحه راسته کتابفروشان داشت، اين پيشنهاد را پذيرفت و به سراغ ناشران قديمي و صاحبنام رفت.
ادامه مطلب
پس از مشروطه کتابهای جدید را چگونه معرفی میکردند؟
کتابهایی که در مطبوعات آگهی شدند
جنبش مشروطه بیتردید یکی از مهمترین رویدادهای تاریخ معاصر ایران بود که ابعاد گستردهای داشت و در زمینههای مختلف اثرات مهمی بر جای نهاد؛ اثراتی تا امروز هم باقی مانده است. یکی از اثرات در زمینهٔ فرهنگی و چاپ و نشر کتاب بود که در کتابی با عنوان «اخبار و اعلان کتاب و کتابخانه به روایت مطبوعات (از ۱۲۸۵ تا ۱۳۰۴)» توسط مسعود کوهستانینژاد تدوین و منتشر شده است.
ادامه مطلب
گفتوگو با پروفسور رودي متي، ايران شناس و پژوهشگر ارشد تاريخ عصر صفويه؛
ايران يك پارادوكس بزرگ است/ جستوجوي معنويت جوهر ايرانيت يا ايراني بودن است
در ميان صفويه شناسان معاصر رودي متي پژوهشگر و محقق هلندي براي اهالي تاريخ نامي بلند و آشنا است. او سالهاست در زمينه تاريخ ايران در عصر صفوي تحقيق و تدريس ميكند و برخي از آثارش همچون «ايران در بحران» نيز به فارسي ترجمه و منتشر شده است.
ادامه مطلب
پزشکی زنان و پزشکان زن چگونه در تاریخ معاصر ایران پدیدار شدند؛
دخترک داروساز خیابان چراغ برق
حضور اجتماعی زنان در دورههایی از تاریخ ایران با محدودیتهایی گسترده روبهرو بود. بخشی مهم از زنان ایرانی به دلیل باورهای سنتی یک جامعه پیچیده چندهزار ساله، از جایگاهی در میان گستره فعالیتهای اجتماعی برخوردار نبودند.
ادامه مطلب
منصوره اتحادیه:
تجارت تاریخیِ نیکاندیشی
مسئولیت اجتماعی، چهار بخش اقتصادی، توانمندی، اصول اخلاقی و کار داوطلبانه و خیریه را دربرمیگیرد. پیشینه مسئولیت اجتماعی در ایران به سنت وقف میرسد که جزو میراث فرهنگی به شمار میآید و بازرگانان تجار در این راستا بسیار فعال بودهاند.
ادامه مطلب
نگاهی به جلوههای فرهنگ عامه مردم تهران در موسم روزهداری؛
«ترنا بازی»، رسمی فراموش شده در شبهای رمضان
فرصت سی روزه ماه مبارک رمضان در هرسال، بتدریج و درطول سدهها زمینه شکلگیری خرده فرهنگهای بسیاری را میان اقوام وملیتهای گوناگون موجب شده که به صورت آداب وسنن متنوع اینجا و آنجا خودنمایی میکنند.هر قوم و ملتی بسته به ظرفیت روحی، علایق، تواناییها، شرایط اقلیمی وگذشته تاریخی خود دست به ابداع وخلق گونههای فرهنگی یا هنری متنوعی زده که در چارچوب کلی «فرهنگ رمضان» قابل تعریف و دستهبندی است.
ادامه مطلب
استاد ارتباطات و توسعه
هادی خانیکی
شریعتی کیست و نماینده چه خواسته و مطالبه و آرمان تاریخی است؟ آیا باید او را پشت سر نهاد یا از نو خواند؟ این پرسشی است که باید در چهلمین سالیاد دکتر علی شریعتی به آن پاسخ گویم.
ادامه مطلب
صدراعظم تاریخساز آلمان درگذشت؛
هلموت کُهل، «پدر اتحاد آلمان»/ «بزرگترین رهبر اروپایی» در نیمه دوم قرن بیستم
هلموت کُهل، صدراعظم پیشین آلمان، روز جمعه 26خرداد 96 در سن ۸۷سالگی درگذشت. او از سال ۱۹۸۲تا ۱۹۹۸ صدراعظم آلمان بود و رهبری اتحاد دو آلمان را در پایان جنگ سرد برعهده داشت و به همین دلیل لقب «پدر اتحاد آلمان» را به خود اختصاص داد. این گزارش به نقش و جایگاه او در کشور آلمان میپردازد.
ادامه مطلب
آواربرداری بعد از نیم قرن؛
انتشار اسناد دخالت آمریکا در کودتای ۲۸ مرداد/ نقش انگلیس تایید شد
وزارت امور خارجه آمریکا اسناد دخالت این کشور در کودتای ۲۸ مرداد علیه دکتر مصدق را پس از ۶۴ سال منتشر کرد.
ادامه مطلب
نگاهی به اوقات فراغت مردم در تاریخ معاصر ایران؛
تفریحات؛ آنچه بود و آنچه ماند
مفهوم و ارزش زمان در عصر حاضر با دنیای گذشته قابل قیاس نیست. وقت و ارزش آن، از انقلاب صنعتی به بعد بشدت مورد تأکید قرارگرفت. تغییرات شدید و گسترده در زمینه وسایل ماشینی و الکترونیکی از یکطرف ارزش زمان را بالا برد و از طرف دیگر، استفاده از ایام فراغت را برای عموم طبقات جامعه ممکن ساخت.
ادامه مطلب
گزارشی از نشست «سیر تطور روشنفکری» با حضور شهریار زرشناس؛
روشنفکری سرمایهسالار چگونه شکل گرفت؟
سلسله جلسات «سیر تطور روشنفکری در ایران» روزهای یکشنبه با ارائه استاد شهریار زرشناس و به همت باشگاه هنرپژوهان جوان در سرای شهید آوینی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه حوزه هنری برگزار میشود. زرشناس در نشست این هفته، بستر شکلگیری اندیشه روشنگری در غرب مدرن را بررسی میکند. گزارش پیش رو مشروح جلسه دوم این سلسله نشستهاست.
ادامه مطلب
مديريت شهري نوين در ايران چگونه شکل گرفت؟
از محتسب تا شهردار؛ احتسابيهاي که بلديه شد
شوراهاي شهر در ايران از کجا شکل گرفت؟ اين سؤالي است که شايد اين روزها که در جريان انتخابات شوراهاي اسلامي قرار گرفتيد از خودتان پرسيده باشيد؛ سؤالي که پاسخش در کتابي با عنوان «مديريت شهري نوين در ايران» با پژوهشي از محمد بيطرفان توسط نشر «تاريخ ايران» منتشر شده است؛ کتابي که به چگونگي شکلگيري انجمنهاي بلدي يا همان انجمنهاي شهري ميپردازد؛ همان نهادي که امروز ما بهعنوان شوراي شهر ميشناسيم.
ادامه مطلب
گزارش تصویری/
بازدید هیئت فرهنگی روسیه از ساختمان جدید کتابخانه مرکزی دانشگاه علامه
یک هیئت فرهنگی روسیه در زمینه علم اطلاعات و دانششناسی به میزبانی دانشگاه علامه طباطبائی از ساختمان جدید کتابخانه مرکزی این دانشگاه که در مراحل پایانی ساخت خود به سر میبرد، بازدید کردند.
ادامه مطلب
گزارش تصویری/
نشست بینالمللی نسخ خطی با حضور هیئت فرهنگی از کشور روسیه در دانشگاه علامه
نشست بینالمللی رویکردهای بررسی نسخ خطی و فهرستنویسی آن با حضور هیئت فرهنگی از روسیه به میزبانی کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه علامه طباطبائی در دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی این دانشگاه برگزار شد.
ادامه مطلب
آرش حیدری مطرح کرد:
آشفتگی «لحظه اکنون» جامعه ایران/ علوم اجتماعی ایران تاریخزدوده است
مدرس جامعهشناسی دانشگاه علامه طباطبائی در جستارهایی در باب امر اجتماعی گفت: تاریخ انتقادی همانا فهم لحظه اکنون و مواجهه مشخص با گفتمانهایی است که لحظۀ اکنون را فهم ناپذیر میکنند و از دل این فهم ناپذیری اقتصاد سیاسی پژوهش را به نفع خویش مصادره میکنند.
ادامه مطلب